Daan Roosegaarde ondertekent petitie tegen zijn eigen kunstwerk
Astronomen en natuurliefhebbers verzetten zich tegen het oplichtend kunstwerk van kunstenaar Daan Roosegaarde, dat vanaf september de Afsluitdijk moet gaan verfraaien. Met het project, dat 13 miljoen euro kost, wordt volgens hen een van de donkerste plekken van Nederland ongeschikt voor astronomen. Naast locaties op de Waddeneilanden, Drenthe en de Veluwe is die dijk nu een van de laatste binnenlandse plekken waar de sterrenhemel zich goed laat zien.
Op de meeste plaatsen in Nederland is van echte duisternis nauwelijks sprake meer, zegt Esther Hanko, werkzaam bij het Anton Pannekoek Instituut voor Sterrenkunde in Amsterdam. Drie weken geleden begon Hanko een petitie 'voor behoud van duisternis op de Afsluitdijk', die gisteren door bijna drieduizend mensen was ondertekend. Niet alleen door astronomen, maar ook door natuurliefhebbers die al jaren strijden tegen lichthinder. En, opmerkelijk, ook door de kunstenaar zelf.
Enkele nachten per jaar, als de weeromstandigheden geschikt zijn, rijdt Hanko met haar 80 millimeterkijker naar de Noordzeezijde van Breezand op de Afsluitdijk. Daar verzamelt zich dan een clubje van ongeveer tien amateur-astronomen die de gelegenheid grijpen om een goede waarneming te doen. 'Boven in de koepel van het instituut in Amsterdam staat een telescoop die bijna drie keer groter is. Maar zelfs met een kleine kijker zie je het vanaf de Afsluitdijk drie keer beter.'
Dat wordt anders wanneer de 32 kilometer lange 'laag van licht' wordt geopend die kunstenaar Roosegaarde in opdracht van de Rijksoverheid heeft ontworpen, vreest ze. Het precieze ontwerp van 'Icoon Afsluitdijk' houdt de studio nog geheim, maar waarschijnlijk bestaat het uit lijnen die overdag licht opslaan en 's avonds weer vrijgeven. Als 'tijdelijk element' worden daarnaast lichtgevende vliegers opgelaten.
De petitie van Ester Hanko noemt duisternis een 'oerwaarde' en vraagt de regering om de Afsluitdijk 'donkerder in plaats van lichter te maken.' Onder die tekst plaatste Roosegaarde onlangs zijn handtekening . Hanko: 'Vast een of andere lolbroek, dacht ik eerst. Maar zijn studio bevestigde dat hij het echt was, en dat we niets van het project zullen merken. Eerlijk gezegd vertrouw ik dat niet.'
Gaat de lichtkunstenaar de Afsluitdijk werkelijk niet lichter, maar donkerder maken? 'Dat is niet letterlijk zo bedoeld', zegt zijn woordvoerster. 'De petitie verzoekt Roosegaarde om de duisternis te respecteren en dat is hij van plan.' Het vaste deel van het kunstwerk zal bijvoorbeeld geen gebruik maken van 'nieuw licht' maar van materiaal dat licht overdag absorbeert. De lichtgevende vliegers zijn tijdelijk en zullen 'zeker niet' opgelaten worden bij de observatieplek van de amateurastronomen. 'Uiteindelijk zal iedereen zien dat het wel meevalt.'
