Deze tijd vraagt om kunst om aan te raken

Wekelijks neemt Bor Beekman, Robert van Gijssel, Merlijn Kerkhof, Anna van Leeuwen of Herien Wensink stelling in de wereld van film, ­muziek, theater of beeldende kunst.

Onwaarschijnlijke vriendschappen zijn online een geliefd genre. Meestal gaat het om dieren: een kat en een eend, een slang en een hond. Deze maand raakte ik gefascineerd door een ander duo, namelijk de Britse kunstenaar Damien Hirst (56) en de Canadese rapper Drake (34).

Het zit zo: de kunstenaar had het ontwerp gemaakt voor het nieuwe album van de rapper. Het is een plaatje van twaalf emoji’s van zwangere vrouwen met verschillende kleuren huid, haren en truien. Drakes album heet Certified Lover Boy en dat betekent in de interpretatie van Hirst zo te zien: veel vrouwen bezwangeren.

Vorige week kwam de rapper bij de kunstenaar op visite in Londen. Daar zijn quasi-spontane foto’s van gemaakt, hoe de mannen met hun entourages samen aan de wandel waren. Vervolgens kreeg Drake van Hirst een paar kleurig beschilderde sportschoenen cadeau, Hirst had er met penseel op geschreven ‘big <3 brother!’

Deze vriendschap/marketing bleef niet onopgemerkt. Op Hirsts Instagrampagina ontspon zowaar een discussie tussen twee jonge kunsthistorici over hoe Hirst ‘het’ (de albumcover) had bedoeld. Even later ontstond verwarring nadat Hirst een foto deelde van hoe het kunstwerk (in editie vermoed ik) wordt gemaakt. De emoji’s worden met airbrush en sjablonen op doek gezet. ‘Waarvoor zou je die moeite nog doen?’ vroeg iemand. Een ander: ‘Ik dacht dat het een digitaal kunstwerk was.’

Dat misverstand lag natuurlijk op de loer, met kunst gebaseerd op emoji’s. Maar ik denk dat er meer aan de hand is. Waarschijnlijk zijn we niet meer gewend dat kunst van iets anders is gemaakt dan pixels. We hebben ons toen musea dicht waren zo lang zoet gehouden met virtuele kunstvervangers dat we ons nu verbazen: kun je het écht aanraken? Is het van verf?

Ik moet denken aan Meghan die maandag in deze krant werd geciteerd als buurtbewoner van de Arc de Triomph in Parijs. Ze was uit haar appartement gekomen om het kunstwerk van Jeanne-Claude en Christo te betasten, zo las ik: ‘van een afstandje leek de stof heel zacht en soepel.’ Die verleiding om kunst aan te raken moeten we bijna altijd weerstaan, zelfs als kunst is gemaakt van materiaal dat schreeuwt: ‘Betast mij!’.

Musea gaan vandaag vast een hoop pijlen en stickers verwijderen, maar de ‘niet aanraken’ stickers zullen blijven. Straks hoeven we geen afstand meer te houden van elkaar, maar wel van de kunst. Jammer is dat. Eigenlijk zou elk museum minstens een kunstwerk moeten hebben dat we mogen aanraken, om te kunnen voelen dat kunst (meestal) niet virtueel is.

Voorlopig is het wel een goed idee om bevriend te raken met een kunstenaar, dan kom je nog eens in een atelier, kun je lekker aan kunst voelen. Dat is natuurlijk ook waarom Drake zo blij kijkt op die foto met zijn nieuwe kunstgympen, niet alleen voor de Instagramvolgers, maar omdat hij ze écht in zijn handen houdt.