De legendarische Turkse zangeres Selda geeft een onvergetelijk optreden in Utrecht ★★★★★

Als de Turkse protestzangeres Selda Bağcan (74) in de buurt komt van een microfoon, ondergaat zij een transformatie. Alleen daarvan getuige zijn is al bijzonder, op een mooie zondagavond in Utrecht.

Selda oogt breekbaar als zij het podium opkomt in de uitverkochte Grote Zaal van TivoliVredenburg. Ze is moeilijk ter been en schuifelt mee aan de arm van een begeleider. Maar wat een krachten laat Selda daarna los, wanneer zij zich zet aan een van haar ballades, zoals het van verdriet doortrokken Yalan Dünya.

Haar stem is allesbehalve fragiel en davert glashelder en op een formidabel volume door de zaal. En toch weet zij een fijnzinnig sentiment in haar woorden te leggen, met een kleine overslaande snik of een zacht wegstervend vibrato. De tekst van Yalan Dünya, over de menselijke dwaaltocht door een wereld van leugens, zweeft voorbij op het deinende ritme van haar tienkoppige band en vooral de smartelijke snaren van de Turkse saz.

Je moet zuinig zijn met de kwalificatie ‘legendarisch’, maar zangeres en liedschrijver Selda is het echt. Zij begon in de jaren zeventig een indrukwekkende muziekcarrière en mengde Anatolische volksmuziek met de vrijgevochten westerse popmuziek van die tijd, inclusief tegendraadse teksten over onderdrukking en armoede. Haar rockende folk werd in Turkije een lichtend voorbeeld voor een vrijheidslievende generatie, die met de Selda-songs de barricades op wilde gaan. Na de militaire staatsgreep van 1980 verdween Selda herhaaldelijk in de gevangenis, omdat ze zich de mond niet liet snoeren.

Maar ze ging daarna niet alleen de wereld over vanwege haar artistieke moed. Haar vlijmscherpe zang werd bewonderd tot ver buiten Turkije en Selda geldt algemeen als een van de sterkste zangeressen uit de mondiale pop- en volksmuziek.

In Utrecht laat zij zich door het publiek, grotendeels met een Turkse achtergrond, niet van afstand bewonderen. Ze laat zich na ieder nummer toeschreeuwen en ze geeft iedereen antwoord. Ze neemt bloemen aan, schudt handen. En als ze een Turkse evergreen als Yaz Gazeteci Yaz inzet, een strijdlied tegen de censuur, zingt iedereen mee en voel je oprechte emotie door de zaal trekken.

Selda staat naast haar publiek. Tussen haar liedjes door spreekt ze de zaal toe, nog altijd strijdlustig. Ze roept op de door de aardbeving getroffen gebieden blijvend te steunen. En ze beklaagt zich over het feit dat misstanden in de wereld steeds maar terugkeren en dat machtsmisbruik hardnekkig is.

Na ruim tweeënhalf uur spelen zet Selda nog eens een daverende finale in en laat zij het publiek in een Turkse lijndans door de zaal trekken bij haar woedende aanklacht Yuh Yuh, tegen alle machthebbers, waar ook ter wereld, die hun volk beroven en mishandelen: een lied van vijftig jaar oud, maar pijnlijk actueel.

‘Selda, blijf nog heel lang bij ons’, roept iemand in de zaal. Wat een onvergetelijk optreden.