De Parijse modeweek is een zoektocht naar de vrouw van nu en morgen

Twee namen: Nancy Pelosi en Brenda Hale, dames van 79 en 74 jaar oud, die Trump en Johnson als kleine jongens in de hoek hebben gezet. Nog een naam: Greta Thunberg, een meisjes van 16, dat ervoor zorgt dat ze door de hele wereld gezien en gehoord wordt. Voorbeelden zijn het, alle drie. Stoere vrouwen die leren dat je nooit te jong of te oud bent om aan de bel te trekken. Toen de Parijse Modeweek voor zomer 2020 vorige week dinsdag losbarstte waren ze veelvuldig in het nieuws, en illustreerden ze dat het in 2019 anders is om vrouw te zijn dan in de tijd van Jeanne d’Arc, Marie-Antoinette, Marie Curie, Simone de Beauvoir en Brigitte Bardot. Héél anders.

Vrouwelijkheid, in al haar facetten, was de logische rode draad van de Paris Fashion Week. Misschien is het simpelweg een reactie op de ouderwetse mannelijkheid die zo alomtegenwoordig is in de stad. Zo zag het zaterdag rondom het Place de la Bourse zwart van de agenten in schildpadpakken die een handvol schreeuwende gilets jaunes stonden te intimideren. Het wemelde ook van de politiebusjes en zwaarbewapende politiemannen bij l’Elysée, waar een ellenlange stoet mensen stond om het condoleanceregister van Jacques Chirac te tekenen. Wie het wou zien, zag de symboliek: dag oude man, dag geschiedenis, adieu oude waarden.

Maar als de shows voor zomer 2020 al over vrouwelijkheid gingen: wie is dan die vrouw van nu en morgen, en wie wil ze zijn? Wat vrouwbeeld betreft is de Parijse modeweek anders dan die in New York, Londen en Milaan. De Parisienne is – veel meer dan de gepolijste Amerikaanse, de funky Britse en zinnelijke Italiaanse – een complex en mysterieus wezen. Kort door de bocht: ze heeft een goedgevulde kast, maar ook een goedgevulde hersenpan. Ze weet te verleiden, maar is niet behaagziek. Ze heeft lingerie en parels in de kast, maar ook denim en leer. Het aantal rollen dat ze speelt verandert, net als de verhoudingen tussen die rollen onderling, en de verhouding tussen vrouwen en mannen. Rijst de vraag: wie zijn de Jeannes, de Marie-Antoinettes, de Simones, Maries en Brigittes van nu? En wat zouden ze dragen in zomer 2020? Een overzicht in vijf vrouwtypen.

1. De klimaatactivist

Als het even kan dan dragen de Jeanne d’Arcs van nu duurzame mode, na Milaan ook in Parijs een hot topic. Een van de eerste duurzaamheidsdiscipelen in de mode is Stella McCartney. Haar bont- en leervrije tassen, kleren en schoenen blijven ver weg van de muffe geitenwollensokken. McCartneys collectie voor zomer 2020 bestaat voor 75 procent uit duurzame materialen, en is behalve prettig voor het geweten ook een lust voor het oog. Ze combineert zachtheid met zakelijkheid en bruintinten met pastels en zoete bloemenprints. Helemaal mooi: nu McCartney deel uitmaakt van het grote concern LVMH, adviseert ze de grote baas Bernard Arnault over duurzaamheid.

Ook bij Dior was het klimaat een niet te missen thema, allereerst in het decor, waar dik 150 bomen met kluit stonden, klaar om geplant te worden elders in de stad. De collectie bracht een ode aan de natuur en was behoorlijk meisjesachtig, met korte rokken en dito broeken, en borduursels van blaadjes en bloemen. De modellen droegen – hallo Greta! - het haar in lange vlechten.

Bij Nina Ricci, waar de Nederlanders Rushemy Botter en Lisi Herrebrugh nu voor het tweede seizoen de maat slaan, was de klimaatverandering letterlijk voelbaar. Tijdens hun show in Palais de Tokyo regende het kunstmatige pijpenstelen op de catwalk, terwijl modellen met emmervormige hoeden en tassen voorbijkwamen, in kleurrijke en volumineuze outfits, die knipoogden naar herenoverhemden en dienstersuniformen.

2. Het jonge meisje

Wat die kleuren betreft: zomer 2020 wordt sowieso – ondanks die zorgen om de planeet – een optimistisch en behoorlijk jong modeseizoen. Hotpants en verwassen jeans verdrongen bij een aantal huizen de damesachtiger split skirts van de najaarscollecties – al was de uit de modedood herrezen broekrok nog steeds stoïcijns present. Bij Chanel, het huis waarvoor Virginie Viard haar eerste prêt-a-portercollectie na het verscheiden van Karl Lagerfeld toonde, waren de modellen gehuld in ultrakorte shorts, hoge bandplooibroeken en voornamelijk wijde, korte rokken. Je ziet er de prille Brigitte Bardot zó in paraderen. Mouwen waren gepoft en versierd, jurken en rokken bezaaid met ruches, de schoenen vrij plat. Een romantisch maar behoorlijk zedig beeld, versterkt door de zwarte panty’s die veel modellen onder hun hotpants droegen.

