Daltons: drama om doorheen te buitelen
Op het Nederlands Film Festival, afgelopen september in Utrecht, ging de Prijs van de Nederlandse Filmkritiek naar De Daltons...
Naar wie?
De Daltons. Nee, dat is geen film, maar een kinderserie van Rita Horst, gebaseerd op scenario's van Robert Alberdingk Thijm.
Die keuze was opmerkelijk. Op een filmfestival de prijs van de filmkritiek geven aan een televisieprogramma voor kinderen - dat lijkt vooral op een statement over de middelmatigheid van het overige aanbod.
Wat De Daltons aanstekelijk en anders maakt, is de knusse, ver van zwartgalligheid verwijderde sfeer. De serie speelt zich af tegen een decor van huiselijk geluk.
Scenarioschrijver Alberdingk Thijm - hij schreef onder meer De buurtsuper en Zeeuws meisje - creëerde een wereld die zomaar kan kantelen. De gezelligheid krijgt in de ogen van de kinderen soms duistere kanten; een zomerse tuin wordt een strijdperk en een lege woning verandert in luttele seconden in een spookhuis.
De Daltons heeft niets op met de problematiek van volwassenen. Niks aan de drank zijnde vaders en door verdriet verteerde, aan sigaretten trekkende moeders. Carine Crutzen en Peter Blok vormen een tevreden stel, oer-Hollands, zich wentelend in welvaart. Of die welvaart van vandaag is of van dertig jaar geleden blijft in het midden.
Kinderen spelen in de serie de hoofdrol. Drie broertjes om precies te zijn, van wie de oudste twee net iets te vaak de kleinste pesten. Hij mag niet meedoen met hun spelletjes. Bij een speurtocht geldt hij vanzelfsprekend als de minkukel.
Het contrast tussen het geluk van de ouders en de strijd tussen de kinderen maakt De Daltons tot een drama dat heen en weer slingert tussen naïviteit en vinnigheid. In dit universum is een boom een bron van spannende avonturen.
Rita Horst, die in 1990 debuteerde met de speelfilm Romeo, regisseerde Alberdingk Thijms minidrama's zonder opsmuk. Flitsende camerabewegingen, rappe montage of andere vormen van visuele krachtpatserij ontbreken.
Horst laat de camera in alle rust toekijken. Deze aanpak versterkt de aanlokkelijke eenvoud van de vertellingen, waarin kneuterigheid en fantasie een pact vormen.
De Daltons is drama om doorheen te buitelen. Maar pas op. Het blijft, net als op de speelplaats, oppassen. Wie in een boom klimt, is de koning. Wie niet naar beneden durft, is een domkop.
