Eindelijk een blijvende trend onder millennials: de kleur roze

Het is zo'n beetje de kleur van een aardbeienmilkshake. Of een verwelkte pioenroos. Niet helemaal roze, maar toch roze. Het kan ook naar zalm neigen. Of specifieker: zalmmousse. Oudroze, matroze, aangekoekte foundation, gekookte Hollandse garnalen. Zachtroze, lichtroze, poederroze. De fletse huid van een varken. Frambozen vermengd met roomkaas. Een roze met net iets meer lef dan babyroze.

Na jarenlang haar dienst te hebben bewezen als dé tint voor kauwgom en alles wat Barbie droeg, is roze al geruime tijd terug als serieuze modekleur. Dit modieuze roze, ook wel: millennial pink, is eigenlijk niet één kleur, maar een serie tinten die zich ergens bevindt tussen zuurstokroze en woestijnzand dat oplicht in de ondergaande zon.

Maar millennial pink is meer dan een spectrum aan kleuren, het is een fenomeen. Natuurlijk, in elk seizoen is er sprake van een modekleur. We zijn allemaal weleens op zoek geweest naar een lichtblauw overhemd om winkel na winkel wijnrode spullen tegen te komen, maar deze accentkleur is, al seizoenenlang, niet uit de rekken te slaan. Je kunt geen modeblog openen zonder dat je computerscherm een warme, zachtroze gloed krijgt.

Millennials en trends

Anno 2017 is de hippe kleur dus roze, net als in 2016. In tegenstelling tot andere modekleuren is dit pink geen kortstondige passant - de kleur wil maar niet wijken voor paars, koraalrood, mosgroen of leigrijs.

Marketeers lijken dolblij dat ze de in hun ogen grillige millennial (iedereen geboren tussen 1982 en 2000) eindelijk kunnen vastpinnen op en verbinden aan een trend. Millennial pink voorziet nu al bijna twee jaar lang veel design- en moderubrieken en respectabele Instagramaccounts. Serieuze en minder serieuze media wijdden er uitgebreide en minder uitgebreide stukken aan. De kleur heeft zich als een prachtige olievlek uitgestrekt over boekomslagen, vazen, wekkerradio's, bloempotten, pennen, tassen, chocoladewikkels en zelfs gebouwen. Roze lijkt niet van plan te zijn zich weer tot poppenkleertjes en kattenspeeltjes te beperken.

Wat maakt dit flauwe roze duurzamer dan turkoois of lila? En waarom is dit pink zo verbonden met de millennial? Waar dit roze sprookje zijn oorsprong vindt, is niet makkelijk te zeggen. Hier volgt een poging: in 2007 werd plotseling alle kleding van het pijnlijk hippe, toonaangevende Zweedse modemerk Acne ingepakt in een zachtroze plastic tas waarmee elke klant vol trots naar buiten liep. Dat roze van die tas was voor het eerst niet schreeuwerig, niet kinderlijk, maar smaakvol. Vanaf 2001 wordt het invloedrijke Nederlandse Butt Magazine weliswaar al volledig op lichtroze papier geprint, papier dat iedere ontwerper jaloers maakte, maar die stijlkeuze kon evengoed worden gezien als knipoog naar de homoseksuele inhoud van het blad. Dat roze papier was onmiskenbaar hip, maar in de eerste plaats subversief.

Van iPhones tot pannen

In 2012 werd de term Scandi pink in het leven geroepen nadat Scandinavische ontwerpers als Muuto en Norman Copenhagen zich op de kleur hadden gestort. In juli 2015 zag het nummer Hotline Bling van rapper Drake het levenslicht. Het bijbehorende artwork voor de monsterhit was suikerspinroze en in de clip, inmiddels meer dan een miljard keer bekeken, voert pastelroze de boventoon. Het kan geen toeval zijn dat het nummer ook een inkijkje geeft in de wat meer emotionele kant van de rapper.

Twee maanden later lanceerde Apple haar roségouden iPhone. Kleureninstituut Pantone geeft niet alleen kleurenwaaiers uit die door drukkers en ontwerpers worden gebruikt, het kiest ook elk jaar een 'colour of the year'. In 2016 viel het invloedrijke oog van Pantone op 'Rose Quartz'.

In februari van dat jaar maakte het beroemde braadpannenmerk Le Creuset, bekend van de donkerrode gietijzeren pannen, een set in een zachtroze dat aan het Miami van de jaren negentig deed denken.

In juli verscheen op The Cut, een dochterwebsite van New York Magazine, een artikel met de titel 'Is there some reason Millennial women love this color?' De term millennial pink was geboren. The Cut wordt nauwlettend in de gaten gehouden door iedereen die zich begeeft in de wereld van design en mode.

