De culturele sector reageert op nieuwe regels, en vindt die onduidelijk of zelfs onwerkbaar

Bioscopen

‘Wij zijn teleurgesteld’, zegt Gulian Nolthenius, directeur van de bioscoopbond (NVBF), over de nieuwe regels. Per 1 juni mogen er dertig man in een bioscoopzaal, per 1 juli honderd. ‘We hebben de afgelopen weken een protocol opgesteld op basis van een veilige omgeving voor honderd personen. Daarbij is óók sprake van een verliesgevend model, maar met een maximum van dertig is dit helemaal het geval. De weken voor de sluiting werkten we vanwege het virus al met een limiet van honderd en dat ging goed. Het voelt nu alsof we worden teruggezet.’

Dat filmzalen met een capaciteit van duizend stoelen gelijk worden beoordeeld als die met vijftig stoelen, roept volgens de bond veel vragen op onder de bioscoophouders. ‘Er is nadrukkelijk behoefte aan maatwerk. Op een zaal van duizend man is dertig niets. Er zullen theaters zijn die zeggen: heeft dit zo wel zin? De schade is fors en dat blijft voorlopig dus ook zo. Het is van groot belang dat de financiële steun van de overheid aan de theaters wordt voortgezet, en liefst nog verhoogd.’

Nolthenius verwacht dat de Nederlandse filmdistributeurs voorlopig nog niet titels zullen uitbrengen waarvan veel wordt verwacht. ‘Die willen volle capaciteit, om voldoende bezoekersaantallen te kunnen halen.’

Het Nederlands Filmtheater Overleg – 24 verenigde arthouses – laat weten zich ‘zorgen’ te maken over de heropening van 1 juni en overlegt vrijdag over de voorwaarden. Ook is er onvrede over het protocol, dat specifiek is bedacht door (en voor) de grote bioscoopketens zoals Pathé, Vue en Kinepolis, maar onvoldoende rekening houdt met de kleiner behuisde filmtheaters.

Musea

Het Rijksmuseum in Amsterdam hield er al langer rekening mee dat de heropening van de musea op 1 juni zou plaatsvinden. Er is dus opluchting, zegt directeur Taco Dibbits, dat het die datum gaat worden, al beslist het kabinet daar pas 20 mei definitief over. In normale tijden zou het Rijksmuseum nu gemiddeld zo’n 10 duizend bezoekers per dag ontvangen. Dat zal vanaf 1 juni een vijfde daarvan zijn, zo onthult Dibbits; maximaal tweeduizend per dag dus. Dat is minder dan wat het museum mag volgens het protocol voor musea. ‘We gaan gefaseerd open om de veiligheid te garanderen. We kijken het de eerste dagen aan. Mogelijk bouwen we het maximum daarna langzaam op.’ Vooraf moet online een kaartje worden gereserveerd. Dat geeft een starttijd, maar geen eindtijd. ‘We raden routes door het museum aan, maar die zijn niet verplicht. We hebben het voordeel dat we een groot vloeroppervlak hebben.’

Het Rijks heeft intensief meegewerkt aan het protocol dat is opgesteld door de Museumvereniging voor alle musea. Heropening is straks alleen mogelijk als een museum aan de daarin opgesomde voorzorgsmaatregelen voldoet. Een museum mag ‘op enig moment’ maximaal een persoon of familie toelaten per 10 vierkante meter vloeroppervlak. De ingaande en uitgaande bezoekersstroom moet worden gescheiden door verschillende deuren te gebruiken en zo nodig dient eenrichtingsverkeer te worden ingesteld. ‘Er zijn musea die minder praktische gebouwen hebben’, zegt een woordvoerder van de Museumvereniging ‘Die zullen mogelijk minder bezoekers kunnen ontvangen dan het maximale toegestane aantal per vierkante meter.’ Zij waarschuwt dat het protocol nog niet definitief vaststaat. ‘Het ligt nog ter goedkeuring bij de overheid.’

