Delftse studenten ontwikkelen digitale sleutel tegen schermverslaving

Manieren om minder tijd door te brengen op de smartphone zijn te makkelijk te negeren, vinden twee Delftse studenten. Zij denken met hun digitale sleutel Unpluq een betere oplossing te hebben.

Tim Smits en Jorn Rigter weten uit eigen ervaring maar al te goed hoe een smartphone alle aandacht kan opslurpen. Hoeveel tijd je er ongemerkt mee doorbrengt. Drie, drieënhalf uur per dag was ook voor hen doodnormaal, zoals voor zoveel mensen. WhatsApp, Instagram en Reddit slokten kostbare tijd op en, erger nog, leidden de twee studenten af van hun studie Industrieel Ontwerpen aan de TU Delft. Inmiddels zitten ze op een uur per dag. Omdat ze het druk hebben met hun kersverse start-up, zeker, maar vooral ook dankzij hun eigen vinding: Unpluq.

Unpluq is een kleine stick die in de usb-c-ingang van Android-toestellen kan worden gestoken. Dat is de ingang die ook voor de oplader wordt gebruikt. Als het felgele stickie in de telefoon zit (na installatie van de bijbehorende app), functioneert het mobieltje zoals het altijd heeft gedaan. Maar als de digitale sleutel er níét in zit, zijn allerlei verslavende apps ineens onzichtbaar. De telefoon zit dan in ‘focus-modus’. Dat betekent ook de blokkade van afleidende notificaties én de overgang naar een zwart-wit-scherm.

Dating, games en sociale media

Tijdens het installatieproces komt Unpluq met een aantal suggesties: apps op het gebied van dating, sociale media en games kunnen het beste onder het nieuwe regime vallen. Tinder, WhatsApp, Facebook of Snapchat? Alleen nog te gebruiken door extra moeite te nemen en de stick erin te duwen. Maar de smartphoneverslaafde die graag wat minder tijd op zijn geliefde scherm wil doorbrengen, kan ook zelf bepalen voor welke apps hij een drempel wil opwerpen.

Die drempel is de crux, zeggen de oprichters. ‘Veel mensen willen hun gedrag best veranderen, maar slechts weinigen lukt het.’ Althans: voor langere tijd. De Delftse studenten hopen dat een permanente gedragsverandering via een fysieke handeling wél lukt. Smits: ‘Je bent dan bewuster bezig.’

Er zijn nogal wat andere oplossingen voor het schermtijdprobleem, weten ook Smits en Rigter. Maar die schieten volgens hen tekort. Zo zijn er apps als Forest, Freedom of SelfControl die de gebruiker stimuleren hun tijd nuttig te besteden en tijdintensieve apps blokkeren. Apple en Google hebben zelf ook standaard gereedschap in iOS en Android opgenomen om schermtijd te beteugelen.

Leuke pogingen, vinden de mannen van Unpluq, maar ze zijn te gemakkelijk te negeren. Even wat tijd ‘bijkopen’ voor een veelgebruikte app die aan de limiet zit, is immers een fluitje van een cent. Radicalere oplossingen zijn er ook, maar die vinden ze te weinig flexibel. Een ‘domme’ minimalistische telefoon bijvoorbeeld. Zelf zoeken ze het in een combinatie van hard- en software: de stick en de app. Wél een hoge drempel, maar toch de mogelijkheid hebben om af en toe dat ene verslavende appje te gebruiken.

Een jaar geleden, tijdens het vak ‘Build your start-up’, kwamen Smits en Rigter op het idee voor Unpluq. ‘We zagen het overal om ons heen: het scherm dat alle aandacht en tijd opslokt. Bij etentjes met vrienden is het supernormaal om op je mobiel te turen en niet aanwezig te zijn.’ Rigter vult aan: ‘Of stelletjes in een restaurant die geen aandacht meer voor elkaar hebben, maar alleen voor hun scherm. Sneu om te zien.’ Zelf merkten ze ook hoe lastig het was om de telefoon tijdens het studeren weg te leggen.

Daarna was het idee snel geboren en gingen ze aan de slag. Smits met het stickie en Rigter, die dan nog informatica studeert, met het ontwerpen van de app. Dat had nogal wat voeten in de aarde, want Unpluq verandert het startscherm waaraan mensen gewend zijn. ‘Dat is nogal wat’, erkent Rigter. ‘Het is alsof je thuiskomt en je huiskamer is overhoop gehaald.’

Crowdfunding

Begin dit jaar begon Unpluq op crowdfundingplatform Kickstarter een campagne waarmee ze 10 duizend euro binnenhaalden om het product verder te ontwikkelen. Het eindresultaat is sinds deze week beschikbaar voor 29 euro.

De twee leggen de lat bewust hoog. Dit jaar nog willen ze tienduizend gele sleutels verkopen. En volgend jaar zelfs honderdduizend. Om dat laatste voor elkaar te krijgen moet er nog wel een grote investeerder worden aangetrokken. Plannen hebben ze hoe dan ook genoeg. Zo moet er ook een versie voor iPhones komen, al is dit een stuk lastiger omdat Apple niet toestaat dat een app het startscherm verandert. Ook voor laptops zal er een Unpluq komen, beloven de studenten. Ze hebben het tij mee, beseffen ze, en wijzen op de populaire documentaire The Social Dilemma op Netflix die hier – deels – ook over gaat. Nog zo’n verslavende app trouwens, Netflix.