De nieuwe lichting theatermakers toont zich op festival ITS lekker eigenzinnig

Parmantig staat hij daar, op een sokkel midden in het expositiezaaltje: Bo. Een zwart-bruine kat, rechtop, zwaaiend met zijn rechter voorpoot. ‘Lucky Cat’, staat eronder, en inderdaad, qua pose heeft hij wel wat van zo’n gouden geluksbeeldje uit een Aziatisch (eet-)huis. Maar Bo – hariger, en een tikkeltje griezelig – is onderdeel van de tentoonstelling Coincide, het afstudeerproject van theatermaker en kunstenaar Anoek Oostermeijer (regie Toneelacademie Maastricht). De expositie is te zien in de Tuinzaal van Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond, als onderdeel van het zesdaagse Internationaal Theaterschoolfestival (ITS) dat tot en met maandag is neergestreken in de Amsterdamse Nes.

Tijdens het jaarlijkse ITS laten afstuderenden van theateropleidingen in Nederland en België in pakweg vijftig voorstellingen, exposities en installaties hun (podium-)kunsten zien. Dit alles in een ontspannen sfeer, sinds de festivalleiding een paar jaar terug besloot de individuele prijzen af te schaffen met de intentie dit afstudeerfeest vooral een viering van het theater te laten zijn. De competitie komt daarna wel.

Vanja Rukavina (29 jaar, en speler bij onder meer Het Nationale Theater) trapt het ITS af met een inspirational speech en vier behulpzame clichés waarmee je je als beginnend kunstenaar staande kunt houden: Maak fouten/Pas op met vergelijken/Wees een beetje lief voor elkaar/Gewoon dóén.

Oostermeijer doet dat in een zoektocht naar verbondenheid. Met de opgezette, eigenwijze ex-kat Bo, maar ook met haar naasten, die we tegenkomen in haar beeldende, intrigerende theatrale universum.

Theatermakers Naomi Steijger en Timo Tembuyser namen voor hun voorstelling BLOK | een requiem in majeur de trein naar Gent, stapten uit op station Dampoort en liepen naar de Afrikalaan waar een groot flatgebouw staat. In een poging onze samenloze-samenleving te tarten, klopten zij aan bij alle bewoners om samen een requiem te maken. Bedoeld als een lied voor alle gestorven eenzamen, mondde dit boeiende proces uit in een lofzang op de open blik, een samenzang in verscheidenheid die triomfantelijk door de theaterzaal schalt.

Even verderop verrast beginnend regisseur Sanne Smits met De verdwijning, een theatrale whodunnit, die zich concentreert op de hechte gemeenschap van het Zeeuwse Westkapelle. Wat begint in een realistische setting –met een foto van het verdwenen tienermeisje Olivia, een plattegrond van het dorp en nagespeelde politieverhoren –, verandert geleidelijk in een absurdistisch spel. Waar ligt de grens tussen sensatiezucht en betrokkenheid? Waarom vinden we dit spannend?

Veel afzwaaiende regisseurs kiezen aldus hun eigen thema, en niet per se voor een bestaand toneelstuk. Zo ook Enkele berichten aan het heelal van Adrian Linz, dat weliswaar begint met een verwijzing naar een bijbels thema, maar dan een eigen weg kiest. Iets te lang uitgespeeld, maar met een aantal sterke scènes. En ook de verontrustende filminstallatie Series of suppression van Sheeyla Gerard, een onderzoek naar de relatie tussen de personages ‘natuur’ en ‘lichaam’, is prettig eigenzinnig.

In het steegje om de hoek bij Frascati is een idyllisch bloemenhofje ingericht, waar de afzwaaiers en hun publiek nog even veilig kunnen vertoeven. Na maandag begint het echte theaterleven, om met Rukavina te spreken: op naar het ‘next level’.

ITS staat maandag 24 juni nog de hele dag in en rond ‘theaterstraat’ De Nes in Amsterdam.

_{Waar interessante en spraakmakende verhalen online en in de krant ophouden, gaat het Volkskrantgeluid verder. Wat is een zwart gat precies? En hoe gaat het eraan toe in tbs-klinieken? Onze verhalenmakers leggen het uit.}