Aanraders
De beste films deze week: in ‘The Fabelmans’ ontdekt een jonge Spielberg de macht van de camera
Welke films mogen we niet missen? Filmrecensent Bor Beekman tipt deze week Steven Spielbergs The Fabelmans, dat een geweldig slotstuk kent, en vertelt nog eens waarom het filmfestival in Rotterdam zo’n aanrader is.
Bor, een nieuwe Spielberg, dat moet wel de film van de week zijn?
‘Ja, een nieuwe film van Steven Spielberg is altijd een van de hoogtepunten van de filmweek. En met The Fabelmans (drama, ★★★★☆) heeft hij toch wel echt iets bijzonders gemaakt. Spielberg heeft zijn persoonlijke leven, met name de scheiding van zijn ouders en afwezigheid van zijn vader, al vaak laten doorsijpelen in zijn films. ET is het bekendste voorbeeld: Elliott woont net als Spielberg in een suburb en groeit op zonder zichtbare vader. En zo verwerkte Spielberg vaker persoonlijke motieven in zijn films, zoals zijn kinderangsten. Maar niet eerder ging hij zijn eigen leven zó aan als in The Fabelmans.
‘Ik heb de vuistdikke biografie over Spielberg gelezen en de documentaire Spielberg – absoluut een aanrader – op HBO gezien. Wat opvalt: hij blijft in deze speelfilm behoorlijk dicht bij de werkelijkheid. Dit is een film over de wording van een filmmaker, die bij hem al opvallend vroeg begon. Hij regisseerde op zijn twaalfde al films van veertig of vijftig minuten – westerns, oorlogsfilms waarvoor hij alle buurtjongens optrommelde en met nagemaakte wapens hele scènes opnam. Lokale kranten en televisiestations viel toen al op: hier is iets gaande. Fragmenten van Spielbergs vroege films zijn ook online te vinden. Ik kan je vertellen: die zijn van een ander kaliber dan wat ik met de VHS-recorder van mijn ouders uithaalde.
‘De rode draad in The Fabelmans is dat Sammy Fabelman, ofwel Steven Spielberg, een zeer goede rol van Gabriel LaBelle, de macht van de camera ontdekt. Met die camera verandert zijn rol in zijn sociale omgeving: hij is niet langer de buitenstaander, maar de regisseur. Tegelijkertijd leert hij al filmend dat hij de werkelijkheid ook kan beïnvloeden – wat als je de jongens die jou pesten juist een rol geeft in je film? En dan stuit Sammy ook nog op waarheden over de relatie van zijn ouders, waar hij wellicht nog niet helemaal klaar voor was. Een beetje Hitchcockiaans is dat: filmen is natuurlijk ook een voyeuristische bezigheid.
‘Ik ga er niet te veel over verklappen, maar zéker voor filmliefhebbers is het slotstuk van de film echt geweldig. Het enige wat ik wil zeggen is dat de jonge Fabelman een ontmoeting heeft met een van de grootste regisseurs van dat moment. Spielberg bouwt met The Fabelmans een soort monument voor zichzelf, voor zijn familie én voor de filmmagie.’
Je bent dezer dagen geregeld te vinden in Rotterdam, voor het IFFR. Welke films springen eruit?
‘The Whale staat hoog in de lijst van publieksfavorieten, Darren Aronofsky’s film over een man van 300 kilo. Die film is ook te zien op onze eigen Volkskrantdag, traditiegetrouw op de laatste zondag van het festival. Dan tonen we een selectie van het beste dat het IFFR te bieden heeft. Het gaat hard, maar er zijn nog een paar kaarten verkrijgbaar.
‘Nog zo’n publieksfavoriet is Wicked Games van Ulrich Seidl. Hij heeft zijn films Rimini en Sparta samengevoegd. Die vertellen het verhaal van twee Oostenrijkse broers die ieder op hun eigen manier in de weer zijn met hun seksualiteit. De een worstelt ermee, de ander vent ’m juist uit. Seidl had beide titels oorspronkelijk als één film bedoeld, maar ze zijn toch los van elkaar uitgebracht. Rimini afgelopen jaar, Sparta later dit jaar. Distributeurs brengen liever twee films uit van 100 minuten dan één van 200 minuten. Begrijpelijk, maar als je Wicked Games ziet, zie je ook dat die ene lange versie beter is dan de som der delen. Zo moet Seidl het hebben bedoeld. Filmmuseum Eye gaat de lange versie ook nog vertonen begrijp ik, dat is mooi.
‘Ik voelde de afgelopen week in Rotterdam dat bezoekers er na die coronajaren nóg meer zin in hebben. Het mooiste van dit festival is de verscheidenheid van het publiek: jong en oud, nationaal en internationaal en alle bevolkingsgroepen door elkaar. Ik ga ook naar filmfestivals in Berlijn of Venetië, maar nergens is het publiek zo uiteenlopend als in Rotterdam. IFFR trekt ook jongere generaties aan, dat doen ze heel goed.’
