Documentaire uit Kameroen over jonge slachtoffers van Boko Haram wint Rotterdamse Tiger award

De documentaire Le spectre de Boko Haram is vrijdagmiddag bekroond met de Tiger Award. De hoofdprijs van de competitie van het International Film Festival Rotterdam (IFFR) bestaat uit een beeldje en een cheque van 40 duizend euro.

De prijs werd in ontvangst genomen door de Kameroense filmmaker Cyrielle Raingou. Voor haar film volgde ze langere tijd een dorpsgemeenschap die opvang biedt aan de slachtoffers van de islamitische terreurorganisatie Boko Haram, onder wie getraumatiseerde oud-kindsoldaten. Veilig is het er niet: Raingou kon alleen filmen als er militaire bewaking aanwezig was. We zien de soldaten zwaarbewapend patrouilleren, terwijl de kinderen voor het eerst weer naar school gaan.

In Le spectre de Boko Haram staan drie kinderen centraal: het meisje Falta dat haar vader verloor, en de eerder door de terreurorganisatie ingelijfde broertjes Mohamad en Ibrahim. Ook hun ouders zijn zoek; uit onderlinge gesprekjes maken we flarden op van de gruwelen die ze meemaakten. Het geweld is in Le spectre de Boko Haram nooit direct in beeld, maar toch alomtegenwoordig. Zichtbaar in de tekeningen van de kinderen, hoorbaar in de liedjes die ze zingen. ‘Ik wilde een film maken over een onzichtbaar monster, dat tegelijkertijd aanwezig is in ieder shot’, verklaarde Raingou eerder deze week op het Rotterdamse festival.

Pandemie-romkom

De jury van de Tigercompetitie, die dit jaar zestien titels telde, gaf ook twee ‘speciale juryprijzen’ weg, elk goed voor een bedrag van 10 duizend euro. Een ervan ging naar het oorlogsdrama Munnel van Visakesa Chandrasekaram, over een oud-Tamiltijger die terugkeert naar zijn dorp. De andere ging naar de alternatieve New Yorkse pandemieromkom New Strains van het regieduo Artemis Shaw en Prashanth Kamalakanthan, dat ook in de film acteert.

Endless Borders won binnen de Big Screen-competitie, waar films een gegarandeerde bioscooprelease kunnen verdienen. Die ontvangen 30 duizend euro, die de filmmaker en distributeur mogen verdelen. De film van cineast Abbas Amini speelt zich af in het grensgebied van Iran en Afghanistan. Een docent die met de Iraanse staat in conflict is geraakt, is daar om politieke redenen met zijn partner naartoe getrokken.

Ook de Tiger-competitiefilm La Palisiada werd bekroond, met de prijs van de internationale filmpers (Fipresci). Het drama van scenarist en regisseur Philip Sotnychenko voert terug naar de laatste officiële executie in het Oekraïne van 1996, de post-sovjetjaren.

Met een zwijgend protest stond het IFFR afgelopen donderdag stil bij de repressie en het staatsgeweld in Iran, dat ook filmmakers treft. De gedetineerde Iraanse cineast Jafar Panahi, wiens nieuwe film No Bears te zien was in Rotterdam, werd vrijdag vrijgelaten uit de gevangenis nadat hij een hongerstaking had aangekondigd.

Aan het slot van het twaalfdaagse festival werd ook de publieksfavoriet bekendgemaakt: het schrijnende Belgische drama Dalva (Emmanuelle Nicot), over een in de noodopvang geplaatst jong meisje dat door haar vader werd gekneed tot een substituut voor haar verdwenen moeder.

Terugknokken

Er hing een behoorlijk gewicht aan deze 52ste editie: na twee afgelaste fysieke edities, de nodige zorgen vanwege de gederfde inkomsten en een ingrijpende reorganisatie was het zaak dat Rotterdam zich terug zou knokken. IFFR bezit een soms als vanzelfsprekend beschouwde maar feitelijk unieke positie binnen de internationale filmwereld, als groot publieksfestival én internationale broedplaats voor de onder- en bovenstroom van meer avontuurlijke cinema. Het totaal aan bezoeken dit jaar betrof 252 duizend, zo’n 75 procent van 2020, toen het festival een piekjaar beleefde (340 duizend bezoeken). De terugval werd verwacht en correspondeert met cijfers van het algehele theater- en bioscoopbezoek. Vooral het oudere publiek gaat er minder vaak op uit.

Goeie films waren er dit jaar zat. Evenals aansprekende gasten, inclusief grote namen als Darren Aronofsky, Steve McQueen en Ulrich Seidl. Maar bijvoorbeeld ook cameravrouw Hélène Louvart was er (o.a. Lazarro Felice, The Lost Daughter), winnaar van de Robby Müller-prijs. De eerste echte editie van de al in 2019 aangestelde artistiek directeur Vanja Kaludjercic kenmerkte zich niet door een koerswijziging. Wel bepleit zij wat meer aandacht voor de genrefilm, zie het retrospectief van de Japanse animatiemaker Masaaki Yuasa. Ook rekte Kaludjercic de Tigercompetitie op tot zestien films. Waarbij de vraag mag worden gesteld of een iets scherpere selectie niet meer recht doet aan de kwaliteit van deze veelal prille filmmakers: gedeelde aandacht betekent ook minder aandacht.

Maar wat deze editie bovenal tekende was het voelbare enthousiasme van het teruggekeerde publiek, dat weigert te voldoen aan een dwarsdoorsnede: Rotterdam trekt filmliefhebbers in alle soorten en maten. Wie het festivalcentrum De Doelen aandeed, of de Pathé-kolos op het Schouwburgplein en de theaters Kino en Cinerama, merkte het enthousiasme aan alles. Zonder IFFR is het filmjaar niet compleet.