De favoriete 16 van de Volkskrant

1. Theatermaker Sadettin Kirmiziyüz wil zijn kinderen bevrijden van het juk dat hij nog wél draagt

De van oorsprong Zutphense Sadettin Kirmiziyüz (40) maakt al vijftien jaar theater over onder meer zijn Turks-Nederlandse identiteit en zijn familie. Nu zijn vader met pensioen gaat en zijn ouders zullen terugkeren naar Turkije, vraagt Kirmiziyüz zich in zijn nieuwe voorstelling Monumentaal (première 9 februari, Frascati, Amsterdam) af wat hun terugkeer teweeg gaat brengen: ‘Mijn vader en moeder hebben het altijd gehad over weer verhuizen naar Turkije. Nu het gaat gebeuren, voelt het bijna alsof ze hier nooit zijn geweest. Wat betekent hun afscheid van Nederland voor mij en vervolgens voor mijn kinderen?’ (Ela Çolak)

2. De in somberte zwelgende zangeres Weyes Blood eindelijk live te aanschouwen

Natalie Mering, artiestennaam Weyes Blood, bracht eind vorig jaar het prachtige en in grote somberte zwelgende album And in Darkness, Hearts Aglow uit. Mering maakt zich grote zorgen over het lot van de wereld en ze weet haar ongerustheid over te brengen in weergaloze folkliedjes als God Turn Me Into a Flower en The Worst is Done. ‘Het voelt alsof we in nieuwe donkere eeuwen leven, waarin onze vooruitgang wordt belemmerd’, zei Mering in een interview met de Volkskrant. ‘Een historische impasse waarin we verlichting nodig hebben.’ Hopelijk geeft Weyes Blood die bij haar show op 6 februari in Paradiso in Amsterdam. (Robert van Gijssel)

3. Drie podcasts om warm te lopen voor de grote Vermeer-tentoonstelling

10 februari wordt in het Rijksmuseum in Amsterdam de grootste tentoonstelling uit de geschiedenis geopend van het werk van Johannes Vermeer. Drie podcasts om in de stemming te komen: in de aflevering Camera Obscura van In het Rijksmuseum gaat het over de invloed van Jezuïeten op de schilder, de podcast Topstukken wijdt een aflevering aan Het melkmeisje en de spannende Amerikaanse podcast Last Seen gaat op zoek naar het verhaal achter een gestolen Vermeer. (Djuna Kramer)

4. Vanaf woensdag barst Rotterdam Art Week weer los. Wat tipt de Volkskrant in het bijzonder?

Amsterdam mag dan de culturele hoofdstad zijn met de meeste musea, galeries en theaters, maar eerlijk is eerlijk: nergens bruist en borrelt het al zo vroeg in het jaar als in Rotterdam. Na filmfestival IFFR koerst de havenstad door met de Rotterdam Art Week, van 8 tot en met 12 februari. Wij geven vijf ingrediënten voor een interessante kennismaking met jonge en gevestigde kunst. (Bart Dirks)

5. ‘The Proof of the Pudding’ is een mooi bezonken portret van de uitgesproken architect Herman Herzberger

‘Misschien heb ik te lang geleefd’, zegt de 90-jarige architect Herman Hertzberger na het zoveelste vergeefse gesprek over de renovatie van het fameuze hoofdkantoor van Centraal Beheer in Apeldoorn. De tragiek van een architect die zo oud wordt dat zijn oeuvre eerder gaat dan hijzelf, wordt trefzeker in beeld gebracht in The Proof of the Pudding, het filmportret dat Patrick Minks maakte van een van Nederlands invloedrijkste bouwmeesters van na de oorlog en dat nu te zien is in de bioscoop. (Bob Witman)

6. In een nieuwe theatersolo onderzoekt Huub Stapel zijn familiegeschiedens

De nieuwe solo van acteur Huub Stapel gaat over familiebanden. Stapel vroeg cabaretier en taalspecialist Jan Beuving om een tekst plus enkele liedjes te schrijven over het thema familie, waarbij ook de geschiedenis een plek kreeg van Huubs vader, die aan het begin van de oorlog lid was geweest van de NSB en die later in de oorlog tot inkeer kwam en betrokken raakte bij het Limburgse verzet. Alleen familie (première op 5 februari in Stadsschouwburg Haarlem) belooft een interessante mengeling van genres te worden: cabaret, toneel, stukje geschiedenis, en af en toe ook nog een lied. (Joris Henquet)