Poppodia en festivals

In de Kamerbrief stond het ineens, bijna terloops op pagina 9. ‘Massale evenementen met een landelijke uitstraling’ kunnen ‘eigenlijk pas weer als er een vaccin is en niemand weet hoe lang dat gaat duren. Een jaar of langer is heel reëel.’ Het schokte donderdag de popmuziekwereld.

Bij de Ziggo Dome in Amsterdam had commercieel directeur Danny Damman net een protocol bij de gemeente ingeleverd om vanaf 1 juni weer binnen de grenzen van anderhalve meter concerten voor 2.000 tot 2.500 mensen te gaan houden. ‘We waren aan het omdenken. Als je wel naar het tuincentrum mag, waarom kan ik dan niet klein beginnen? Ik heb twintig ingangen en genoeg toiletten voor 17 duizend mensen, dat kunnen we voor minder publiek allemaal veilig regelen, denk ik.’

Met ingehouden emotie praat Damman nu over ‘definities’. Want: ‘Wat is eigenlijk allemaal een evenement? Buiten of binnen, staand, zittend? En landelijke uitstraling, heb je dat als er bezoekers uit Brabant overkomen?’

In haar beleidsplannen had minister Ingrid van Engelshoven eerder veel aandacht voor popmuziek, en de plek die de jonge en diverse sector moest krijgen in het kunstbestel, herinnert Berend Schans zich, directeur van branchevereniging van poppodia en -festivals VNPF. ‘Nu lijkt de popmuziek vergeten door het kabinet. Van de 300 miljoen euro die er extra is, komt het meeste bij de grote gesubsidieerde instellingen terecht, en bijna niets bij ons. Ik hoor van alles over schouwburgen en theaters, maar niets over popmuziek. Het lijkt wel alsof het weer eng wordt gevonden, net als in de jaren vijftig.’

Theaters en concertzalen

Koninklijk Theater Carré in Amsterdam heeft 1.756 stoelen. Directeur Madeleine van der Zwaan heeft weken met haar team gewerkt aan een plan om bezoekers te ontvangen met inachtneming van de anderhalve meter afstand. ‘Dat betekent een maximale bezetting van 475 stoelen, 30 procent van de zaalcapaciteit. Daarmee is geen solide financiële exploitatie mogelijk. Maar wij zijn een theater en we willen spelen. Dus koersten we op dit scenario, dat we breed hebben gedeeld. Nu komt het kabinet met de regel dat per 1 juni maximaal dertig mensen naar theaters mogen en per 1 juli honderd mensen. Er is zelfs nog discussie of dat inclusief of exclusief personeel is. Dat is bizar. We moeten ons opnieuw gaan beraden.’

De Doelen in Rotterdam heeft alleen al in de Grote Zaal plek voor 2.100 mensen. Directeur Janneke Staarink houdt er rekening mee dat het wel anderhalf of twee jaar gaat duren voor er een nieuw economisch model is waarop het gebouw kan draaien. ‘Voor onze omzet zijn internationale congressen heel belangrijk, en die zie ik voorlopig niet terugkeren. Straks mogen er dertig mensen in. Voor de lunchconcerten die we nu zonder publiek voor online opnemen, hebben we al dertig personeelsleden nodig.’

Zonder extra steun schrijft de Doelen in de zomer al rode cijfers, zegt Staarink. Met andere Rotterdamse zalen bespreekt of ze programma’s kunnen uitruilen om anderhalvemetervoorstellingen mogelijk te maken. ‘Bijvoorbeeld het Rotterdams Philharmonisch laten repeteren in Ahoy.’ Maar dat kost geld, en daar moet de gemeente over meedenken. ‘Ze zullen een icoon van de stad als De Doelen niet laten omvallen. Maar wat het wel wordt, dat zijn spannende gesprekken.’