Carrington laat ons lachen, gruwen, en genieten van surrealistische beelden

Naar een gemaskerd bal gaan en er ter plekke achterkomen dat je de enige bent die verkleed is. Meegetroond worden door een fruitverkoper naar zijn woning achter de winkel, waar zijn vrouw al veertig jaar dood op bed ligt. Maar wel nog warm. Komt door die vermaledijde trouwdag, toen ze in een keuken belandden met onaangenaam zingende ratten en dansende groenten.

Of ergens een kamer binnengaan en alleen maar worstjes zien. Worstjes in aquariums, worstjes in kooitjes, worstjes hangend aan de muur, worstjes in grote dozen van glas. Niets dan worstjes. 'Vermoedelijk heb ik van enige verrassing blijk gegeven.'

Dit is Leonora Carrington (Lancashire, 1917 - Mexico City, 2011), de Engelse surrealistische schilderes die in het Engels, Frans en Spaans de verhalen schreef die ter gelegenheid van haar 100ste geboortedag zijn verzameld. Daarin gaat het er wreed aan toe, en het aantal gedaanteverwisselingen is niet bij te houden, maar de schrijfster houdt het hoofd altijd koel, net als haar eigenzinnige personages en dieren.

Een meisje wil niet naar het debutantenbal waar haar ouders haar naar toe willen sturen. Ze klaagt daarover in de dierentuin, bij de welwillende hyena. Die zegt: 'Je boft, ik wil daar graag heen. I don't know how to dance, but at least I could make small talk.'

De meeste verhalen schreef Carrington toen ze een jaar of 20 was. Ze leerde in Londen de oudere en beroemde surrealist Max Ernst kennen, vertrok met hem naar Parijs en Zuid-Frankrijk, en stortte in 1940 geheel in toen Ernst voor de tweede keer werd opgepakt door de nazi's. Ze belandde in een Spaanse kliniek en onderging daar een shocktherapie met cardiazol-injecties, waardoor ze schrikwekkende visioenen kreeg - óók een vorm van overschrijding van de normale wereld, waar de surrealisten op uit waren, alleen dit keer gepaard met de vrees niet meer uit die abnormale toestand terug te kunnen. Over die tijd in de inrichting in Santander schreef Carrington het verslag Down Below, dat nu ook is heruitgegeven, en waarvan dezelfde effectief-nuchtere verteltrant kenmerkend is.

Ze ontsnapte naar Mexico met haar nieuwe man, een stierenvechter in ruste, en huwde daarna nog een Hongaarse fotograaf met wie ze twee kinderen kreeg. Aan die zonen vertelde Carrington de geestige en griezelige sprookjes die met haar tekeningen zijn heruitgegeven in The Milk of Dreams. Een van die verhaaltjes gaat zo: 'Een witte vrouw droeg zwart. Zwart op zwart. Ze had een zwarte pyjama en zwarte zeep. Al haar spullen waren zwart. Zwart als de nacht. Zwart als kolen. Maar wanneer de vrouw huilde, waren haar tranen blauw en groen als kleine papegaaien. De vrouw huilde veel als ze fluit speelde.'

Met daarnaast de tekening van de dame in kwestie, fluit spelend en enorme blauw-groene tranen plengend. Wat betekent dit? Niet alleen kinderen zullen zich dit afvragen. Tegelijk is het beeld al zo sterk dat je ernaar blijft kijken.

Als kind was ze eens 's nachts verdwaald in een bos, vertelt Carrington in 'Uncle Sam Carrington', en zag ineens de oorsprong van een verontrustend lawaai: twee kolen waren in een heftig gevecht verwikkeld. Ze scheurden elkaars bladeren eraf met zo'n woede dat er al gauw niets anders over was dan overal losgescheurde bladeren, en nergens nog een kool. 'Geeft niks', zegt het meisje tot zichzelf, 'dit is maar een nachtmerrie'. Maar dan schiet haar te binnen dat ze die nacht helemaal niet naar bed gegaan is. Dus het kan onmogelijk een nachtmerrie zijn. 'Dat is vreselijk'.

Gelukkig komt ze een vriendelijk pratend paard tegen.

Wat goed, dat deze kostelijke ontregelingen weer beschikbaar zijn. Carrington laat ons lachen, gruwen, en genieten van beelden die je bij niemand anders zult aantreffen.

Als de zwarte vrouw fluit speelt, regent het papegaaientranen.

En 's nachts in het bos, bij het licht van de maan, vechten de kolen er op los.