7. In de Amsterdamse Hermitage: meesterwerken uit de 17de eeuw, van onder anderen Jan Steen en Ferdinand Bol

De Hermitage in Amsterdam heeft de samenwerking met het Russische moederbedrijf verbroken en werkt samen met andere partijen. Nu is de tentoonstelling Rembrandt en tijdgenoten: historiestukken uit The Leiden Collection, die al vijf jaar de wereld over reist, neergestreken aan de Amstel, met 35 meesterwerken uit de Hollandse 17de eeuw van onder anderen Rembrandt, Jan Steen, Ferdinand Bol en Carel Fabritius. (Rutger Pontzen).

8. Maastrichts filmtheater eert de onverschrokken Iraanse filmmaker Jafar Panahi

Filmtheater Lumière Cinema in Maastricht brengt in februari en maart een themareeks rond de Iraanse regisseur Jafar Panahi. Dit naar aanleiding van Panahi’s nieuwe (clandestien gemaakte) film No Bears en ook als ode aan de moed waarmee Panahi zich inzet voor de rechtvaardigheid in zijn land. Censuur, een beroepsverbod en huisarrest weerhielden Panahi er nooit van om te filmen, tot hij vorig jaar tijdens de Iraanse protesten werd gearresteerd om een gevangenisstraf van zes jaar uit te zitten wegens ‘propaganda tegen de Islamitische Republiek’. Het programma trapt op 8 februari af met This Is Not a Film (2011), een stiekem gefilmd portret van een dag uit Panahi’s geknevelde leven. (Kevin Toma)

9. In de nieuwe serie ‘Shrinking’ schittert Harrison Ford als grumpy old man ★★★☆☆

Kun je eigenlijk nog wel naar Harrison Ford kijken zonder Indiana Jones, Han Solo (uit Star Trek) of Rick Decker (uit Blade Runner) te zien? Zeker wel, blijkt uit de serie Shrinking op Apple TV Plus. Jason Segel speelt daarin psychotherapeut Jimmy Laird, verlamd door de rouw om zijn echtgenote, die bij een ongeluk is omgekomen, Ford is dokter Paul Rhodes, de ervaren therapeut in de praktijk waar Jimmy werkt. Wanneer de serie begint is zijn geduld met zijn jongere collega op. De 80-jarige Ford heeft de bejaarde mopperpot wel zo ongeveer geperfectioneerd, en is op zichzelf al genoeg reden om Shrinking te waarderen. (Mark Moorman)

10. Dit zijn de beste drie stukken van componist William Byrd (1540-1623), in de beste uitvoeringen

Elke week geeft Merlijn Kerkhof, redacteur klassieke muziek, drie luistertips van één componist. Hij trapt af met de hier ten onrechte weinig gespeelde William Byrd (1540-1623). Omdat het vierhonderd jaar geleden is dat Byrd overleed, is dit het moment om hem te leren kennen. Luister bijvoorbeeld naar het motet (een meerstemmig vocaal stuk, vaak op Latijnse tekst) Emendemus in melius of de Fantasia in a-klein, die je in één klap verliefd kan doen maken op het klavecimbel.

11. Voor het eerst naar buiten: onbekende collectie gipsen beelden te zien in Maastricht

Gelukkig dat de directeur van de kunstacademie in Maastricht vond dat weggooien altijd nog kan, en daar dus niet gebeurde wat andere Nederlandse kunstacademies wel deden: hun gipscollectie weggooien. Daardoor herbergt de Hogeschool Zuyd in Maastricht nu een van de grootste (500 stuks) en meest diverse gipscollecties van Nederland, met afgietsels van klassiekers uit de kunstgeschiedenis tot architectonische fragmenten en anatomische modellen van mens en dier. Die worden nog steeds door de studenten gebruikt – en aangevuld. Ter gelegenheid van het 200-jarig bestaan van de collectie wordt vanaf 11 februari een selectie tentoongesteld in de koepeltoren van het Bonnefantenmuseum.’ (Karolien Knols)

