Doorkijken bij Top of the Lake: China Girl loont

'Hé pop, geef jij mijn jasje even aan?' Is het seksistisch als een politie-inspecteur dat zegt tegen een vrouwelijke collega? Ja toch? Ze weigert, terecht: hallo, ze is niet zijn assistent. Maar dan reikt een mannelijke agent het ding zonder mopperen aan. 'Zie je, zo moeilijk is het niet', grijnst de inspecteur naar de vrouw. En wij, kijkers, zijn in minder dan een minuut tussen uitersten heen en weer geslingerd. Hij is een macho klojo. Nee, zij is een stijve trut.

Zulke scènes, en daar zijn er veel van, vormen de kracht van Top of the Lake: China Girl, het tweede seizoen van Jane Campions succesvolle femi-thriller Top of the Lake (2013), dat vanaf vanavond wordt uitgezonden bij KRO-NCRV. Onder de oppervlakte van een detective rond de vondst van een dood meisje, exploreert schrijver-regisseur Campion opnieuw de positie van de vrouw in door mannen gedomineerde werelden: de politie, de seksindustrie.

De eerste twee afleveringen lijkt Campion (The Piano, Portrait of a Lady) ons nog met neonletters te willen overtuigen: pas op, seksisme. Kijk: vrouwenhaat. Haar engagement is eerbiedwekkend, maar mijn god, wat een inktzwart manbeeld. Campion verzon de ranzigste figuren: onaanzienlijke, contactgestoorde nerds, maar met het hoogste woord over hun betaalde bedprestaties.

Dan zijn er nog de mannelijke collega's van inspectrice Robin Griffin (Elisabeth Moss) en haar partner Miranda (Gwendoline Christie): ze zien er netter uit, maar ook zij kunnen het niet laten. Ze ondermijnen de autoritaire Robin en bespotten de boomlange en dus on-sexy Miranda. Campions aanklacht tegen de man is zo verbeten dat het averechts uitpakt: zo slecht zijn ze nou ook weer niet.

Het loont het om door te kijken. Want na dat pamflettistische begin ontpopt Campion zich tot de koningin van de ambivalentie. Zodra het mysterie rond het dode meisje op stoom komt, blijkt via een omweg ook Griffins dochter betrokken, de pittige, goedgebekte 17-jarige Mary, die Griffin bij geboorte moest afstaan. Onvermijdelijk komen de adoptieouders in beeld. Gecombineerd met een plotlijn over een illegaal draagmoedernetwerk groeit China Girl uit tot een aangrijpend onderzoek naar het (wens-)ouderschap en de relatie tussen ouders en kinderen.

In Top of the Lake worstelt een puber met het feit dat ze ongewenst was en draaien vrouwen door omdat hun kinderwens niet wordt vervuld. Geraffineerd ontleedt Campion de opoffering, pijn, kwetsbaarheid en (wederzijdse) afwijzing. Het maakt dit tweede seizoen persoonlijker en aangrijpender. Saillant detail: Alice Englert, Campions dochter, speelt de rol van de rebellerende Mary.

Het moederschap vormt de krachtige as van China Girl. Mannen spelen daarin een bijrol, maar wel een belangrijke, en gelukkig niet alleen die van tiran. Na de badguys uit het begin zien we deerniswekkende gevallen, ogenschijnlijke viespeuken die goedzakken blijken, onhandige lieverds en bijna-heiligen. Via een prachtige scène op een highschoolfeest zijn we bovendien getuige van het grote wonder en mysterie dat een dochter, een vrouw, voor een man moet zijn. Een mysterie dat fascineert, beangstigt en soms ook woedend maakt.