'Dylan is soms te duister'

Subterranean Homesick Blues

Get sick, get well

Hang around a ink well

Ring bell, hard to tell

If anything is goin' to sell

Bertje Doperwtje vindt dat Bob Dylan onrecht is aangedaan. DeNoord-Hollandse straatmuzikant werd in het televisieprogramma GoedemorgenNederland naar zijn mening gevraagd over een Dylanvertaling van hetillustere duo Robbert-Jan Henkes en Erik Bindervoet. Het oordeel: 'Eenbeetje geknutsel.'

Maar het duo, dat een groot deel van de Dylanliedjes heeft vertaald voorBob Dylan Liedteksten 1962-1973, wil hij het ook weer niet te zwaaraanrekenen. 'De man heeft zoveel geschreven; alles goed vertalen krijg jetoch niet voor elkaar, daar moet je haast zelf een artiest voor zijn. Enja, het denken van Dylan is niet Nederlands, hè.'

Als er één ding is waar Bindervoet en Henkes ervaring mee hebben,naast het vertalen - Shakespeares Hamlet, Finnegans Wake van James Joyce,alle liedjes van the Beatles - is het wel het chronisch geweeklaag over deonvertaalbaarheid der dingen. Er is altijd wel een koor van fans c.q.deskundigen dat liever niet heeft dat aan de stenen tafelen wordtgemorreld. Over de oertekst hangt een mystieke waas als het gordijn voorhet tabernakel en elke vertaling of poging daartoe wordt gelijkgesteld aanverboden exegese. Of zoals Bindervoet het zegt: 'Mensen willen liever nietsdan iets weten.'

Henkes: 'Of als er plotseling woorden staan die net niet dat snaartjeraken.'

Bindervoet: 'Daar hebben ze wel eens moeite mee.'

Het is het soort kritiek dat recht evenredig is met de heiligheid vande tekst en dan ook het meest aanzwelt bij een nieuwe bijbelvertaling.

Bindervoet had van tevoren het gevaar van 'dogmatische Dylanfans'onderkend. Achteraf valt uit de reacties op de vertaling het aantalprincipiële doperwtjes nogal mee.

Blijft nog steeds de fascinatie/irritatie voor de vrijzinnigetekstbehandeling van B & H. Zo werd Tiny Montgomery van het album TheBasement Tapes (Naar de Kelderbanden) opeens Lange Jaap.

Bindervoet: 'Kijk, Tiny Montgomery was een circusact maar dat zegtNederlanders natuurlijk niets. Lange Jaap wel.' Stuck inside of Mobile withthe Memphis Blues again werd: 'Weer vast in Meppel met die Twentse bluesvan mij.' Waarbij Meppel datzelfde kleinsteedse romantische moet oproepenals het Amerikaanse gat Mobile. Voor de oplettende lezer/zanger: Meppelligt net zo min in Twente als Mobile in Memphis.

Henkes: 'Toch hebben we ons bij Dylan meer bij de letterlijke betekenisgehouden dan bij de Beatles, waar we lettergreep voor lettergreep hebbenvertaald. Moest ook wel want Dylan is soms te duister om te snappen.'

Maar als ze de teugels laten vieren, worden Bindervoets en Henkes'vertalingen soms privéfeestjes van intertekstualiteit waar de associatievehapjes torenhoog worden gestapeld. Obladi Oblada van the Beatles werdbijvoorbeeld een literaire puzzeltocht die resulteerde in Odysseus Odysseewaarin James Joyce's Ulysses in het kort werd naverteld. Kapitein Iglowandelt van Finnnegans Wake - weer Joyce - door I am the walrus van theBeatles om uiteindelijk in Dylans Quinn the Eskimo te belanden.

Henkes: 'Soms moet je, omdat het een letterlijke vertaling nu eenmaaluitgesloten is, je toevlucht nemen tot een andere oplossing. Het enige dattelt, is het uiteindelijke resultaat. Er is nog altijd zoiets als de geestdie door de zinnen zweeft.'

En de enige keer dat het onmogelijk is een liedje te vertalen, van Dylanof niet, is als de melodie onbekend is. Henkes: 'Want voorop staat dat hette zingen moet zijn.'

Onderzeese heimweeblues

Word ziek, knap op

Hang rond bij een inktpot

Luid klok, wie weet of

Hier misschien iets wordt verkocht

Pablo Cabenda