De overgang geeft eenzijdig maar leesbaar advies

Pleidooi voor pilletjes ontbeert een serieus tegengeluid.

De helft van de mensheid zal erin terechtkomen, zit erin of heeft erin gezeten. De overgang is desondanks een taboe-onderwerp. Mannen vinden die hele overgang maar gênant. Voor vrouwen betekent het een periode van rouw over verdwenen vruchtbaarheid. Tot hun schrik merken ze dat hun aantrekkingskracht terugloopt. Omdat de overgang geen salonfähig onderwerp is, weten veel vrouwen er (te) weinig over. Aldus José Rozenbroek en Jos Teunis in De overgang - Het no-nonsense handboek.

De meeste boeken over de periode rond en na de laatste menstruatie zijn gortdroog of juist irritant zweverig. Rozenbroek en Teunis zetten daar een concreet en leerzaam naslagwerk tegenover waarin de vruchtbaarheidscyclus aan bod komt van de eerste maandstonde tot de laatste opvlieger. Ze baseren zich op informatie van allerhande artsen en specialisten. Tussen de zakelijke teksten door strooien ze persoonlijke verhalen van vrouwen.

Hedendaagse toonzetting

Gestructureerd komen lichamelijke en psychische effecten langs die veroorzaakt kunnen worden door de hormonale veranderingen. Hoofdpijn en migraine, hartkloppingen, hoge bloeddruk, incontinentie, dunner wordend slijmvlies van de vaginawand, vaginale afscheiding, slaapproblemen, rimpels en pigmentvlekken, haaruitval, nachtzweten, angstaanvallen, depressie, geheugen- en concentratieproblemen, een rothumeur - enzovoort. Het vrijwel verdwijnen van de spontane aanmaak van oestrogeen en progesteron kan een hele batterij aan gevolgen hebben.

Sterk is de hedendaagse toonzetting. Vrouwen hebben gemiddeld op hun 51ste hun laatste menstruatie. Met de huidige levensverwachting hebben ze vervolgens veelal nog veertig jaar te leven zonder een gezonde dosis feestelijke hormonen. Onomwonden beschrijven Rozenbroek en Teunis alles van cosmetische ingrepen om de ouder wordende huid te stutten tot het postmenopauzale seksleven. Zonder moreel oordeel en dat leest prettig.

Minder geslaagd is dat de toon heen en weer schiet van medisch-technisch naar ouwe-meiden-krentenbrood. Zo krijgt de lezer een stortvloed aan termen voor de kiezen in de categorie cognitieve veranderingen, neurotransmitters en oxidatieve stress. Het gaat de lezer duizelen van de rampen die de overgang met zich meebrengt en van de adviezen om die te bestrijden.

Pleidooi voor pilletjes

Hormonen slikken is volgens de schrijfsters de beste remedie tegen veel overgangsklachten. Omdat vooral de hoeveelheid oestrogeen terugloopt, zouden hormoontabletten soelaas bieden. 'De vraag is dan ook: waarom krijgen niet álle vrouwen die in de overgang komen een pilletje met oestrogeen voorgeschreven?' De Nederlandse richtlijnen daarover zijn achterhaald, volgens de schrijfsters. In 'het buitenland' is hormoontherapie volkomen normaal.

Dit pleidooi voor pilletjes wordt een boek lang herhaald, een serieus tegengeluid ontbreekt nagenoeg. Alleen 'hormoongevoelige borstkanker' gehad hebben en principiële bezwaren zijn contra-indicaties. Niet aan bod komen vrouwen die (mogelijk) een verhoogde kans hebben op borstkanker. Toegevoegde hormonen zouden dan het risico op het krijgen van die ziekte kunnen vergroten. Voorts flippen sommige vrouwen op hormoonpreparaten. Zij gaan zich raar gedragen en zich raar voelen. De wrangste bijwerking stippen de schrijfsters wel aan, maar die blijft dan weer beperkt tot 'sommige vrouwen': zij hebben nauwelijks meer zin in seks.

De al te technische uiteenzettingen en het eenzijdige pleidooi voor hormoontherapie zijn de belangrijkste minpunten van een overigens doorwrocht en empathisch boek. Het aantal werken dat is geschreven over de overgang beslaat toch gauw een paar meter boekenplank. Veelal zijn die ouderwets, te technisch of te soft. De verdienste van Rozenbroek en Teunis is dat ze aan die publicaties een robuust en tegelijk hedendaags boek hebben toegevoegd.