Een boek over de band The Amazing Stroopwafels: hier leest u het eerste hoofdstuk

‘Heb je het al gehoord?’ Ik ben op vakantie in Panama, begin februari 2018, als mijn vader me opbelt. Het is middernacht geweest in Nederland. Hij blijft wel vaker laat op – dat ritme krijg je vanzelf wel als je iedere week ’s avonds optreedt en dan nog naar Vlaardingen moet rijden vanuit Winterswijk of Valkenswaard –, dus van het tijdstip schrik ik niet. Maar door het eerste zinnetje weet ik dat er iets aan de hand is.

Mijn vader, Wim Kerkhof – de zanger, toetsenist, contrabassist, liedjesschrijver, producer en zakelijk leider van The Amazing Stroopwafels – reserveert het alleen voor ernstige incidenten. Meestal als hij belt om gewag te maken van een overlijden, hoor je als je opneemt ‘Raad eens wie er dood is’ en krijg je een aantal kansen en tips om te raden wie ons nu weer is ontvallen (en dat kan best Wims favoriete oom zijn). Uit ‘Heb je het al gehoord?’ spreekt daarentegen een diep respect.

‘Heb je het al gehoord van Louis Debij?’ vraagt hij. Zijn intonatie houdt altijd iets opgewekts, toch hoor ik dat hij aangeslagen is.

‘Nee? Wat is er?’

‘Een kennis schrijft op Facebook dat hij is overleden.’ Later verschijnen er meer berichten. Het klopt. Voor het eerst is er een Amazing Stroopwafel dood.

Louis Debij was de eerste drummer. Van 1979 tot en met 1984 zat hij als vast lid bij de groep. Hij speelde mee op alle albums tot en met 1998. Maar Louis, geboren in 1937, dik vijftien jaar ouder dan mijn vader en met afstand de meest ervaren speler, was nog veel meer. Hij was een van de beste drummers van Nederland. En bijna iedere Nederlander heeft hem wel gehoord.

Boudewijn de Groot? Louis speelde de drums in. George Baker, Anita Meyer, Liesbeth List, André van Duin, The Cats, BZN? Hij zorgde voor het ritmisch fundament. Vooral in de jaren zestig en zeventig (de opkomst van de drumcomputer zorgde ervoor dat hij minder werk kreeg) was hij een van de meest gevraagde sessiemuzikanten – en drumde hij zowat alle in Nederland geproduceerde hits in. De drummer van Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, mijnheer? en Turks fruit, met onder meer mondharmonicavirtuoos Toots Thielemans? Louis. Op veel platen wordt zijn naam niet eens vermeld; dan leek het alsof de muzikanten van de bands alles zelf hadden ingespeeld.

Door al dat sessiewerk had hij weinig tijd over voor vaste bands. The Amazing Stroopwafels behoorde tot de uitzonderingen.

Wim, nooit zo bezig met pers, vraagt of ik de krant kan inlichten. De mensheid mag best weten wat Louis heeft betekend. Vraag muzikanten naar hem en je hoort dat hij zo strak was dat je een metronoom met zijn spel kon laten meelopen, en na vijf minuten zou hij nog tegelijk met het tikkende apparaatje eindigen. Hij was de subtiele smaakmaker die met dat ene extra tikkie het geheel ongemerkt zo lekker maakte.

Als ik thuiskom, blader ik de kranten door. Geen necrologie te zien.

De crematie is in Ockenburgh in Den Haag, niet ver van waar Louis is opgegroeid. Ik rijd met Wim mee in de Volvo. Had ik hem nog maar eens opgezocht, mijmert mijn vader. Steeds heeft hij het uitgesteld om weer eens bij hem langs te gaan. Wim treedt nog altijd op, zo’n honderd keer per jaar. Ook Koos Pakvis rijdt mee, de basgitarist. Koos – baardje, grijs dat eens donkerblond was, het ranke lichaam van een sober levende amateurwielrenner – is er altijd bij in de studio. Hij zegt bijna nooit iets. Wim noemt hem ‘zijn ideale klankbord’.

Ik zit op de achterbank, Koos op de bijrijdersstoel. Mijn vader haalt herinneringen op, Koos en ik luisteren. ‘De eerste keer dat Louis me zag spelen, zei hij na afloop tegen Fred: het is een heel enthousiaste jongen, die Wim. Dat rommelige krijgen we er nog wel uit. Nou, dat is dus niet gelukt, haha.’

