Boek uit andere cultuur is goed voor depressieve Nederlander

'Ik voel mij als een roeier in een boot met naast me de wolf en de geit', zei Benali, knikkend eerst naar de donkere Ugandees Isegawa, en toen naar Wang, een tengere Chinese die gedurende de avond vaak afwezig omhoog blikte.'Ja, dat is een mooie geit', zei Isegawa, 'ik wil die opeten.'

Uitgeverij De Bezige Bij had de avond georganiseerd om de verschijning te vieren van Slangenkuil van Isegawa, die vorig jaar grote bekendheid kreeg met zijn debuut, de schelmenroman Abessijnse kronieken. Van Lulu Wangs Het lelietheater, over een Chinees meisje onder een barbaars bewind, zijn honderdduizenden exemplaren verkocht. De Marokkaan Abdelkader Benali schreef het vrolijke, goed ontvangen Bruiloft aan Zee.

Schrijvers tussen twee culturen. Maar waar Isegawa (en Benali) vooral willen schríjven, beweerde Lulu Wang dat schrijven juist het laatste is wat ze wilde - het is haar lot, haar voorbestemming. 'Als je geboren wordt als een lelijke eend', zei ze, zoekend naar een van die vaste Nederlandse uitdrukkingen die ze ook zo graag door haar boeken strooit, 'wordt je nooit een kip.'

Isegawa wilde schrijver worden, al van jongs af aan. 'Ik dacht dat schrijvers heel bijzondere mensen waren, dat ze alles konden krijgen wat ze wilden.' De kleine Moses las de bibliotheek van zijn vader (de bijbel, Schateiland, Enid Blyton) en meende dat schrijvers Europeanen waren. Sinds hij ruim negen jaar geleden in Nederland arriveerde, werkte hij aan het verwezenlijken van zijn droom.

Lulu Wang wilde niet schrijven, maar 'ik moest mijn mond open doen, vertellen hoeveel ik geleden had.' En ze wilde begrijpen. 'Waarom gaan wij in Nederland elkaar niet verraden bij de politie? Waarom geeft iemand in Nederland niet zijn bloedeigen moeder aan om promotie te maken bij de ING?'

Wang zoekt naar een taal die Nederlands én Chinees is. 'Op de vraag ''hoe smaakt het?'' zegt een Nederlander: ''voortreffelijk''. Een Chinees zou zeggen: ''Zelfs mijn overgrootmoeder die nog voor de keizer heeft gekookt, kon niet tippen aan uw kookkunst, het is zo heerlijk dat ik vanavond nog steeds ga smikkelen met mijn lippen.'' '

Is er ook een typisch Ugandese manier van je uit drukken, vroeg Benali aan Isegawa. Maar Isegawa voelt zich in de eerste plaats schrijver, geen vertegenwoordiger van Uganda, dus antwoordde hij in de eerste persoon enkelvoud: 'Nee, ik ben een minimalist. Ik houd niet van grote woorden.'

Waarom hebben wat Benali betitelde als 'Derde-Wereldboeken' zoveel succes in Nederland? Wang wist het. 'Nederlandse schrijvers graven diep in hun eigen psychologie. Hun boeken gaan over de verstrekkende gevolgen van een echtscheiding voor de kinderen, of hoe pijnlijk het is niet gelijktijdig een orgasme te bereiken. Wie mijn boek leest, denkt ''Mijn hemel, ik praat over echtscheiding, maar Het lelietheater gaat over hoe een kind van dag tot dag probeerde te overleven''. Zulke boeken leren relativeren.'

'Er schijnen 1,5 miljoen depressieve Nederlanders te zijn', lachte Isegawa. 'Het zou mooi zijn als die allemaal mijn boeken willen lezen.'