‘Come Alive’ verleidt je om je open te stellen voor een waaier aan sensuele ervaringen ★★★★☆

Is dit erotisch? Hoog op de muur likt een tong over felrood gestifte lippen. Geen gezicht, alleen die mond. Het is een van de eerste beelden die je tegenkomt in de tentoonstelling Come Alive. Seksueel geladen? Zeker. Toch denk je niet aan erotiek maar aan reclame, aan kapitalisme. Dat is ook de bedoeling: de likkende tong verwijst volgens kunstenaar Chang Gao naar de hebzucht van vastgoedontwikkelaars.

Come Alive had zomaar een duistere tentoonstelling kunnen worden over de relatie tussen seks en macht, vol met kritische kunstwerken als dit mond-hologram. Ine Gevers, curator en initiator, staat bekend om grote thematentoonstellingen waarin ze (vaak met anderen) de relaties tussen technologie, macht en identiteit onderzoekt. Vaak hebben ze een dystopisch randje. Zo ging Hacking Habitat (2016), in een oud gevangenisgebouw in Utrecht, over hoe (online) surveillancesystemen ons leven in toenemende mate beheersen. Fake Me Hard, de laatste (2021) ging over big data, algoritmen en manipulatie.

Deze tentoonstelling is minder gericht op technologie en meer op lichamelijke ervaring. Je betreedt de zalen in het Utrechtse muntgebouw via een pulserende rotswand die je als een baarmoeder omhult, er zijn kunstwerken die je mag aanraken en zwoele geuren om je in de stemming te brengen. Ook is de toon opvallend optimistisch. De belangrijkste boodschap: erotiek is energie, ‘een ontembare, onuitputtelijke kracht waardoor we ons levend en met elkaar verbonden voelen’, aldus Gevers en co-curator Morgan Catalina.

Bijzonder aan Come Alive is de diversiteit. Zo’n inclusieve en fluïde sensuele verbeelding als hier, zie je zelden. De kunstwerken – ruim 45, veelal video – belichten kanten van seks die over het algemeen mijlenver verwijderd zijn van de perfect gestifte lippen van Chang Gao en de gladde lijven die je voorgeschoteld krijgt wanneer je bij een zoekmachine ‘erotiek’ intikt. Het geeft te denken: wie mag zijn of haar seksualiteit vrijelijk etaleren, en wie niet? Wat voor soort lichamen vinden we sensueel, en waarom?

Zo legt een man met een lichamelijke beperking in de ontroerende video Army of Love (2016) uit wat hem zo’n goede minnaar maakt: ‘Bij mij kunnen vrouwen helemaal ontspannen.’ Verderop kijk je, liggend in een gouden bad, naar de nostalgische videoclips van Samantha Nye, vol oudere vrouwen die als seksgodinnen over het scherm dansen.

Over de verzameling ‘natuurporno’ van Annie Sprinkle en Beth Stephens, ook te zien, kun je heel makkelijk melig doen. Wie giechelt er niet, bij het de aanblik van een vrouw die zoveel van cactussen houdt dat ze haar schaamlippen tegen de stekels wil wrijven? Maar wie langer de tijd neemt, ziet ook dit: lieve, kwetsbare zielen die vrolijk en schaamteloos uitkomen voor hun eigenaardige verlangens.

Ziedaar de kracht van Come Alive. De curatoren en kunstenaars verleiden je om je open te stellen voor een waaier aan sensuele ervaringen, ook als die nogal ver van je afstaan. Al kijkende, ruikende en voelende realiseer je je hoe beperkt het dominante beeld van erotiek eigenlijk is. En hoe bevrijdend het is om die definities op te rekken.

Met zoveel kunstwerken en perspectieven ligt aandachtsverslapping op de loer. Wie de tentoonstelling vol wil ervaren, doet er dan ook goed aan om voor een bezoek een paar uur uit te trekken. Lekker af en toe naar buiten, de zon op je gezicht, ook dat voelt ineens sensueel. Jaag je er – als bij een vluggertje – doorheen, dan doe je jezelf en de makers tekort.