De mode voor najaar en winter: pluizen en glitters

De oogst van de modeweken voor volgende winter in een notendop: het wordt een seizoen vol pluizige materialen, folkloristische breisels, wijde troostjassen en een hele zwik roaring glitters.

Laat het maar aan de mensen in de mode over om zich snel aan te passen aan de omstandigheden. Laat het maar aan creatievelingen over om binnen strikte beperkingen iets nieuws te bedenken, of een taartje te maken van een drol. Afgelopen maand werden de prêt-à-portervrouwenmodeweken gehouden voor najaar/winter 2021/2022. Die fashion month was na de couture-, mannenmode- en zomervrouwenmodeweken van afgelopen twaalf maanden alweer het zesde grote mode-evenement dat te lijden had onder de strenge coronarestricties. Omstandigheden die klassieke shows-met-publiek onmogelijk maken, iets waar de heren en dames modeontwerpers niet meer hevig onder gebukt lijken te gaan. In een paar gevallen leverde het zelfs betere en originelere presentaties op dan ooit, waarover zo meer.

Los daarvan: het blijft schraal dat alles via het scherm moet en de kleding niet, daags na de shows in de showroom, van dichtbij bekeken en bepoteld kan worden. Iets wat modehuis Chloé oploste door stofstaaltjes naar enkele journalisten te sturen. Iets wat Jonathan Anderson van modehuis Loewe ludiek pareerde door een heuse papieren krant rond te sturen met in chocoladeletters ‘THE LOEWE SHOW HAS BEEN CANCELLED’ erop. Binnenin een kort verhaal van Danielle Steel en heerlijk grote foto’s van de collectie, die net als de krant uitblonk in originaliteit, optimisme en liefde voor volume. In een begeleidende video legt Anderson haarfijn uit wat hij ontwierp en waarom, om te eindigen met een liefdesverklaring aan kleur: ‘Omdat we gelukkig worden van kleur dragen, en kleuren ons kunnen optillen.’

Ook verder was er afgelopen weken veel te genieten, op alle mogelijke manieren. Véél te veel om allemaal te benoemen, maar met genoeg gemene delers om er – in vogelvlucht – een overzicht van te maken in zeven hoofdstukjes.

1. De struisvogels

Binnen de mode zijn er a) ontwerpers die zich elke crisis aantrekken en er middels hun kleding op reageren en b) ontwerpers die zich juist liever aan de ellende onttrekken door weg te vluchten in fantasie, glamour en historie. Jeremy Scott, hoofdontwerper van het Italiaanse huis Moschino is er zo een. In de vermakelijke video Jungle Red toonden topmodellen en Dita Von Teese cartooneske en heerlijk hysterische droomjurken in de stijl van oude Hollywoodfilms.

Ook bij Versace, waar Gianni’s hoogblonde zus Donatella de scepter zwaait, was de crisis ver weg. In een verticaal labyrint buitelden hyperslanke hindes, gespierde hunks en een plussize model over elkaar heen in strakke, sexy kleren vol glitter en kleur.

Louis Vuitton, het Franse huis dat woensdagmiddag als laatste showde, vluchtte naar het grijze verleden met een collectie die was gebaseerd op de hoogtijdagen van de oude Grieken en Romeinen. Op muziek van Daft Punk paradeerden de modellen in grote, glimmende bomberjacks, ballonrokken, wolken glitter en tule op hoge leren laarzen tussen de klassieke beelden van het lege Musée du Louvre, om in jurken en jassen met prints van Fornasetti en contrapposto erop bovenaan de trap te eindigen voor de Nikè van Samothrake.

2. De dansers

De modellen vlak voor je neus voorbij zien stuiven en de stof van dichtbij zien bewegen, dat kon dit seizoen helaas nog steeds niet. Mooi alternatief: de kleding laten showen door professionele dansers. Bij Prada kwamen er wat flarden moderne dans voorbij. De Belg Dries Van Noten pakte het grootser aan. Met onder meer danslegende Anne Teresa de Keersmaeker in zijn kleding – grote overhemdjurken, ruime mannenpakken, royale kimonojassen, denim en soepele glitterjurken – werd zijn presentatie een poëtische performance, geregisseerd door Casper Sejersen.

