De Franse Remarque
Nog altijd is het trauma van de Eerste Wereldoorlog, waarin bijna 9 miljoen soldaten onder barre omstandigheden de dood vonden, onderwerp van studies en romans, zie Godenslaap van Erwin Mortier....
In 1930 kwam La Peur van Gabriel Chevallier uit. Nadat de verkoop van La Peur tijdelijk was opgeschort tijdens de Tweede Wereldoorlog, werd de schrijver vergeten.
In 2008 is het boek opnieuw in herdruk genomen en kreeg weer belangstelling, waarvan deze Nederlandse vertaling, Heldenangst, ook een resultaat is.
Waar het Chevallier, die net als zijn hoofdpersoon Jean Dartemont op negentienjarige leeftijd naar het front werd gestuurd, om gaat, is dat ‘heldendom’, ‘vaderland’, ‘plicht’ holle kreten zijn in de verschrikking van de oorlog. Er is alleen die constante en afgrijselijke angst. En dat is iets waar de gewone Franse burger, die nog met één voet in de negentiende eeuw staat, niets van wil weten. De achterblijvers eisen moedige soldaten, Frankrijk waardig.
Chevallier maakt korte metten met dit idee. Dartemont begint met frisse tegenzin aan zijn avontuur. Maar na zijn eerste ervaringen aan het front weet hij dat hij en zijn ‘broeders’ in een hel zijn beland. Gelukkig kan hij zich terugtrekken in zijn geest, de enige plek waar hij vrij is. Hij ondervindt aan den lijve dat heldendaden alleen kunnen ontstaan als je je eigen dood accepteert.
De beschrijvingen van de ontberingen van gewone soldaten zijn verweven met Dartemonts gedachten daarover (‘hij is nog zo naïef dat hij meent dat je alles kunt beredeneren’, schrijft Chevallier in het voorwoord bij de herdruk van 1951). Het lezen van Heldenangst is een intense, bijna fysieke ervaring waaruit je je maar moeilijk kunt losmaken.
