DagboekHildegard von Spitzemberg (1843-1914)
Dagboekfragment: Boterham met worst in een vorstelijke eetzaal
Erik van den Berg deelt dagelijks een opmerkelijk fragment uit zijn verzameling historische dagboeken.
Berlijn, 28 mei 1894
Maandagochtend heb ik ontbeten bij Sascha Schlippenbach, in het gezelschap van Metzler, dr. Michahelles en Arenberg. Later kwam ook Hanna nog, waarna we vertrokken om het nieuwe gebouw van de Rijksdag tot in alle hoeken en gaten te bezichtigen, waarbij wij door de architect Wallot persoonlijk werden rondgeleid.
De afmetingen zijn kolossaal en de afzonderlijke vertrekken zijn fraai, maar het geheel laat toch meer de indruk achter van een babylonische mateloosheid dan van een harmonieuze schoonheid.
Daarbij komt dan nog het belachelijke van de talloze wapenschilden, kronen en allegorische figuren – en dat voor een gebouw waarin vierhonderd, merendeels liberaal, vrijzinnig of sociaaldemocratisch georiënteerde volksvertegenwoordigers moeten vergaderen, die zich zullen ergeren aan al deze heraldische opschik, die lichtelijk onwel zullen worden van de overdadige inrichting en die hun boterham met worst van 50 pfennig naar binnen werken in een eetzaal die mooi genoeg is voor koningen en keizers.
Het is ook een treurige gedachte dat het wetgevende lichaam dat in dit schitterende gebouw zijn intrek neemt, zoveel aan aanzien heeft ingeboet in onze natie en inmiddels zodanig is verzwakt, dat allen er liever vér van blijven, terwijl zij vroeger van alle zijden toestroomden.
Hildegard Amalie Henriette Maria Freifrau von Spitzemberg (1843-1914), Duitse barones. Uit Am Hof der Hohenzollern – Aus dem Tagebuch der Baronin Spitzemberg 1865-1914. DTV Dokumente, 1965.
