De charmante, oer-Hollandse lulligheid van verkiezingsborden

Er zijn mensen die ze totaal overbodig vinden. Ouderwets, lelijk, nutteloos. ‘Waarom skippen we ze niet altogether, want het is 2017, jongens’, schreef columnist Aaf Brandt Corstius – in 2017 dus. Inmiddels is het zes jaar later en zijn ze er nog steeds: verkiezingsborden.

In veel gevallen zijn ze gemoderniseerd. Ze bestaan niet langer uit een staketsel van hout of metaal met losse posters erop, maar uit een strak frame met voorbedrukte doeken. Dat oogt professioneler en moet voorkomen dat fanatieke vrijwilligers hun posters over die van andere partijen heen plakken. Maar in sommige gemeenten woeden nog verkiezingsbordenoorlogen als vanouds. Wildplakkers pleisterden afgelopen week traditionele verkiezingsborden in het Limburgse Griendtsveen onder. Op hun posters waren de logo’s van regeringspartijen voorzien van rode kruizen en de hashtag #stemzeweg.

Kortom, verkiezingsborden zijn nog niet uitgespeeld. Ook in de diverse beeldbanken en in de krant vind je ze veelvuldig terug in campagnetijd. Foto’s van kleurige posters, met of zonder portretten van lachende politici, midden in een weiland of juist op een drukke plek in de stad, het liefst met een oer-Hollandse fietser op de voorgrond. Ze vormen een vertrouwd, steeds weer terugkerend beeld.

Ook voor Friso Spoelstra (55), al 25 jaar in het vak als nieuwsfotograaf en als autonome fotograaf met eigen projecten. Niet dat hij speciaal op zoek was naar een verkiezingsbord, toen hij op een vrije zondag eropuit trok met zijn camera en in Watergang terechtkwam, een Noord-Hollands dorp met de smalste dorpsstraat van Nederland. Hij liep erlangs en toen ging in zijn hoofd een alarmpje af: o ja, verkiezingen, nieuws. Je zou dus kunnen zeggen dat hij stopte uit plichtsbesef, ook al had niemand hem direct opdracht gegeven om een verkiezingsbord te fotograferen. Maar meteen daarna werd hij gegrepen door wat hij zag.

Charmante lulligheid, zou ik zeggen. Spoelstra noemt het aan de telefoon ‘een geïmproviseerd stukje Watergang’, en dat is beter. Kijk dan, zegt hij, de provisorische stellage met verkiezingsposters is bevestigd aan een van de houten lantaarnpalen die kenmerkend zijn voor het dorp. Aan die lantaarnpaal, meteen onder de posters, hangt een metalen schepje dat bedoeld is om hondenpoep op te ruimen. Het huis op de achtergrond ziet eruit zoals een Nederlands kind een huis tekent. Rode bakstenen, een puntdak en een schoorsteen.

De rommeligheid van het tafereel fascineert hem. En dan zijn er ook nog relatief veel auto’s te zien. Onder meer een oud, turquoise bestelbusje en – bonus – een voorbijrijdende Porsche in een kleur waar hij als fotograaf automatisch op aanslaat (‘het spettert’), en die mooi rijmt met de rode brievenbus en een van de posters. ‘Het voelde alsof dit allemaal op mij had staan wachten’, zegt hij. ‘Had het nieuws niet in mijn achterhoofd gezeten, dan had ik deze foto ook gemaakt.’

Dus nee, hij voelt zich geenszins te goed voor het onderwerp. De onverwachte aantrekkingskracht van de locatie is al fijn, maar hij kan ook gniffelen om de dubbele poster van Actief voor Water en de lokale partij die zijn gele poster een heel klein stukje over die van de PvdA plakte, zodat het nog net kan. Bovendien, zegt de fotograaf die tijdens verkiezingen als vrijwilliger werkt op het verkiezingsbureau: ‘Dit soort informatieborden zijn belangrijk voor mensen die niet digitaal vaardig zijn, zoals mijn moeder.’

Ongeveer een kwartier stond Spoelstra op die hoek in Watergang. Thuis bleek de foto met de rode auto het beste en ontdekte hij details die hij nog niet had gezien tijdens het fotograferen. ‘Op elke foto is onderhuids nog zoveel meer aanwezig dan je in eerste instantie registreert.’ Laat die verkiezingsborden maar gewoon blijven.