Duistere tijden voor designindustrie

Crisis? Welke crisis? Weer knalt een champagnefles open. Het modieus geklede publiek pakt nog een oestertje. Er valt tenslotte wat te vieren voor het nieuwe interieurlabel Moustache. Afgelopen week debuteerde het Franse merk op de meubelbeurs in Milaan met een collectie bestaande uit verfijnde lampen van papier en eigenzinnige stoelen van slechts twee dikke stalen buizen, bekleed met glanzende zachte kunststof. Geen meubels die je in een Vinexwijk zult aantreffen. Ook al omdat een eettafel met vier stoelen meer dan een modaal maandsalaris kost. Bij Moustache viert het optimisme blijkbaar hoogtij.

Maar dit feestje is een uitzondering tijdens deze designweek. Het economische pessimisme domineert de gesprekken. Dus zijn de nieuwe collecties in het zakelijke beursgebouw dit jaar opvallend schaars. Zelfs de Italiaanse topmerken als Cappellini en Edra nemen gas terug en presenteren slechts een handjevol nieuwe meubels. Ook opvallend is dat de kleuren minder uitbundig zijn; aardse tinten als beige en mosgroen domineren, evenals natuurlijke materialen als papier en hout.

Sprankelend is wel de enorme kwantiteit en kwaliteit van verlichting met leds. Hoewel het licht van de geavanceerde led nog lang niet de warmte heeft van de ouderwetse gloeilamp, geeft het Italiaanse interieurlabel Artemide een voorproefje van de toekomst met oogstrelende lampen van Zaha Hadid en Ross Lovegrove. Dankzij dit futuristische ‘blob’-design zal het niet lang meer duren voordat het energiezuinige ledlampje een ereplaats krijgt in onze woonkamers – een geruststellende gedachte.

Toch is ook dit een schaars lichtpuntje in deze duistere tijden voor de designindustrie. Op de Zona Tortona blijven bijvoorbeeld bij opvallend veel showrooms de rollijken naar beneden. Dit voormalige industriegebied aan de rand van het centrum is de laatste jaren tijdens de meubelbeurs uitgegroeid tot een soort vrijmarkt waar jonge ontwerpers hun zelfgemaakte stoelen op kleedjes presenteren. Maar veel ontwerpers en interieurlabels hebben Milaan een jaartje overgeslagen. Met imposante installaties van het Duitse sportmerk Adidas, de Japanse autofabrikant Lexus en het Franse champagnehuis Veuve Clicquot is de commercie nu nog nadrukkelijker aanwezig.

Het zijn allang niet meer alleen merken die zich manifesteren in Milaan. Landen als Nederland, Denemarken en Spanje hebben showrooms; dit jaar is de verrassende nieuwkomer Egypte.

Nieuw is dat ook steden Milaan gebruiken om zich te profileren als Centre of Design (Madrid) of The Place To See (Berlijn). Uit eigen land haakte Eindhoven in op deze trend met een showroom vol producten die in de regio zijn vervaardigd en ontworpen. Dankzij het ruim voorradige talent van de Design Academy laat Eindhoven deze hoofdsteden in kwaliteit ruimschoots achter zich.

Ook elders in Milaan is Nederland weer goed vertegenwoordig. Moooi, het interieurlabel van Marcel Wanders, toont maar liefst twaalf nieuwe producten. De lamp van aan elkaar geschroefde blokjes hout en de schaakbordtafel ogen redelijk ingetogen vergeleken bij de hysterische meubels waarin Moooi grossiert.

Er is zelfs een zo goed als nieuw Nederlands label dat zich laat zien in Milaan. De collectie van Weltevree, zoals deze samenwerking van ontwerpers Floris Schoonderbeek en Dick van Hoff heet, is klein maar fijn. De blikvanger is een handgemaakte houtkachel die Van Hoff produceert in samenwerking met aardewerkproducent Koninklijke Tichelaar Makkum. Opgebouwd uit tientallen losse aardewerken plaatjes die met rubbertjes aan elkaar zijn bevestigd, is deze kachel even nostalgisch als van nu. Het ambachtelijke product vormt een baken van rust tussen de overdaad aan design.

Het lijkt tijd voor bezinning te zijn in Milaan. Moet het milieu verder worden uitgeput om nóg een nieuwe plastic stoel van Philippe Starck te maken? Dit wordt treffend verbeeld door Maarten Baas. In plaats van tastbare producten toont hij een video-installatie van klokken die tergend langzaam door mensen worden aangedreven. Op een kale muur projecteert hij een klok van straatvuil, waarvan de wijzers door twee straatvegers voortdurend worden ‘rondgeveegd’. Alsof Baas de bezoekers wil dwingen even de tijd te nemen om na te denken over hoe het nu verder moet deze voortrazende designindustrie?

Uitgerekend Studio Job weet het antwoord al: er moeten alleen nog producten worden gemaakt die het waard zijn om te koesteren. Dit Nederlandse ontwerpduo maakte naam met peperdure pronkstukken die alleen bereikbaar zijn voor de elite – design die in deze sobere tijden natuurlijk volslagen gedateerd is.

Studio Job betreedt nu de arena van de beeldende kunst met een overrompelend werk dat is aangekocht door het Zuiderzeemuseum. Dit metershoge gebrandschilderde glas-in-loodraam vol religieuze symboliek en afbeeldingen van kanonnen en ander oorlogstuig is een ode aan de kwetsbare schoonheid.

Was elke lamp, stoel of tafel in Milaan maar met zoveel liefde en toewijding gemaakt.