De carrière van Bob Dylan als liveperformer kent diverse pieken en dalen, maar de absolute top bereikte hij in het najaar van 1975 tijdens de Rolling Thunder Revue-tournee door Noord-Amerika: 31 concerten in nog geen twee maanden. Het was een bont gezelschap van dichters, muzikanten, vrienden en familie dat de tocht maakte. Vervoer vond plaats per bus en Dylan zat vaak zelf achter het stuur.
Rolling Thunder Revue: A Bob Dylan Story (regie: Martin Scorsese). Netflix vanaf 12 juni ★★★★★
Bob Dylan: The Rolling Thunder Revue – The 1975 Live Recordings (14 cd’s). Legacy/Sony Music ★★★★☆
Eerder verschenen opnamen gaven al aan dat de toen 34-jarige Dylan extra begeesterd speelde en zong. De nu verschenen, veertien cd’s tellende cd-box met onder meer maar liefst vijf complete concerten uit die tour onderstrepen hoe goed hij in vorm was, maar de vanaf woensdag door Netflix uitgezonden film van Martin Scorsese zal zelfs de grootste Dylan-scepticus overtuigen.
Kijk alleen even naar de versie van A Hard Rain’s a-Gonna Fall en let op het gitaarspel van de van David Bowie overgenomen Mick Ronson. Of neem nou Isis, een nummer van de plaat Desire, die wel al was opgenomen, maar pas in januari 1976 zou verschijnen. Zo furieus zong Dylan maar zelden. Niet door de neus maar diep vanuit zijn middenrif. Het brengt zijn hele gehoor in vervoering.
De concertopnamen klinken niet alleen prachtig, we zien Dylan ook zoals we hem niet eerder zagen. Veel close-up gedraaid, zodat we zijn oogcontact met bandleden nauwgezet kunnen volgen.
Dat is allemaal niet de verdienste van Scorsese. Er was een cameraploeg die in totaal zo’n tachtig uur materiaal heeft geschoten. Dylan werkte namelijk tijdens de tournee aan de film Renaldo and Clara. Een vier uur durende, uiteindelijk mislukte film (ook in de optiek van Dylan zelf), waarin veel materiaal zit dat ook in Scorseses film terugkomt, maar dan in een heel andere context.
Wat Scorsese gedaan heeft, is het bestaande materiaal restaureren, rangschikken en verwerken tot een eigen narratief. De regisseur heeft zijn film ondertiteld als ‘Een Bob Dylan-verhaal’, en noemt hem nadrukkelijk geen documentaire. We zien diverse verzonnen karakters die hun gefingeerde verhalen over de tournee vertellen alsof ze er toen echt bij waren. Ook Dylan zelf werkt in de interviews vrolijk mee aan het morrelen aan de feiten.
Waarom al die moeite, is dan toch de vraag.
Twee redenen liggen voor de hand. Waarschijnlijk wilde Dylan voorkomen dat er verwezen werd naar zijn geflopte film. Die wordt dan ook geen enkele keer genoemd. En hij wilde zijn inmiddels ex-vrouw Sara, die in Renaldo and Clara een hoofdrol vervulde, uit beeld houden. Dus is er verzonnen dat er destijds een documentaire werd gedraaid over een band op tour en wordt verzwegen dat Dylan aan een dramafilm werkte.
Slim gedaan, maar wie dit doorheeft, gelooft andere personages ook minder snel. Klopt wat Sharon Stone vertelt over haar ontmoeting met Dylan bijvoorbeeld wel?
Die twijfels staan het genot niet in de weg. Dat komt allereerst dankzij de hemelbestormend goede muziek. Maar ook de interviews met vooral zangeres en (ex-)geliefde Joan Baez zijn geestig en zelfs hartverwarmend: ‘Joan Baez en ik konden alles zingen, zelfs in onze slaap zongen we samen.’ Een gloedvolle versie van het door hun gezongen I Shall Be Released onderstreept ook hoe groot de chemie tussen hen was.
Baez was slechts een van de gasten in Dylans revue. Ook dichter Allen Ginsberg reisde mee, wat een mooie her-montage van een scène uit Renaldo and Clara oplevert waarin Dylan met de dichter het graf van Jack Kerouac bezoekt.
De mooiste bijdrage komt misschien wel van Joni Mitchell. Om heel vaak terug te zien is de scène waarin zij met Roger McGuinn (The Byrds) en Dylan samen gitaar speelt. De heren hebben grote moeite haar akkoorden en toonzettingen te volgen als Mitchell haar net geschreven liedje Coyote gaat zingen.
Kippevel, en wat jammer dat dit niet in de cd-box terug te vinden is. Graag hadden we een van de vijf concerten voor alleen deze opname ingeruild.