Afgelopen februari postte Drake een foto waarin hij te zien was in een zachtroze donsjas. Stone Island, het Italiaanse merk dat verantwoordelijk was voor het ontwerp, claimde al snel dat de jas overal was uitverkocht. Vorige maand lanceerde Chantal Janzen haar eigen tijdschrift en onlineplatform onder de naam &C. Het welkomstgeschenk dat nieuwe abonnees in huis krijgen? Een marsepeinroze trui. Tijdens het schrijven van dit stuk loopt een jongen in een soortgelijke sweater voorbij - en die staat hem ontzettend goed. O, en de nieuwe Arnon Grunberg heeft een poederroze omslag. Toeval? Natuurlijk niet.

Jongens in het roze

Tot zover het indrukwekkende cv van millennial pink. Hoe heeft deze kleur het zover kunnen schoppen?

Pas sinds de jaren vijftig is roze een gebruikelijke kleur voor meisjes en is blauw de meer geijkte keuze voor jongenskleding en -kamers. Voor die tijd werden baby's en peuters in jeugdige pasteltinten gehuld, maar was er nog geen sprake van een strikte toebedeling voor de genders. Sterker nog, in delen van de VS was het traditie juist jongens in roze te kleden en meisjes in blauw. Sinds de tweede helft van de vorige eeuw is het blauw-roze denken zoals we dat nu kennen steeds meer vastgeroest.

Nu gelooft liefst 50 procent van de millennials dat gender niet zozeer een tweedeling is tussen man en vrouw, maar zich eerder laat vertalen naar een spectrum waarbinnen iedereen een plek heeft op een denkbeeldige (poederroze) lijn tussen 'man' en 'vrouw'. Dat bleek uit een onderzoek onder millennials door mediagroep Fusion in 2015, waarvoor 1.200 18- tot 34-jarigen werden ondervraagd.

Millennial pink is de perfecte manifestatie van die overtuiging; het bijproduct van een tijd waarin transgendermodellen de catwalk bevolken, mannen baby's meesleuren in een draagzak, Caitlin Jenner eerst Bruce heette, het gedachtegoed van filosoof en feminist Judith Butler weer uit de kast wordt getrokken.

De millennial denkt vrijer over gender. Dat laten zowel mannen als vrouwen zien door roze te dragen. De man draagt ermee uit in contact te staan met zijn vrouwelijke kant. Hij durft zacht te zijn, een traan te laten en zijn gezichtshuid te onderwerpen aan een verzorgingsritueel dat niet onderdoet voor dat van de gemiddelde vrouw. Maar ook voor haar is het trots dragen van pink een bevrijding. Zij herontdekt de kleur die eigenlijk te zoet was, te tacky, misschien wel te meisjesachtig. En dat brengt ons bij het volgende punt.

Fout is weer goed

Als er één kleur is die decennialang in het verdomhoekje lag te verstoffen, was het roze. Voorbehouden aan kinderkamers en sentimentele oma's was het de meest truttige en zouteloze tint. Oké, de kleur had ook een preppy kant en sierde samen met wit en lichtblauw al geruime tijd de klassieke herenoverhemden van advocaten en bankiers, maar bleef aan die niche voorbehouden.

Jongeren scheppen er als geen ander genoegen in zich alles wat 'fout' is toe te eigenen en vol trots (uit) te dragen. Zo gingen happy hardcore, Disneyfilms, kersttruien en popmuziek uit de jaren negentig het tot voor kort campy roze voor. Pastiche en ironie zijn onlosmakelijk verbonden met jongerencultuur. En dat vertaalt zich in ongrijpbare, dubbelzinnige stijlkeuzen, waar kledingfabrikanten maar wat graag grip op zouden krijgen. Dat lijkt met de lichtroze trend voor even gelukt.

Nog een belangrijke succesfactor: roze fotografeert beter dan andere kleuren. De iPhonecamera heeft het moeilijk met zandtinten, heeft de neiging wit te overbelichten en zwart niet veel meer dan een vlek te laten zijn. Roze, daarentegen, blijft goed overeind op digitale foto's en, ook heel handig voor de fervente Instagrammer: het combineert bovengemiddeld goed met andere kleuren. Sla de Instagramaccount Plantsonpink van de Nederlandse Lotte van Baalen er maar op na. Daar krijgen bijna 84 duizend volgers dagelijks foto's van succulenten, palmen en mensen te zien die prachtig afsteken tegen een steeds wisselende, maar immer roze achtergrond. En of die achtergrond nu een behang, bank of buitenmuurtje is, elk model knapt ervan op.

Roze licht is ook nog eens vele malen rustiger voor de ogen dan het blauwe licht dat de schermen van onze laptops en telefoons op ons afvuren. Er zijn verschillende apps te downloaden die ervoor zorgen dat zodra de zon zakt, ook de scherpe randjes van onze schermen steeds zachter worden, tot een nieuw Wordbestand niet hagelwit is, maar er uitziet als oudroze behang. Het aanpassen van de kleurtemperatuur van onze computers zou een positief effect hebben op onze nachtrust. Ons brein verbindt het blauwe licht van onze schermen met daglicht en zo zou intensief computergebruik onze nachtrust weleens kunnen verstoren. Millennial pink blijkt dus ook een perfect tegengif voor de schrilheid van onze digitale cultuur.

