'Elke stap die hij als kunstenaar zet houdt een grote verrassing in en het risico van een mislukking'

Dat Christian Friedrich de Cobra Kunstprijs Amstelveen heeft gewonnen verbaast niet. Met de tweejaarlijkse prijs (een bedrag van 10 duizend euro, een expositie en een publicatie) wordt, in de geest van de na-oorlogse Cobrabeweging, gezocht naar experiment, interdisciplinair werken en radicaliteit. De Duitse kunstenaar Christian Friedrich, die deels in Nederland woont en werkt, heeft dat allemaal. Hij maakt films, performances, beelden, teksten, geluidswerken en hij schrijft een experimentele roman. Tot zover niets nieuws voor een kunstenaar van nu.

Maar de radicale, vaak lichamelijke invalshoek van Friedrich is eigen. Een voorbeeld: hij hing zich op aan een touw in zijn theatraal uitgelichte studio en filmde vervolgens de komst van een verbouwereerde escortjongen die maar moest zien (en wij ook) wat hij met het weliswaar levende, maar verder passieve lichaam zou aanvangen. Friedrichs werk leidt vaak tot groot ongemak, bezoekers van de Prix de Rome 2013 maakte hij vooral kwaad met zijn hermetische tekstvoordrachtinstallatie in het donker.

Friedrich (1977) had in 2014 een solo in De Hallen in Haarlem, waar Cobramuseumdirecteur Xander Karskens (die wordt genoemd als mogelijke opvolger van Beatrix Ruf in het Stedelijk Museum in Amsterdam) toen conservator was. Karskens is een fan en brengt Friedrich nu als winnaar naar Amstelveen.

Toen kwam dit. In de grote, open zaal op de begane grond van het museum staan drie groepen nieuw werk. Op hoge sokkels liggen handgeblazen glazen voeten die ook een fles zijn en een synthetisch parfum bevatten. Verder zijn er epoxy sculpturen van uitvergrote beenderen en hersenen, en een geluidsinstallatie die het van grote hoogte vallen van een druppel water (ook te zien op een monitor) versterkt, vervormt en in echo om je heen laat klinken. Het verhaaltje over fetisjisme, lichamelijkheid en verwijzing naar marteltechnieken (die waterdruppel) kun je erbij bedenken of lezen in de catalogustekst, zonder er last van te hebben.

Dat is precies het zwakke punt. Op de opening stonk het naar verluidt naar zweetvoeten, want dat was het 'parfum' dat in die glazen voeten zat. Inmiddels is de geur gereduceerd tot iets muffigs als je (erg) dichtbij komt en blijft er over wat het is: een gimmick.

'Elke stap die hij als kunstenaar zet houdt een grote verrassing in en het risico van een mislukking', zo houdt het juryrapport een slag om de arm. En dat is precies wat hier is gebeurd. De zaal ziet eruit als een stand op Art Basel waar een als controversieel bekendstaande kunstenaar het verkoopbare deel van zijn oeuvre toont. Geen radicaliteit, maar de flirt daarmee.