Een allemachtig spannend ontvoeringsverhaal met veel subplots

Een crimineel komt na acht jaar vrij. Hem wordt verzocht een schuld uit zijn vorige leven af te lossen. Ondertussen is een jonge advocate bezig zich te overwerken, wordt de echtgenoot van een onbekende vrouw ontvoerd en dwingt een groepje enge kerels de jongste telg uit een familie van superrijken na een van coke en dure drankjes doordesemde nacht het veel te dunne ijs van een vijver op.

Zo begint Viproom, het eerste boek dat strafrechtadvocaat Jens Lapidus schreef na het afsluiten van zijn succesvolle en knoertharde Stockholm-trilogie over de Zweedse onderwereld. Vier verhaallijnen, die zich afspelen in vier lagen van de samenleving: het oude geld, het nieuwe geld, het bescheiden geld en het geen-geld. Lapidus probeert al die lagen met een enkel touwtje aan elkaar te verbinden.

Tegenpolen

Viproom vertelt het verhaal van Teddy, die door een advocatenkantoor wordt ingehuurd om als ervaringsdeskundige te helpen bij het opsporen van de jonge Philipp Schale, die door criminelen gekidnapt lijkt. Teddy wordt gekoppeld aan Emelie, een jonge advocate die doet denken aan de ijverige Maggie Jordan (The Newsroom) en Peggy Olson (Mad Men) en die zich heeft ondergedompeld in de wereld van de Stockholmse advocatuur, een wereld waar het - als je ervaringsdeskundige Lapidus mag geloven -wordt aangemoedigd om je bijkans dood te werken.

Het is een al vaak beproefde maar nog steeds niet sleets wordende methode: twee tegenpolen die elkaar onder geen enkele omstandigheid zouden vertrouwen, zijn door uitzonderlijke omstandigheden tot elkaar veroordeeld. Als de speurders dan ook nog eens (zijdelings) persoonlijk betrokken raken bij de misdaad in kwestie, is het helemaal af. Spijtig wel dat Teddy en Emelie niet volledig tot leven komen. Werd Lapidus bij z'n eerste drie boeken nog geprezen om z'n hardboiled stijl, in Viproom - het eerste deel van wat weer een trilogie moet worden - combineert hij die rauwheid met het meer psychologisch uitdiepen van z'n personages. Daarin slaagt hij niet: ook na 448 bladzijden zijn Teddy en Emelie geen 'echte mensen' geworden.

Geen man overboord, want Viproom heeft meer pijlen op z'n boog.

Plotwissels

Na een wat trage aanloop - vier verhalen, zonder zichtbare overeenkomst en in verschillende tijden ook nog - komt Viproom na een bladzij of honderd goed op stoom. De lezer krijgt wat hij verlangt: een allemachtig spannend ontvoeringsverhaal, met plotwissels, lijken en vertakkingen naar onverwachte werelden en bijpersonages. Dat bovendien tot het einde toe spannend blijft: een van de subplots wordt pas op de allerlaatste pagina opgehelderd.

Door de ogen van Emelie, Teddy - type: rauwe Balkanjongen met een hart van... nou ja: met een hart - en de ontvoerde Philip toont Lapidus hoezeer de onderwereld en de top van de bovenwereld op elkaar lijken: gesloten gemeenschappen, waarin familiebanden boven alles gaan en moraal nou niet bepaald een statussymbool is.

Beide zijn, om in Lapidus' metaforen te spreken, viprooms waar je niet zomaar binnenkomt, tenminste, niet zonder hulp van iemand aan de andere kant van de deur. Naarmate het boek vordert, blijkt - niet erg verrassend - dat crimineel en extreem gedrag niet aan de onderwereld is voorbehouden en dat de onderwereld zelf soms zo kwaad niet is. Dat gebeurt soms wat erg expliciet: Teddy-de-pauper is de Dostojevski-connaisseur en als hij de kast van de stinkend rijke familie Schale inspecteert, treft hij uitsluitend thrillers aan.

Vijfsterrenthriller

In de loop van het verhaal wordt duidelijk dat het de ontvoerders niet zomaar om een smak losgeld te doen is. Plots doemen de contouren van Jef Geeraerts' verfilmde klassieker De zaak Alzheimer op, zoals de flashbacks over Teddy's gevangenistijd soms aan het beste werk van Roslund & Hellström herinneren. Lapidus stuurt zijn verhaal steeds onverwachte zijwegen in, maar blijft er zelden lang op voortboemelen.

In de volgende delen kunnen die zijwegen misschien wat verder worden uitgeplozen; Lapidus bezit er duidelijk voldoende kennis van zaken voor, en de omvang gaat bij hem zelden of nooit ten koste van de spanning. Als Teddy en Emelie dan ook nog wat meer kleur op de wangen krijgen, heeft Lapidus goud (en mogelijk een vijfsterrenthriller) in handen.