Boekhandels hopen met extra service en bijzondere acties hun jaar te redden

‘Sinterklaas!’, reageert Nore (2) enthousiast als zij het nieuwe kinderboek over de avonturen van de Sint ziet. Vergeten zijn het glas ranja en de bastognekoeken. Nore luistert aandachtig naar Jozefien de Leest (28), die bijna twee jaar geleden eigenaar is geworden van kinderboekenwinkel de Boekenberg in Eindhoven. Ze leest Nore een stukje voor, terwijl uit de speakers sinterklaasmuziek klinkt.

‘Jozefien weet precies welke boeken leuk zijn voor Nore’, zegt haar moeder Marit Tijdeman. Nores oma, Tonnie van Kan, is heel blij dat zij op zaterdagochtend, nog voor de winkel de deuren opent voor klanten, kunnen privéshoppen in de Boekenberg. ‘Wij kennen Jozefien al jaren, wij komen hier vaak vanuit Bakel naartoe. Wij zouden nooit bij Bol.com een boek kopen, maar ik ben voorzichtig geworden met winkelen. Ik zit natuurlijk wel in de risicogroep.’

De Leest biedt het privéshoppen aan als service voor grootouders en ouders die in alle rust door de winkel willen struinen. ‘Sommige mensen vinden de winkel tijdens de reguliere openingstijden te druk en durven niet te komen’, zegt De Leest. Klanten kunnen medewerkers van de Boekenberg ook mailen of appen voor advies. ‘In de Sinterklaasperiode hebben wij ook al twee keer een Piet cadeautjes laten brengen.’

Met deze aanpak probeert De Leest op te boksen tegen de concurrentie van onlinewinkels. ‘Wij hebben wel een webshop, maar daarmee winnen wij het niet van een platform als Bol.com. Daarom proberen wij op andere creatieve manieren klanten te trekken en te zorgen voor leesplezier bij kinderen.’

In verbinding blijven

Ook veel andere boekhandels proberen met dit soort initiatieven in verbinding te blijven met hun klanten. Volgens KVB Boekwerk, het kennis- en innovatieplatform voor de boekensector, zijn Nederlanders tijdens de eerste lockdown meer gaan lezen. Maar het is vooral de online boekverkoop die toeneemt. In de winkels is de boekverkoop met 10 procent gedaald ten opzichte van vorig jaar, zeker in grote steden. Boekenwinkels buiten de grote steden kunnen vaak op lokale steun rekenen. Zij doen het in verhouding nog goed, net als in maart en april, toen er vooral lokaal werd gewinkeld.

Volgens Anne Schroën, directeur van de Coöperatieve Koninklijke Boekverkopersbond, hebben vooral grotere boekhandels het lastig. ‘In stedelijke winkelgebieden komen veel minder passanten, en mensen bestellen vooral boeken online. De situatie rond de feestdagen is zorgelijk.’ Normaal gesproken verdient een boekverkoper een kwart van zijn totale omzet in deze periode. Nu kunnen boekhandels maar 15 procent van hun klanten ontvangen.

Schroën zet vraagtekens bij het effect van acties als die van de Boekenberg. Boekhandels proberen actief te blijven en consumenten te binden door een ludieke aanpak zoals privéshoppen. Maar het levert uiteindelijk niet zoveel winst op, terwijl de omzet daalt vanwege het wegblijven van veel kopers. Volgens Schroën verandert de markt. Boeken online kopen wordt steeds meer de norm. Het gevolg is volgens haar kennisverlies. ‘Tegen een boekverkoper kan geen algoritme op. Zij lopen voor in het ontdekken van nieuwe boeken. Die kennis is online niet te koop.’

Niets te klagen

De Boekenberg ontvangt in deze periode op een zaterdag tot wel zeventig klanten en heeft daarmee eigenlijk niets te klagen. Wie binnenkomt, krijgt direct de vraag ‘Zoekt u naar iets specifieks?’ De Leest weet voor ieder kind wel wat bij hem of haar past, net als bij Nore. ‘Nore is 2, maar kan eigenlijk al boeken aan die voor wat oudere kinderen zijn. Ze vindt dieren en interactieve boeken leuk.’

De Leest ziet een duidelijk verschil met maart en april. ‘Mensen durven weer te komen, zeker in deze tijd.’ Bovendien merkt zij dat veel van haar klanten lokaal winkelen en daarom toch nog wel naar haar winkel komen.’

Makkelijk is het niet, er mogen maximaal twaalf klanten in de winkel. De Leest heeft geprobeerd dit op een speelse manier op te vangen. Bij de ingang van de winkel ligt een boekje met figuren uit kinderboeken. Iedere klant moet een pagina omslaan en wanneer Jip en Janneke en nog tien andere helden afgebeeld zijn, is de winkel vol.

‘Vooruit, je mag er twee, eentje voor bij oma en eentje voor thuis.’ Nores moeder is in een gulle bui. Haar dochter heeft snel gekozen. Het wordt in ieder geval Dat is Uil, een interactief boek, en Held op sokken. Oma Van Kan roept direct dat Dat is Uil voor bij haar thuis is. Nore rent alvast naar buiten om het Pieten- en Sinterklaashuis in de etalage van de Boekenberg te bekijken. Haar moeder laat stiekem ook nog Boer Boris – Een paard voor Sinterklaas inpakken. ‘Dat is voor in haar schoen.’