Ten slotte, niet geheel onbelangrijk voor een modekleur: roze is, in tegenstelling tot wat je zou denken, een extreem draagbare kleur. Was haar überzoete voorganger nog wat kinderlijk of agressief, millennial pink wordt ook wel het nieuwe neutraal genoemd. Voor elke huiskleur is de perfecte roze tint te vinden, omdat de kleur refereert aan de natuurlijke gloed van een gezonde huid. Alsof dat allemaal nog niet genoeg is, staat roze in de kleurenleer bekend als een tint met een groot kalmerend effect. Een prettige bijkomstigheid in een tijd waarin iedereen meent te druk te zijn en een op de zeven werknemers in Nederland met burn-outklachten kampt (volgens het CBS in 2014) .

Hip, emancipatoir, kalmerend, draagbaar, fotogeniek. Het is eigenlijk een wonder dat we aan andere kleuren nog aandacht schenken.

_{Maurits de Bruijn}

Millennial pink in de kunst

De kleur roze is in de kunst geregeld te zien, in de schilderijen van Willem de Kooning tot het moderne werk van Pamela Rosenkranz.

Wie naar betekenisvol roze zoekt in de beeldende kunst, komt waarschijnlijk als eerste uit bij Willem de Kooning. De Rotterdamse Amerikaan (1904-1997) kon als geen ander met de kleur roze alle associaties bij vrouwelijk vlees oproepen. Opwinding, zachtheid, walging, beweging, vervoering, ontroering, geilheid, destructie, kortom: leven. Maar Willem de Kooning zal niet de eerste zijn waaraan millennial pink u doet denken. Daarvoor is het roze van De Kooning te veel op de vrouw gericht, en vooral de mannelijke blik op de vrouw, de male gaze.

Millennial pink is optimistischer en meer hybride. Het doet denken aan het roze van de Miami Art Deco-stroming, dat ook is te zien in de oogverblindend optimistische Amerikaanse zwembadschilderijen van de Brit David Hockney (1937) uit de jaren zestig van de vorige eeuw. Maar ook die vergelijking stokt; te splashy, te voorspoedig. Voor een verwantschap met de wereld van visuele symboliek moeten we dichter blijven bij de millennial. In 2015 werd het Zwitserse paviljoen op de Venetië Biënnale - de Superbowl onder de beeldende kunstfestivals - gevuld met een onbestemde, volledig monochrome vloeistof door de destijds 35-jarige Pamela Rosenkranz. Het borrelde en geurde, het maakte geluid en reflecteerde, en de muren hadden dezelfde kleur: millennial roze. Interessant genoeg waren alle andere ruimten inclusief de buitenruimte groen gemaakt met verf en licht - een kleur die vaak, van hippe cafés tot Miami Art Deco kunst, wordt gecombineerd met dit specifieke roze. In dit geval als referentie aan natuur. Om de betekenis van dit werk op het spoor te komen, moeten we ook in de millennial omgeving van de kunstenaar blijven, bij een nog niet erg uitgebreid gedocumenteerde filosofische stroming die zich laat omschrijven als 'Speculative Realism'.

Die stroming (in het leven geroepen in 2007) onderzoekt relaties tussen denken en zijn, en tussen menselijkheid, natuur en objecten. Het zet zich af tegen filosofie die mens-gecentreerd is en komt voort uit een digitale generatie, voor wie bestaan en materie niet vanzelfsprekend of vast verbonden zijn. De stroming is niet eensgezind maar raakt elkaar in een afwijzing van de opvatting dat de wereld is zoals die aan ons verschijnt - iedere betrokken filosoof houdt zich bezig met alternatieve vormen van realisme.

De roze massa die Rosenkranz met het werk Our Product aan het publiek presenteerde, leek te leven: het bewoog, maakte geluid, reflecteerde licht en had een enorme tactiele waarde. Toch ontsnapt het aan een definitie als object en zijn al die eigenschappen immaterieel. Zoals Rosenkranz zelf zei in een interview: 'Het ziet eruit als iets wat jou kan voeden, maar tegelijk iets wat jou kan verorberen.' De belangrijkste connotatie met dit opdringend zachte roze echter, bevestigd door de kunstenaar, is toch echt: huid.

Dit roze is het roze van de gestandaardiseerde Noord-Europese mensenhuid. Een betekenis waaraan niet te ontsnappen valt, als je het eenmaal ziet. En dat maakt het toch weer mens-gecentreerd.

_{Wieteke van Zeil}