Later op diezelfde dag liet Miuccia Prada, die in Parijs altijd haar tweede, jongere lijn Miu Miu presenteert, haar licht schijnen op de jongedame van morgen. De show begon met zwart en donkergrijs, om uit te monden in een zee van kleur en wit, pluizige vestjes, gebloemde pvc-jassen, overgooiers en rokken met ruches in snoepkleuren. De modellen droegen ouderwetse brillen en stoffig haar: alsof ze dagenlang in een oud boekwinkeltje Proust hadden zitten lezen. Uit de speakers klonken Björk, Un baiser d’enfant van Kate Bush en Naturträne van Nina Hagen, waardoor ook de soundtrack Unbeschreiblich Weiblich was.

3. De volwassen vrouw

Niks mis met hotpants en verwassen denim natuurlijk – al waren de straten en kledingwinkels er afgelopen zomer al mee vergeven. Komt bij dat volwassen vrouwen met een baan (we denken aan Pelosi en Hale, of aan alle hedendaagse Curies en De Beauvoirs) er niet mee naar hun werk kunnen, of willen. Enter de klassieke Franse huizen die staan voor tijdloze elegantie en kwaliteit. Zoals Hermès, groot geworden met zadels en andere lederwaren, en thans een favoriet adres voor alle dames die representatief voor de dag willen komen. Ontwerper Nadège Vanhee Cybulski koos voor ingetogen looks in leer en dunne katoen, in natuurtinten als cognacbruin en groen. Opvallend waren de grote zakken en de wijd ingezette mouwen: kleren voor vrouwen die méér te doen hebben dan stilzitten en mooi wezen. Bij Givenchy, waar de Britse Clare Waight Keller hoofdontwerper is, kwam er meer fantasie aan te pas. Ze baseerde haar collectie op New York in de jaren negentig, de tijd dat zij zelf naar die stad verhuisde. Het resulteerde in verlengde jasjes en gilets, zachte leren tops met een strikcol, losse jurken, skinny bermuda’s en tweekleurige spijkergoed van gerecycled denim – opmerkelijk genoeg zelfs hier in de hotpantvariant. En omdat werkende vrouwen ook een privéleven hebben, kwamen er aan het eind van de show machtig mooie strapless feestjurken en perfect zittende leren en satijnen bustiers voorbij. Minimalistisch van snit, maar maximaal sexy.

4. De verleidster

Over sexy gesproken: Parijs zou Parijs niet zijn zonder femme fatales, dat had ontwerper Sébastien Meunier van het Belgische label Ann Demeulemeester goed begrepen. Zijn modellen waren gekleed in zwarte netkousen en moderne slippenjassen, met daaronder doorkijkbloesjes en jurken die weinig te raden overlieten – zonder dat het plat werd. Bij het Spaanse label Loewe kwamen ook fetisjelementen voorbij, maar de tuigjes die van leer leken, bleken gemaakt van zwartsatijnen band. Loewe-ontwerper Jonathan Anderson, een van de inspirerendste en meest vernieuwende ontwerpers van nu, liet in de show alle schakeringen tussen onschuld en verleiding zien. Er waren preutse jurken die van communiekantjes hadden kunnen zijn, en transparante ravenzwarte looks. Anderson kent z’n handwerkklassieken: hij gebruikte Hardanger, guipure-, Marguerite- en Chantillykant. Stokoude technieken, maar verrassend modern toegepast. Ook de mouwen sprongen in het oog: soms reikten ze in slierten tot de grond, soms waren het opgeblazen en uitvergrote bisschopsmouwen. Opvallend was ook de kanten rok in de vorm van een historische mantua, met kamerbrede heupen – een referentie naar Infanta Margarita en haar kamermeisjes op Las Meninas, het schilderij van Diego Velázquez dat, net als Loewe, in Madrid huist.

5. De maximalist

Van het Spaanse hof is het een klein huppeltje naar het Franse, dat van Marie-Antoinette. Feit is dat er voor volgende zomer opvallend veel wufte jurken voorbijkwamen. Sommige recensenten zagen er een verwijzing in naar het dansen op de vulkaan van vlak voor de Franse revolutie – waarbij in het heden de impeachmentprocedure en de Brexit als moderne guillotines gelden, klaar om dicht te vallen. Niet dat er overal zo ver terug werd gekeken, sommige ontwerpers hadden vooral zin om weg te vluchten van het sombere nieuws van alledag. Zoals Dries Van Noten, die samen met couturier-in-ruste Christian Lacroix een collectie maakte die een verrukkelijke ode was aan rijkdom, fantasie en overdaad en die door het toevoegen van witte jeans en wifebeaters toch 21ste-eeuws en draagbaar bleef.

Bij Balenciaga, het populaire modehuis dat de Spaanse Cristobal Balenciaga exact honderd jaar geleden opende, zorgde ontwerper Demna Gvasalia voor reuring. Gvasalia, de Georgische modevisionair die uitvergrote streetwear naar de catwalks bracht en daarmee een enorme trend zette, maakte nu een tegenbeweging. Hij deed onderzoek naar klassieke werkkleding als pakken en overalls, en experimenteerde met traditionele avondkleding door lange glimjurken en felgekleurde velours robes uit te rusten met reusachtige crinolines, wat een even kitscherig als sprookjesachtig effect gaf.

En zo waren er nog 83 shows waar wat over te vertellen valt, want de Parijs Fashion Week is de volste en langste van allemaal. Voor nu blijft het hierbij. Alle overige trends en subtrends komen aan bod in het eerstvolgende modenummer van Volkskrant Magazine in maart 2020, en de nummers daarna.

Zo. Nu de winter van de broekrok en de trutbloes nog doorkomen.