Calamity is een aantrekkelijk eigenzinnige film over de Amerikaanse avonturier Calamity Jane ★★★★☆

‘Het lijkt wel alsof je gek bent geworden’, zegt een jonge vrouw in de huifkarkaravaan waarmee ook de 11-jarige Martha Jane Cannary richting het Wilde Westen reist. In deze aangenaam eigenzinnig getekende coming-of-agefilm over de Amerikaanse avonturier en pionier Calamity Jane (1852-1903) toonde animatieregisseur Rémi Chayé tot aan dit moment hoe Jane zichzelf ’s nachts stiekem leerde lassowerpen en paardrijden. Hoe ze zich na de dood van haar moeder ontfermde over haar jongere broer en zus, aangezien haar vader te klungelig is voor het gevaarlijke gebied waar ze doorheen trekken.

Maar als ze broeken begint te dragen en haar haar kort knipt, gaat ze te ver. Gek geworden, volgens de mannen en vrouwen die haar precies kunnen vertellen hoe meisjes zoals zij zich dienen te gedragen.

Alleen een luitenant-verkenner van het leger ziet iets bijzonders in de jonge Jane (‘Jij bent nergens bang voor, hè’) en vertrouwt haar zijn plattegrond van de omgeving toe, opdat ze de wereld op eigen houtje kan verkennen. Terwijl een groepje vrouwen hardop wegdroomt van een toekomst mét deze man, fantaseert Jane juist hoe ze zo’n luitenant zou kunnen wórden.

Regisseur Chayé gaat met Calamity (eerder dit jaar bekroond op het prestigieuze animatiefilmfestival van Annecy en op het Nederlandse Cinekid) verder op het pad dat hij insloeg met zijn fraaie debuutfilm Reis naar het noorden (2015). Net als de dochter van een verdwenen ontdekkingsreiziger in die film fungeert Calamity Jane als bevlogen en onverzettelijk rolmodel in een door mannen gedomineerde wereld. Hoe zij volwassen wordt verloopt weliswaar volgens een bekend stramien, inclusief surrogaatmoeder en potentiële love interest, maar wordt in de eerste plaats vooral in een aantrekkelijk onderscheidende vorm verteld.

In navolging van Chayés debuut is Calamity een treffend voorbeeld van wat een ingetogen en bescheiden animatiestijl vermag. Dankzij eenvoudige gezichtsexpressies en het ontbreken van lijntjes rond personages en objecten krijgt de film iets buitengewoon zachts en vriendelijks. Chayé nodigt zijn jonge doelgroep uit om zijn verhaalwereld binnen te stappen, in plaats van de boel met weinig gevoel en veel technisch vernuft in hun gezicht te tetteren – nog al te vaak de manier waarop de jongere animatiekijker wordt aangesproken.

Ook het haast surrealistische kleurgebruik van Calamity komt mooi tot zijn recht, vanaf het openingsbeeld van de Amerikaanse natuur – in talloze schakeringen groen, geel, paars, oranje en blauw – tot een kampvuurtje met oranjerode en turquoise vlammen. Ze maken de wereld waarin Jane zo oneerlijk en vijandig wordt bejegend ook bedwelmend en wonderschoon.