Ja, Fred, die zal er ongetwijfeld ook zijn. Fred Piek was degene met wie Wim in 1979 The Amazing Stroopwafels oprichtte. Ze begonnen als duo, als straatmuzikanten in het centrum van Rotterdam. Al snel haalden ze de leden uit Freds vorige band erbij, de folkrockgroep Fungus: Koos, Louis en de gitarist Arie van der Graaf. Maar Fred verliet de band al snel. De oprichters hebben al jaren geen contact meer.

We volgen het slingerende pad dat naar het crematorium leidt. De eiken maken zich op voor de lente. Daar is Arie, bij de garderobe, een man van 1,96 meter. Zijn gitaarspel is bepalend voor het geluid van de band. Hij oogt somber. Arie was degene die Louis, die geen rijbewijs had, het vaakst ophaalde voor een optreden en weer thuisbracht. ‘Als we dan in de auto zaten en de radio stond aan, kwam er iedere keer wel een plaat voorbij waarbij hij zei: dit ben ik. En bij het volgende plaatje zei hij dan: en dit ben ik ook.’

Het wordt drukker en drukker. Als we de aula betreden, staren we naar een donker gelakte kist. Fred zit op de eerste rij. Het lijkt alsof mijn vader en hij elkaar ontwijken, Fred Wim iets meer dan andersom. Bij de koffie zie ik dat ze elkaar condoleren, zakelijk, kort. Hier zit iets niet goed. Wat is er tussen die twee gebeurd?

De dienst begint. Louis’ zoon Frank zou spreken, maar is te geëmotioneerd en laat de voordracht over aan zijn vriendin. Frank is ook drummer, maar wilde niet bekendstaan als de zoon van. Daarom heeft hij zich op het enige genre gestort dat zijn vader niet beheerste: death metal.

‘De laatste jaren vroeg mijn vader zich wel eens af of iemand hem nog wel kende, of men hem niet vergeten was’, klinkt het. Maar kijk nou. Hoeveel Nederlandse popgeschiedenis zit hier wel niet bij elkaar? Fay Lovsky is er. En Spinvis – natúúrlijk, daar heeft Louis ook nog bij gedrumd. Sommige muzikanten spelen een laatste keer voor hun vriend.

Het gaat vooral over zijn muziek, maar ook zijn demonen komen aan bod. Zijn hele leven kampte hij met zware depressies. Hij kon mopperen op alles. ‘Maar voor ons was het feit dat hij mopperde vaak juist een goed teken. Als hij niet meer mopperde, moesten we ons echt zorgen gaan maken’, zegt Louis’ schoondochter. Ik heb hem niet horen mopperen toen ik hem in 2014 interviewde, bedenk ik.

Er worden filmpjes vertoond. We zien Louis op leeftijd in een Duits achterafzaaltje met een jazzband. Het beeld is in sepia. De camera zoomt in op zijn handen als de drumsolo begint. Wát een opbouw. Je ziet zijn handen nauwelijks bewegen, het wonder voltrekt zich binnen een paar kubieke decimeters. Ik kan me niet herinneren dat ik eerder zo, nee, dat ik überhaupt genoten heb op een crematie. Na afloop begint iedereen spontaan te applaudisseren.

En dan zien we een opname uit 1983 van The Amazing Stroopwafels, ergens op een festival in een park. Het is het laatste filmpje. Ze spelen een countrynummer, akoestisch tussen het publiek in, Truck drivin’ man. Arie speelt gitaar, Wim zingt en schopt op zijn turquoise-roze contrabas – het handelsmerk van de band. Wat heeft mijn vader nog veel en lang, zwart haar, wat is hij nog dun. Hij moet 30 zijn op die opname, jonger dan ik nu ben. Louis zingt een tweede stem mee en gebruikt in een solo Wims bas als drumstel. Zelfs daar wist hij dus een goed geluid uit te halen. En dit is zeker geen twijfelgeval: die grote lach op zijn gezicht is echt.

Als de rouwenden de zaal verlaten, wordt Boudewijn de Groots Jimmy gedraaid – uiteraard ook door Louis ingespeeld.

Voor de laatste keer zijn alle muzikanten die Oude Maasweg opnamen samen in een ruimte. De dienst begon om kwart voor drie.