Een vriendelijke overlever die vrouwen mooi maakte

Amsterdam In september 2000 gaf hij in het Hiltonhotel in Amsterdam zijn allerlaatste haute-coutureshow.

Het werd hem te vermoeiend. Bovendien: de mode was niet meer wat-ie geweest was. Hij zag steeds vaker dingen voorbijkomen die hij ‘wansmakelijk vond’ en bovendien ‘al een keer eerder in de mode geweest’.

Zijn clientèle ging over naar zijn voormalige assistent Paul Schulten, die sindsdien onder eigen naam werkt, al bleef hij er zelf het eerste jaar nog nauw bij betrokken. Met zijn confectielijn, die werd verkocht in vijftien naar hem genoemde boutiques, bemoeide hij zich tot tweeënhalf jaar geleden. Toen verkochten hij en zijn vriend Geert Eysbouts de zaak.

Edgar Vos, die woensdagmiddag tijdens een vakantie in Fort Lauderdale op 78-jarige leeftijd overleed aan een hartaanval, was nooit een heel vernieuwende ontwerper, zegt couturier Frans Molenaar (69). ‘Hij maakte heel mooie, vrouwelijke kleren, waarmee hij zijn klanten dolgelukkig maakte.’

Of zoals Vos zelf zei: ‘Ik wil vrouwen gewoon mooi maken.’ Zijn ontwerpen – de laatste jaren waren het vaak mantelpakjes en cocktailjurken van klassieke snit, maar versierd met opvallende details – moesten daartoe ‘een persoonlijkheid onderstrepen; er het beste uithalen en als het kan een zetje omhoog geven’. ‘Ik ben ondergeschikt aan wat God heeft gecreëerd.’

Zo vriendelijk als zijn kleren waren, zo vriendelijk was hij zelf. Molenaar: ‘Hij was een heel aimabel mens, bescheiden. Al kon je achter de schermen ook enorm met hem lachen.’

‘Hij werkte vreselijk hard,’ zegt Paul Schulten (44). ‘Maar hij kon het ook allemaal goed relativeren. Dat heeft te maken heeft met zijn jeugd. Hij is een echte survivor.’

Edgar Vos werd in 1931 geboren in Makassar op Celebes. Tijdens de Tweede Wereldoorlog belandde hij in een jappenkamp, waar zijn oudere broer vlak voor de bevrijding overleed.

Op zijn 17de verhuisde Vos naar Amsterdam waar hij, ondanks zijn beperkte vooropleiding, werd toegelaten op de Rietveld Academie. Daarna ging hij in Parijs in de leer bij Christian Dior en Balmain. Bij dat laatste huis ontmoette hij Josephine Baker, in wier show hij een keer optrad als danser. Hij werkte ook als fotomodel.

Parijs was ook een soort vlucht, vertelde Vos in 2001. ‘Mijn ouders vonden het niet leuk dat ik in de mode was; dan was je homoseksueel en was er van alles mis met je.’ Zijn vader brak jarenlang met hem vanwege zijn homoseksualiteit. Met zijn moeder, ‘Mammie’, had hij een afstandelijke relatie: ‘De enige manier om met haar in contact te komen was haar op te tutten. Mijn hele leven heb ik gevochten voor een complimentje. Ik moest altijd op mijn tenen lopen om te bewijzen dat ik iets kon.’

In 1961 opende Vos zijn eigen couturesalon in de P.C Hooftstraat in Amsterdam. ‘In het begin haalde ik gewoon ruitjes van de markt,’ vertelde Vos in 2001. ‘Zeiden ze allemaal: ‘Zo schattig, beeldig en jong.’

Vos kleedde in de loop der jaren bekende Nederlandse vrouwen als Haya van Someren, prinses Christina, Hank Heijn, Liesbeth List, Erica Terpstra. Zijn klanten werden vaak vriendinnen. ‘Mode is intiem.’ In de jaren tachtig showde hij zijn couture ook in de VS; een vriendin had een modezaak in Florida. ‘Ik weet niet waarom het is gestopt’, zegt Schulten, in die tijd coupeur voor Vos, ‘want het was een succes, hij kwam daar ook op tv en zo.’

Ook op de Nederlandse televisie was Vos een bekende verschijning. ‘Je bent bij Koffietijd (...) en voor je het weet mag je een diepte-interview doen bij Rémi van der Elzen,’ zei hij in 1999. ‘Krijg je zo zestig brieven van vrouwen die de drempel eerst te hoog vonden, maar na die programma’s het idee hebben dat ze je kennen.’

Vos had, vond hij zelf, ‘een beetje talent en een beetje commercieel inzicht.’ Bovendien kwam zijn vriend, met wie hij tot zijn dood samen bleef, uit een confectiefamilie. In 1976 startte Vos, als eerste Nederlandse couturier, een chique confectielijn. Hij ontwierp, zijn vriend en diens broer deden de zakelijke kant. Vos ontwierp ook bedrijfskleding.

Na de verkoop van de boutiques en confectielijn waren Vos en zijn vriend veel op reis, zegt Paul Schulten. ‘Maar we hadden nog iedere dag contact. We praatten over mensen, over materialen en over pakjes.’

Milou van Rossum