Dichter bij Andy Warhol dan in The Andy Warhol Diaries zullen we nooit komen ★★★★★

Zou hij zelf hebben geweten wie hij was? Andy Warhol. De kunstenaar met het onbewogen, ondoorgrondelijke gezicht. Geboren in 1928 als Andrew Warhola; 58 jaar later gestorven als Amerika’s bekendste kunstenaar. Producent van iconische beelden van Marilyn Monroe, Jackie Kennedy en Liz Taylor. Van Brillo-dozen en Campbell’s-soepblikken, elektrische stoelen en verkeersongelukken. En vooral van zichzelf.

Iedereen kende hem, maar ook weer niet. Verborgen als hij zat achter een scherm van stilzwijgen; starend van achter zijn lichte brilmontuur, onder een uitbundige, zilverwitte pruik. Verlegen, maar geraffineerd smekend om aandacht, zonder zelf iets prijs te geven. ‘Oh, yes, sure, why not.’ ‘Well, I don’t know.’

Over wie hij was achter dat zorgvuldig gecreëerde imago gaat de Amerikaanse zesdelige Netflix-serie The Andy Warhol Diaries. Gebaseerd op de eindeloze monologen die Warhol tien jaar lang zowat dagelijks doorbelde naar zijn ghostwriter, Pat Hackett, die haar aantekeningen uittypte en in 1989, twee jaar na zijn dood, publiceerde.

Oké, ook deze private ontboezemingen zullen wel door Warhol zijn geconstrueerd, want tijdens het uitwerken geautoriseerd. Maar aangevuld met geïnterviewde getuigen en originele filmbeelden van Warhol en anderen uit die tijd, geven ze wel een nauwkeurig inzicht in de man die dagelijks Andy Warhol speelde.

Welk beeld uit de bijna zeven uur durende serie oprijst? Dat van een kunstenaar die, zoals al bekend, een sterke weergave gaf van het gewelddadige Amerika en die zijn tijd ver vooruit was als het gaat om het belang van de massamedia. Maar ook van iemand die een obsessieve aandachtsjunk was. Die graag omging met de ‘beautiful, rich and famous’ (hoewel hij in zijn beginjaren juist optrok met bohemiens en outcasts). Een kunstenaar die, beseffend dat zijn uiterste houdbaarheidsdatum langzaam in zicht kwam, amechtig achter de nieuwste trends aanholde. Jaloers, venijnig en soms racistisch.

Aanvankelijk richt de serie zich erg op de vraag of Warhol homo was en veel aan seks dacht. (Het voorspelbare antwoord: ‘I don’t’). Het zal de Amerikaanse obsessie met seks wel zijn, zeker in Warhols tijd toen de States nog breed ‘homofobisch’ waren (volgens actrice Mariel Hemingway) en een coming-out de ‘allergrootste belediging’ was van elke rechtgeaarde Amerikaan (schrijver Lucy Sante).

Toch blijkt gaandeweg de seksvraag een relevante kwestie. Alleen al omdat de helft van de gayscene in New York in de jaren tachtig aan aids stierf, ook in de nabije omgeving van Warhol. En omdat de kunstenaar, opgegroeid in een Pools katholiek gezin en met regelmaat een kerkganger, zijn inderdaad homoseksuele geaardheid liever geheim hield. Wat weer zijn moeizame relaties met amants als Jed Johnson en Jon Gould duidelijk maakt, en zijn vaderlijke flirt met rising star Jean-Michel Basquiat.

Was er niet dat dagboek geweest, dan was er niet deze serie. Dichter bij het enigma Warhol kom je waarschijnlijk niet. Ook omdat er, volgens fotograaf en intimus Christopher Makos, altijd ‘tien verschillende verhalen’ over Warhol zullen blijven bestaan, ‘zoals er tien verschillende versies zijn van de moord op Kennedy’. Blijft het toch de moeite waard ze alle tien te horen.