Borgenbinge in het theater

Het Noord Nederlands Toneel speelt vanaf dit weekend drie maanden de theatermarathon Borgen, naar de tv-serie over de eerste vrouwelijke premier van Denemarken. De idealistische Birgitte Nyborg worstelt met de driehoeksverhouding van harde politiek, jagende media en kwetsbaar gezin. Ko van den Bosch (57) bewerkte met regisseur Ola Mafaalani in overleg met scenarioschrijver Adam Price het script van de eerste twee seizoenen tot 10 uur theater.

Waarom niet seizoen 3, waarin Nyborg de politiek inruilt voor actie in het zakenleven?

'Er zijn grenzen. Tien uur lijkt ons meer dan genoeg. Bovendien: de eerste twee seizoenen kennen twee grote spanningsbogen. Daarin zit Birgitte in het machtscentrum van de politiek terwijl haar gezin desintegreert. Die spanning is theatraal interessant. In deel 3 belandt Birgitte in het bedrijfsleven, een andere situatie.

Het speelt zich niet af op het Binnenhof, maar in het Deense regeringscentrum, Borgen genaamd, de Burcht. Geen Femke maar Birgitte. Waarom?

'We vertalen het niet één op één naar Nederland. Dan raak je ergens vast. Als je Geert Wilders opvoert als rechts-radicale politicus, moet je dan ook Ferry Mingelen als politiek verslaggever introduceren? Daarom handhaven we de Deense namen. De grote thema's zijn vergelijkbaar, daar gaat het om: polarisering, vreemdelingenbeleid, defensieaankopen, militaire missies, politiek versus privé. Als het Deense parlement besluit tot aanschaf van helikopters, leggen toeschouwers zeker de link met onze JSF's en duikboten.'

Jullie houden grotendeels de structuur van de serie aan?

'Ola wil de opwinding bewerkstelligen die er ook is rond het marathonkijken van zo'n dvd-box. Junkgedrag. Daarom volgt het eerste deel de structuur van de televisieserie, inclusief cliffhangers en recap. Alle zetstukken worden voorgesteld, hoofd- en bijrollen. Deel één draait om machinaties rond verkiezingen en het pragmatisme van de macht. Deel twee is theatraler, dan raakt Birgitte de controle kwijt en komen figuren ten val.'

Is die korte samenvatting na 40 of 50 minuten nodig bij live toneel?

'We hopen dat toeschouwers van hun plaats komen. We vragen mobiliteit. Ze mogen een blokje om. Als ze iets missen, worden ze snel bijgepraat. Op stand-upachtige manier wordt het voorafgaande kort samengevat.'

Mochten jullie de Deense tekst van Borgen veranderen?

'Adam Price gaf ons de vrije hand, maar de rechten liggen bij een productiemaatschappij. Die was strikt: geen toevoegingen. We moesten elke versie laten lezen. Maar twee weken geleden heeft Price nog twee monologen voor ons erbij geschreven: een gehaktbalmonoloog voor de rechtsradicaal Svend Åge Saltum en een appeltaarttekst aan het slot voor Birgitte. Ja, als de meester zelf iets toevoegt, kan de productiemaatschappij niet klagen.'

Een gehaktbalmonoloog en appeltaarttekst?

'Adam Price is ook kok. De verandering in eten - van zelfbereide diners naar afhaalmaaltijden - staat voor hem symbool voor het verval van familiewaarden. In de appeltaarttekst heeft Birgitte het over de harmonie van zoet en zuur, als metafoor voor verenigen van tegenstrijdige belangen. Overigens komt het recept van het dessert tijdens de voorstelling echt van Adams grootmoeder. In de gehaktbalmonoloog, een variant op de Deense frikadeller, verwijst de populist naar het voedsel van het volk. Ja, die wordt gespeeld door Harry Piekema, bekend als supermarktmanager in commercials.'

Achter de schermen staan voor de acteurs zeker druivensuiker en doping klaar, om het vol te houden?

'Ze zijn inderdaad 10 uur continu aan het werk en in beeld. Ze gaan nog net niet naar de wc op het podium. Maar er zal geen sprake zijn van hongerklop. Ze worden doorlopend gevoed door kok André Amaro. Hij bakt op verzoek een lekker eitje.'