In opdracht van ontwerper Maria Grazia Chiuri van Christian Dior maakte Fabien Baron een video in het lege paleis van Versailles, waar de modellen liepen tussen dansers van Sharon Eyal. De collectie, die streng en duister oogde, bevatte ook onschuldige elementen als schortjes, witte kraagjes en witte kniekousen, en eindigde met feeërieke avondjurken.

Het huis Hermès toonde zijn ingetogen en volwassen najaarscollectie (veel leer, ambachtelijkheid en stille luxe) als middelste deel van een triptiek. Deel 1 was een choreografie van de New Yorkse Madeline Hollander, deel 3 een dans van de Chinese choreograaf Gu Jiani. Uiteraard droegen alle dansers van top tot teen Hermès.

3. De upcyclisten

Ontwerpers die de feiten onder ogen zien en in oplossingen denken, zijn er gelukkig steeds meer. De veelgeprezen jonge Française Marine Serre maakte videoveelluik Core waarin het dagelijks leven van echte (zij het extreem fotogenieke) gezinnen, stellen en vrienden centraal stond. Wie verder klikte, vond uitvoerige filmpjes over hoe Serre afgedankte T-shirts, zijden sjaals, maatpakken, truien, tafelkleden, lakens, werkkleding, tapijten en spijkerbroeken omtovert tot mode. Absoluut de moeite van het bekijken waard.

Bij het Parijse modehuis Chloé is onlangs Gabriela Hearst aangetreden, de van origine Uruguayaanse ontwerper die van re- en upcyclen haar missie heeft gemaakt. Haar eerste show voor het huis was stemmig gefilmd, op straat voor Brasserie Lipp in Saint-Germain-des-Prés, en bevatte de voor Chloé zo kenmerkende bohemienlooks met sluike jurken en lange capes. Opvallend fraai: de gewatteerde lange jassen die werden gemaakt van deadstock: oude Chloé-stoffen en kleren. Het bleek een samenwerking met de Nederlander Bas Timmer van Sheltersuit, dat slaapzakjassen uitdeelt aan daklozen. De Chloé-sheltersuits gaan niet in productie, maar de rugzakken die Timmer maakte van deadstock komen wel op de markt. Voor elke verkochte tas worden twee sheltersuits gedoneerd.

4. De materialisten

Logisch natuurlijk, dat in de collecties voor komende winter – ontworpen tijdens de lockdown van afgelopen winter – bescherming en behaaglijkheid een grote rol spelen, net als vakmanschap, tijdloosheid en focus op luxe materialen. Velden van expertise waar de Italiaanse merken, niet zelden begonnen als tassen- en schoenmakers, bekend om staan. Hoe mooi hun producten van dichtbij zijn toonden de video’s van Tod’s (veel leer en teddy), Fendi (wol, satijn, shearling en gerecycled vossenbont), Salvatore Ferragamo (breisels en franjes), Valentino (opengewerkte truien, kabelbreisels, luxe capes en hoge laarzen) en het jubilerende Max Mara, waar ze het maken van roomzachte wollen camel coats al zeventig jaar tot kunst verheffen. Ook bij Prada kwam er veel wol voorbij, zij het strak en jacquard gebreid, en opvallend veel fake fur én pailletten.

5. De debutanten

Lockdown of niet, de transfermarkt op planeet mode bleef doordraaien. Behalve de eerdergenoemde Gabriela Hearst bij Chloé debuteerden ook de Amerikaan Matthew Williams bij het Franse huis Givenchy en de Brit Kim Jones bij het Italiaanse huis Fendi. Dior Homme-ontwerper Kim Jones showde zijn eerste prêt-à-portershow als vrouwenmodeontwerper voor Fendi, als opvolger van Karl Lagerfeld, die dat 54 jaar had gedaan, tot zijn dood in 2019. Beiden lieten weten een eerbetoon te brengen aan de geschiedenis van het huis, maar waar Williams dat op een vrij harde, duistere manier deed, met stukjes bloot waar Hubert de Givenchy zaliger van zou hebben gebloosd, daar hield Jones het voor Fendi bijzonder ingetogen, deftig en zacht. Grappig detail: Jones begon met camel en eindigde met zwart, Williams precies andersom.