12. Documentairemaker Ruben Smit stort zich na het wad en de grutto nu op het strand

‘Het strand is een heel mooie, bijzondere biotoop’, zegt Ruben Smit gevraagd naar zijn nieuwe documentaire Strand (5 februari om 19.25 uur te zien op NPO 2). ‘Maar het strand is ook dynamisch en hard, met leefomstandigheden die ineens kunnen omslaan van woestijn- naar bijna noordpoolachtig. En dan hebben we het nog niet eens over het zout, of over de zee die er af en toe een enorme hap uit haalt.’ Twee broedseizoenen lang begaf de ecoloog zich met zijn team tussen dieren en planten voor wie het strand hun thuis is. Dat leverde prachtige natuurbeelden op, maar de documentaire laat ook zien hoe wij mensen het strand hebben geclaimd voor onszelf. (Marsha Bruinen)

13. Het Holland Baroque ensemble koppelt Bach aan de componist van het volkslied van de DDR

Het ensemble Holland Baroque staat garant voor bonte concertprogramma’s met eigenzinnige invalshoeken. Het nieuwste, een samenwerking met bariton Thomas Oliemans, stelt op papier in elk geval al niet teleur: Johann Sebastian Bach wordt gekoppeld aan Hanns Eisler (1898-1962), de man die in (Oost-)Berlijn het volkslied van de DDR componeerde: Auferstanden aus Ruinen. Eisler werd geboren in Leipzig, de stad waar Bach stierf. Wat de twee verder in hemelsnaam met elkaar te maken hebben, is vanaf zaterdag te horen in de Grote Kerk in Leeuwarden. (Merlijn Kerkhof)

14. In Het Bonnefanten heb je nog heel even de kans om twee fantastische foto-expo’s in een keer te zien

Nog tot eind februari is in museum Bonnefanten in Maastricht het grote retrospectief van de Duitse fotograaf Werner Mantz te zien, geboren in Keulen (1901) en overleden in Maastricht (1983). Hij werd bekend met zijn majestueuze architectuurfoto’s van het Nieuwe Bouwen, waaraan hij licht en donker toevoegde alsof de wereld uit schaduwen was opgetrokken. In het Bonnefanten wordt voor het eerst de veelzijdigheid van zijn oeuvre in alle facetten toegelicht. Andere aanrader in hetzelfde museum: de uitstekende expo van het werk van de Syrisch-Armeense kunstenaar en fotograaf Hrair Sarkissian. Nog te zien t/m 14 mei. (Mark Moorman)

15. Taylor Sheridan geeft een gezicht aan het verval van het traditionele Amerika

In Amerikaanse media wordt hij omschreven als ‘de belangrijkste maker van dit moment’. Zijn serie Yellowstone was in 2021 het best bekeken tv-programma ná American Football, terwijl ook de prequels 1883 en 1923 een groot publiek trokken. Filmsterren als Kevin Costner, Harrison Ford, Sylvester Stallone, Helen Mirren en Jeremy Renner staan in de rij om in zijn series te spelen. En nu is het werk van Taylor Sheridan (1970) eindelijk in Nederland te zien, via de nieuwe streamingsdienst SkyShowtime. Wie is deze moderne cowboy, die alles mag maken wat hij wil? En wat maakt zijn series zo populair? (Alex Mazereeuw).

16. De Oscarnominaties voor korte films worden ten onrechte vaak over het hoofd gezien. Dit bijvoorbeeld zijn drie mooie kanshebbers

De aandacht gaat zelden uit naar de Oscarcategorieën voor de korte films. Ten onrechte, want er zitten prachtfilms bij en die staan vaak al online. Zoals de animatiefilm My Year of Dicks (te zien op Vimeo) van de IJslandse Sara Gunnarsdóttir, waarin een meisje in Houston in de jaren negentig een jongen zoekt om haar te ontmaagden. Of Le Pupille (Alice Rohrwacher, 2022, Disney Plus) over een Italiaanse meisjeskostschool geleid door nonnen, in tijden van oorlog en schaarste. Of de Indiaas-Amerikaanse documentaire The Elephant Whisperers (2022, Netflix) over een Indiaas stel dat zich ontfermt over het verweesde olifantje Raghu.