De mensachtige alien in vijf lemma's

Liefde

In het sf-genre hebben alien en mens een relatie. Doorgaans moet de alien dan wel nog leven een in een langdurig en absurdistisch proces leren wat aardse liefde is en hoe je die liefde bedrijft. Misschien wel leukste voorbeeld: Kim Basingers hoogblonde ruimtepersonage in My Stepmother is an Alien (Richard Benjamin, 1988). Om te weten hoe ze gemeenschap moet hebben met Dan ­Aykroyd, wendt ze zich tot films en televisieprogramma's. Van Casablanca naar Dracula, van The Three Stooges naar baltsende meeuwen: al wat flirt, verleidt en zoent, is voor haar studiemateriaal. Het verleidingsproces verloopt onwennig; Aykroyd weet eerst niet goed wat hij met Basinger moet aanvangen als ze seksende meeuwen nadoet. Uiteindelijk hebben ze de seks van hun leven. Ingewikkeld, die liefde, maar eenmaal onder de knie, dan heb je ook wat.

Een witte huid

Hoe levensecht ze ook ogen, meestal hebben mensachtige film-aliens iets vreemds over zich, ze bewegen stijf, praten monotoon of kijken glazig uit hun ogen. Soms schuilt er ook onder hun kleren of huid iets onaards. Zo heeft de in New York verdwaalde alien uit John Sayles' The Brother from Another ­Planet (1984) aan elke voet maar drie, scherp geklauwde tenen. Ongewoner, ook dertig jaar na de première van deze film, is de zwarte huidskleur van deze ruimteman. Vrijwel alle menselijke hollywood-aliens nemen op aarde het uiterlijk van een blanke westerling aan; spaarzame uitzonderingen daargelaten als The Brother, rapper-­acteur Mos Def in The Hitchhiker's Guide to the Galaxy (2005) en Tony Shalhoub als de Libanees-Amerikaanse alien-pandjesbaas in de Men in Black-films daargelaten. Dit toont de hoge mate waarin Hollywood nog steeds blank-georiënteerd is.

undefined

Ambitie

Hard je best doen, want voor je het weet word je voorbijgestreefd, willen aliens maar zeggen - want carrièrematig doen ze het hier vaak uitermate geweldig. Dat ligt vooral aan hun bijzondere vermogens. Als ze niet idioot veel verstand verstand van wis- en natuurkunde hebben of helderziend zijn, dan kunnen ze altijd nog vliegen of dode materie tot leven wekken. Hun meest logische beroepskeuze lijkt dan ook die van superheld à la Superman. Maar ze kunnen het ook maken in de zakenwereld. Hoe makkelijk je als alien de aardse maatschappelijke ladder beklimt, bewijst de ruimteman uit Nicolas Roegs cult-klassieker The Man Who Fell to Earth (1976). Aan het begin van de film oogt deze alien (David Bowie) nog wat sjofel, in duffelse jas zwalkend door New Mexico. Maar met een handvol unieke formules schopt hij het snel tot multi-­miljonair.

undefined

Smaak en stijl

Hoe langer ze op aarde zijn, hoe meer mensachtige film-aliens zich ook echt als mens gaan gedragen. Vaak uit fascinatie voor het aardse, soms ook omdat ze zichzelf menselijker (willen) voelen. Zo hebben de aliens uit de sf-horror-politiefilm The Hidden (Jack Sholder, 1987) een heel humane voorkeur voor harde muziek en snelle auto's. De als FBI-agent vermomde alien-held (Kyle ­Maclachlan) rijdt in een metallic Porsche, die perfect matcht met zijn al net zo staalgrijze maatpak. Ruimteman Jeff Bridges in Starman (John Carpenter, 1984) raakt op aarde volkomen verslingerd aan appeltaart en ­kersengebak. We maken toch maar mooie en smakelijke dingen, wij mensen.

undefined

Het paradijs op aarde

Het belangrijkste verschil tussen mensachtige aliens en mensen: wij kunnen een leven lang tobben over de zin van het bestaan, aliens weten precies waarom wij op aarde zijn. Sommige aliens komen dan ook om de aarde te redden - in Robert Wise's sf-klassieker The Day the Earth Stood Still (1951), bezoekt de boomlange Klaatu (Michael ­Rennie) als een buitenaardse diplomaat de aarde om de mensen erop te wijzen dat ze met hun onderlinge oorlogen kosmische ­represailles riskeren. Andere aliens komen uit louter nieuwsgierigheid langs, maar laten ons evengoed weten dat we in het paradijs leven, maar dat alleen zelf niet doorhebben. 'Jullie zijn zo levend en ieder op zijn eigen manier', zegt de ruimteman uit Starman (1984) voor hij weer naar de sterren vertrekt. 'Ik zal de koekjes missen en het zingen en het dansen. En het eten. En... de andere ­dingen.'