6. De rijzende sterren

Binnenkort is zijn werk te zien in het Centraal Museum in Utrecht: Thebe Magugu, de veelbelovende Zuid-Afrikaanse modeprins uit Johannesburg. Magugu werd een jaar voor de afschaffing van de apartheid geboren en viert met zijn hypervrouwelijke ontwerpen alles wat wél goed gaat in Zuid-Afrika. Daarnaast wil hij een eresaluut brengen aan de belangrijke vrouwen in zijn leven: zijn moeder, tante en grootmoeder. Zijn collectie voor komend najaar presenteerde hij in een korte film van landgenoot Kristin-Lee Moolman. Bepaald geen zoetsappig sprookje, eerder een grimmige nachtmerrie over bendeoorlogen tussen vrouwen die elkaar te lijf gaan met machetes en dolken. Maar wel gestoken in loeistrakke jurken en hooggehakte lieslaarzen.

Ook het Nederlandse label Ninamounah, dat eerder showde tijdens de Amsterdam Fashion Week, stond op de officiële Paris Fashion Week-kalender. Ninamounah, waarachter Ninamounah Langestraat en Robin Burggraaf schuilgaan, werkt net als Gabriela Hearst en Marine Serre met deadstock en afgedankte materialen. Ook hier geen brave show, maar de korte film Seduce Me, vol uitgesproken modellen in hoekige silhouetten, stropdassen en lakleer, gebaseerd op paringsrituelen. Niet bedoeld om te pleasen maar om te prikkelen en aan het denken te zetten – iets wat de kolderieke handtassen met piemels en vulva’s erop, die Stef van Looveren voor ze maakte, zeker ook doen.

7. De lichtpuntjes

Tot slot, omdat iedereen houdt van een happy end, nog een sliertje shows die, behalve dat ze inhoudelijk tof waren, ook heel goed uitpakten voor het humeur van de kijker. Voor het Britse merk Coach kroop Juergen Teller achter de camera, wat resulteerde in een aantal aaneengeplakte scènes met modellen en celebrity’s in hun vrolijkmakende kleurige kleding, vol referenties aan de Amerikaanse popcultuur. Jennifer Lopez playbackte in een telefooncel Call Me van Blondie, Megan Thee Stallion speelde een cheerleader en achter de schermen tekende Olivier Rizzo voor de puike styling van de kleding.

Het respectabele huis Chanel showt sinds jaar en dag in het immense Parijse Grand Palais, maar moest in verband met een langdurige verbouwing elders onderdak zoeken. Dat werd nachtclub Castel in het 6de arrondissement, jarenlang dé knollentuin van alles wat jong, snel en wild was in Parijs, Françoise Hardy voorop. Die plek, en het feit dat het Nederlandse duo Inez & Vinoodh dicht op de modellen filmde, maakte dat de show intiemer dan ooit werd, en het vaak wat afstandelijke Chanel voor het eerst in lange tijd een hartslag kreeg. Bij de scènes buiten op straat, met Diana Ross’ Theme from Mahogany als achtergrondmuziek, kreeg zelfs de nuchterste modejournalist (de uwe) het te kwaad. De scènes in Castel waren ook al zo heimwee veroorzakend en aantrekkelijk, niet het minst door de fantastische looks die de modellen droegen, van avondjurken met glitters tot folkloretruien tot roze salopettes tot fake fur Chanel-jasjes met harige moonboots.

Als allerlaatste tip een ogenschijnlijk niemendalletje van nog geen drie minuten: een video van lachende, trampolinespringende modellen in de kleding van Paco Rabanne. Rode lippen, glitters, kanten ruches, satijn, polkadots en plezier. Laten we hopen dat het een voorbode is van de vrije roaring twenties van deze eeuw.

Zaterdag 13 maart verschijnt het modenummer van Volkskrant Magazine, waarin de winter nog ver weg is en we het lente/zomerseizoen in stijl aftrappen.