Broodje kaas op Paleis Noordeinde

Beatrix houdt van simpele dingen, blijkt uit het weinige dat we van haar eetgewoonten weten: broodje kaas, erwtensoep, scharrelvlees, dat dan weer wel. Er wordt zelfs gefluisterd dat ze niet van koken houdt.

Aan haar genen kan het niet liggen, blijkt uit Eten met de Oranjes Stadhouder Willem IV stond bekend om zijn exquise smaak. Hij had een beroemde kok in dienst, Vincent La Chapelle, die in 1734 zelfs een kookboek aan hem opdroeg: The Modern Cook. Zelfs als Willem op oorlogspad was, dronk hij uit kristallen glazen.

In Eten met de Oranjes geeft culinair journaliste Anne Scheepmaker een historisch overzicht van de eetcultuur van ons vorstenhuis. Het boek is verlucht met foto’s van happende, proostende en opscheppende prinsen en prinsessen en gelardeerd met ‘koninklijke’ recepten. Daar heeft de auteur nog wel wat moeite voor moeten doen, want het Koninklijk Huis is spaarzaam met informatie over de koninklijke eetgewoonten.

Duidelijk is wel dat die er sinds stadhouder Willem IV niet op vooruit zijn gegaan. Wilhelmina hield van havermoutpap, Juliana was vegetarisch, Beatrix is de koningin van de matigheid. Alleen prins Bernhard hield Willems naam hoog met zijn voorliefde voor roze champagne en (zelf geschoten) wild.

De koninklijke feestmenu’s zijn in de loop der jaren steeds korter geworden. Koningin Emma vierde haar verjaardag in 1900 met een menu van veertien gangen. Beatrix hield het bij haar zestigste in 1998 op een driegangenmenu dat volgens aanwezigen ‘fantasieloos’ en zelfs ronduit ‘afschuwelijk’ was.

Ook bij koninklijke ontvangsten gaat het er niet uitbundig aan toe. Nelson Mandela kreeg tiramisu toe (de dessertvariant van macaroni met kaas, aldus Scheepmaker), president François Mitterrand werd vergast op kalfsfilet met ganzenlever (sinds kort van het koninklijk menu geschrapt). Op kritiek reageert Beatrix snibbig. ‘Wij hebben geen restaurant, maar een huis’, zei ze ooit.

Maar er is hoop voor culi-watchers. Prins Constantijn houdt van koken. Willem-Alexander en Máxima vierden hun huwelijk met een menu waarop dulce di leche (toffeemelk) stond, Máxima’s lievelingsdessert, en ratatouille, een Provençaals gerecht van aubergines, paprika, ui en tomaat. Dat stond nooit eerder op een koninklijk menu, aldus Scheepmaker hoopvol. ‘Het lijkt alsof er een nieuwe, modernere, meer avontuurlijke gastronomische weg is ingeslagen.’ Ware Oranje-genen verloochenen zich nooit.Mac van Dinther