CRISPR opent donker en onheilspellend, maar aan het einde gloort het licht ★★★★☆

CRISPR opent heerlijk onheilspellend. Een kille, lege ruimte met zwarte wanden vult zich langzaam met water. De donkere muziek voorspelt ook al weinig goeds. Plots wordt een halfnaakte man de ruimte in gekatapulteerd. Glijdend en vallend probeert hij op te staan uit het water, als een baby die leert lopen. We kijken, zo zal later blijken, naar de niet al te florissante kraamkamer van de nieuwe mens.

Typisch Davy Pieters allemaal. Deze theatermaker maakte eerder bij Theater Rotterdam naam met dystopisch werk, waarin technologische vooruitgang, klimaatverandering en de maakbaarheid van de mens centraal staan. Stuk voor stuk thema’s die we kennen van het werk van een schrijver als Yuval Noah Harari en de betere sciencefiction.

CRISPR is het eerste deel van een vierluik dat Davy Pieters komende jaren bij Theater Rotterdam maakt over het opgroeien van de mens in een toekomstige wereld. Aan bod komen achtereenvolgens geboorte, jeugd, volwassenheid en de dood en hoe deze er in de toekomst uit kunnen zien.

Als eerste laat Pieters zich inspireren door de CRISPR Cas9-technologie. Met deze wetenschappelijk doorbraak kunnen we heel precies aanpassingen maken in de menselijk genen. De belofte: hiermee kun je ziektes als hiv en kanker elimineren. Maar ingrijpender en daardoor enger: misschien kan je ook het verouderingsproces ermee stopzetten en designbaby’s creëren.

Met dat laatste gegeven is Pieters aan de haal gegaan in deze bewegingsvoorstelling. Na de rudimentaire eerste pogingen van de eerste man (Hali Neto) komt een vrouw (Ruth Borg) het toneel op. Lichamelijk gezien is dit al een veel soepelere versie van de nieuwe mens. Maar als het aankomt op emoties, in de vorm van bepaalde gezichtsuitdrukkingen, dan zien we opeens weer robotachtige trekjes. Maar ook die worden opgelost in versie 3.0 van de mens: beter, jonger, sneller. In latere versies zien we hoe deze optimalisatie kan escaleren.

Aanvankelijk laat Pieters laat er geen twijfel over bestaan dat deze weg niet de juiste is. Ook de elektronische soundscape van Jimi Zoet laat een steeds onregelmatiger kloppende (hart)beat horen en is consequent donker. Toch gloort er op het einde ook licht. De jongste versies van de mens zijn blijkbaar zo goed dat de menselijkheid er opeens weer aan alle kanten doorheen schijnt. Dat levert ontroerende plaatjes op.

Met die dubbele boodschap laat de voorstelling je achter: verward, maar ook geëmotioneerd. Als de mens ergens goed in is, dan is het in zichzelf overtreffen.