Doorgaan en vreugde, ook in tijden van oorlog

Acht jaar geleden was Floortje Dessing in Syrië voor 3 op reis. Ze bezocht Palmyra, een gebied vol archeologische tempels dat destijds 150.000 toeristen per jaar trok. Nu loopt ze opnieuw door de stad. Dit keer zijn de ruïnes verlaten. De meeste zuilen zijn dan ook opgeblazen, alleen de gevel van de tempel van Bel staat er nog: een poort naar een vlakte vol brokstukken.

In het tweeluik Floortje terug naar Syrië legt Dessing haar route van acht jaar geleden opnieuw af. Wat is er veranderd, wil ze weten. Welke impact heeft de oorlog gehad? Het eerste deel, vorige week uitgezonden, ontving terecht veel lof en werd vaak gedeeld op de sociale media. Ook het tweede deel (gisteren, NPO1) was indrukwekkend; ontzag en verbazing zijn de primaire emoties die het programma bij veel kijkers losmaakt.

Misschien is dat omdat we geneigd zijn in tegenstellingen te denken: wij zijn een land in vrede, Syrië is een land in oorlog, dus Syrië is anders. Maar Floortje terug naar Syrië laat zien dat er ook binnen oorlogsgebied grote tegenstellingen bestaan.

Een stadspark in Damascus is drukbevolkt: kinderen lachen, jongens lunchen, twee gesluierde vrouwen houden hun selfiestick op. Maar in het gras zitten een man en een vrouw met opvallend veel bagage: vluchtelingen. Later bezoekt Dessing een luxe bruiloftsfeest op slechts een paar kilometer afstand van een verwoeste woonwijk, en in Homs leidt een Syrische fotograaf jongeren op tot journalist.

Zo ontkracht dit tweeluik telkens onbewuste vooroordelen over oorlog. Rampspoed treft alleen arme mensen? Nee, iederéén kan van noodhulp afhankelijk raken. Oorlog en vreugde gaan niet samen? Niet helemaal waar; mensen blijven trouwen, kinderen krijgen en bonbons maken. Een oorlog legt alles plat? Integendeel, zolang hun huis er nog staat, blijven de meeste mensen werken, naar school gaan, winkelen: doorgaan.

Dessing staat op een druk kruispunt wanneer ze in de verte mortieren hoort neerkomen, maar de meisjes steken over, de koopman blijft schreeuwen, de koerier blijft bewegen.

'Het is alsof er oorlog is in Amsterdam, en terwijl er in de Pijp wordt gevochten, kun je in de Baarsjes koffie drinken', zei Dessing treffend in een interview met deze krant.

Wel vindt ze het vreemd dat de Nederlandse expat Nicole Wouters niet wil verhuizen. 'Hoe houd je dit vol?', vraagt Dessing haar. 'Ik ben een gelovige geworden', zegt Wouters.

De rol van religie in het dagelijks leven blijft verder wat onderbelicht, Floortje terug naar Syrië toont vooral hoe mensen elkáár troosten. Niet per se met woorden, als wel in hun handelingen. Er valt een bom en iedereen loopt door; rustig blijven, lijken die voeten te fluisteren, wij zullen lopen, niet rennen. En ik dacht aan de moeder die blijft lachen nadat haar peuter gevallen is - rustig blijven, zo erg is het niet. Aan de stewardess die het servicekarretje blijft duwen tijdens turbulentie - rustig blijven, neerstorten gaan we niet. Zo steekt dit volk in oorlog haar selfiesticks vastberaden de lucht in: rustig blijven, zeggen ook zij, want kijk: wij zijn er nog.