Een groot, beladen onderwerp toegankelijk gemaakt: De Zaak Shell doet het ★★★★★

‘De toekomst is onzeker, en dat is hoopvol’. Dat losse zinnetje aan het eind van de voorstelling De Zaak Shell zegt eigenlijk alles: we doen wat we kunnen om een beetje verantwoord te leven, maar of het zoden aan de dijk zet?

De Zaak Shell is een vorm van documentair theater die heel dicht op de actualiteit zit. Uitgangspunt is de rechtszaak die Milieudefensie heeft aangespannen tegen de Koninklijke Shell waarin een radicale koerswijziging van de oliemaatschappij wordt geëist. Want als we met z’n allen doorgaan met het gebruik van fossiele brandstof, onze vliegreizen, onze dagelijkse files, onze vleesconsumptie, dan maken we de aarde kapot.

Vijf stemmen, drie acteurs

Theatermakers Anoek Nuyens en Rebekka de Wit hebben zich op deze zaak gestort en zijn vandaaruit informatie gaan verzamelen. Zo hebben ze allebei één aandeel Shell gekocht waardoor ze de aandeelhoudersvergadering konden bijwonen. Ze hebben zich in het klimaatdebat vastgebeten en hun kennis vervolgens verwerkt in een tamelijk briljante theatertekst. Daarin hebben vijf protagonisten het voor het zeggen: de ceo van Shell, de consument, de (boze) burger, de overheid/politiek en tenslotte ‘De toekomstige generatie’. Die vijf stemmen worden door drie acteurs vertolkt; Nuyens en De Wit zelf voorzien de voorstelling van een persoonlijke proloog en epiloog.

Het decor is simpel en doeltreffend: een groot wit vlak, op een verhoging als een klassiek forum, middelpunt van het debat. Maar De Zaak Shell is geen debat, en dat is juist het knappe: het is een aaneenschakeling van sterke monologen waarin onze omgang met de planeet van alle kanten wordt belicht, als een rijgdraad van opvattingen en inzichten.

Zo speelt Jaap Spijkers zowel de superslimme Shell-directeur als de leraar maatschappijleer die het Klimaatakkoord probeert te doorgronden. Janneke Remmers is een op hol geslagen consument, die naar de Mediamarkt gaat om een nieuwe printer te kopen maar terugkomt met een trilplaat om af te vallen. Het illustreert dat alle bedrijven maar één ding willen: de consument verleiden, de consumptie opzwepen, de winst verhogen. De Vlaamse Musia Mwankumi vertegenwoordigt de toekomstige generatie. Zij zit nog op de toneelschool in Brussel en behoorde tot de jongeren die daar de klimaatmars organiseerden. Haar monoloog is aangrijpend, somber en maar ternauwernood hoopvol.

Meer dan hoopvol

Al met al is De Zaak Shell nergens belerend of zwaar op de hand, wel vol verwondering en soms ook pijn. De vraag is alleen of deze voorstelling niet ook een beetje preken voor eigen parochie zal zijn. De kiloknallende vleeseter, de klimaatontkenner, de intimiderende Farmers Defence Force gaan hier niet naartoe. Maar wie weet lukt het Nuyens en De Wit daar ook iets op te vinden.

De toekomst is onzeker, en de aarde staat op instorten, we realiseren het ons elke dag opnieuw. Niet bij de pakken neer zitten, en theater maken, en doorspelen, en dan ook nog eens een zo belangrijk onderwerp zo toegankelijk maken – dat is meer dan hoopvol. Het getuigt namelijk van grote klasse.