Bezettingsleger tegen het patriarchaat

In december 2013 begon Wiegertje Postma (29) een feministische rubriek op VICE.com. 'Om te voorkomen dat ik allerhande opkropkankers krijg, ga ik op deze plek maandelijks een selectie bespreken van de seksistische shit waar ik me die maand in meer of mindere mate aan heb geërgerd', schreef ze. 'Ja, ik weet dat zolang structurele verkrachting nog als wapen in oorlogssituaties wordt gebruikt er dingen zijn om me veel bozer over te maken, maar ik kan nou eenmaal niet helpen waar ik het gal van krijg.'

Ze hulde haar zure oprispingen in grapvermomming en probeerde in tekst en beeld aan te tonen wat er precies mis is met sluimerend alledaags seksisme. Het Boekenweekgeschenk dat voor het dertiende jaar op rij door een man werd geschreven. Stereotype vrouwbeelden in reclamefolders, zoals supermarktketen Spar die foto's van vrouwen in een schort afdrukte met de tekst 'Spar wenst je een fijne vrouwendag!' De Mediamarkt die secretaressedag aangreep om een ladyshave aan de man te brengen: 'Houd je secretaresse extra kort vandaag.'

'Een vrouw is méér dan een karakter in de romantische komedie van je leven', wilde Postma maar zeggen. 'Een mens, als het ware.' Ze stopte met de rubriek in november van het volgende jaar, 'omdat ik er genoeg van had'. En omdat het er bij inschoot - ze werd hoofdredacteur van VICE Nederland. Inmiddels werkt Postma bij VICE in Londen en heeft ze een bundel samengesteld met stukken over feministische kwesties.

Vrouwen schrijven niet met hun tieten noemt ze in het voorwoord 'een staalkaart van de jongste generatie feministische schrijvers: breed geïnteresseerd, divers en het patriarchaat schamper lachend de vinger gevend'. In het boek staan bijdragen van 25 vrouwen, onder wie Niña Weijers, Renske de Greef, Hasna el Maroudi, Hanna Bervoets, Lisa Bouyeure, Simone van Saarloos en Fatima Warsame. Ze schrijven bijvoorbeeld over de hoge hak als achterhaald symbool voor de werkende vrouw, over hoe feminisme samengaat met het dragen van een hoofddoek en over douchegel 'for men'.

Alle bijdragen hebben een persoonlijk perspectief. Er wordt veel over feminisme geschreven, maar vaak zijn die stukken reactief, merkte Postma. 'Het zijn reacties op een seksistische campagne van Suitsupply of op Thierry Baudet die weer eens wat verbale diarree heeft uitgekraamd. Ik wilde nu juist een verzameling nieuwe stemmen horen over hun intrinsieke drijfveren en ervaringen.'

De vrouwen hebben gemeen dat feminist-zijn een onderdeel is van hun leven en feminisme een van de vele onderwerpen waarover ze schrijven. Die verhalen mogen nooit weggezet worden als wijvengeneuzel, schrijft Postma. V vroeg haar te reageren op dergelijk commentaar, waarvan elke publicerende feminist weleens hoofdschuddend kennis neemt.

De emancipatie is in Nederland toch wel af?

'Dat is bijna waar, maar nog niet helemaal. Juist omdat we een heel eind zijn, vallen de kleine dingen op. Het gebrek aan fatsoenlijk vaderschapsverlof is juist een groot ding om woest over te worden. Ik ben blij om wat onze zusters vóór ons hebben gedaan, maar dat wil niet zeggen dat ik nu langs de kant moet gaan zitten. Als je een marathon loopt en het gaat lekker zeg je toch ook niet vlak voor de finish: zo, nu is het wel mooi geweest?'

Kun je je niet druk maken om iets écht belangrijks?

'Dat is de kop boven de bijdrage van Asha ten Broeke. Je moet je niet zo druk maken over first world problems, want vrouwen in sommige Afrikaanse landen, die hebben het pas erg. Natuurlijk hebben vrouwen het moeilijker in landen waar geen basale mensenrechten gelden. Maar waarom sluit dat uit dat we het niet óók mogen hebben over het feit dat vrouwen in reclames als een eenvormig wezen worden neergezet, een wezen dat eerst en vooral wordt bepaald door het feit dat ze een vrouw is?

'Het is niet of-of, het is en-en-en-en-en. Ik maak er een punt van in het voorwoord: 'We hoeven niet één stompende vuist te zijn, maar we moeten één groot allesontregelend leger worden dat het patriarchaat voorgoed komt bezetten. Een leger dat zich hard maakt voor de rechten en lichamelijke integriteit van alle vrouwen én dat een bepaald merk bier niet meer koopt als er een op een domme seksistische manier reclame voor gemaakt wordt.' Ik vind het jammer, want Jupiler is lekker bier, maar ik weet volgens hun reclame nu eenmaal niet waarom. Mannen weten wél waarom.'

Ben je soms ongesteld?/Volgens mij heeft ze gewoon haar string verkeerd om aan/Zeur niet zo.

'Ja, ik ben soms ongesteld. Zeggen dat feministen zielig doen, zeuren en slachtoffertje spelen, is een manier om ze niet serieus te hoeven nemen: je hoeft geen gezonde discussie te hebben, want degene die de discussie begint, stelt zich aan.'

Dat die passieve Twitterfeministen eens gewoon op de barricaden gaan staan.

'Ik hou zelf te veel van het leven om me in Twitterdiscussies te mengen, maar discussiëren over bijvoorbeeld het objectiveren van vrouwen is niet passief. Twitter bepaalt in deze tijd nu eenmaal deels over welke onderwerpen er wordt gepraat.

'Bovendien: wat is dan wel actief? Op welke barricade moet je springen? Is het naast dom pas echt actief om met een paar mensen de meisjes terug te gaan halen die Boko Haram heeft ontvoerd? In de jaren zeventig ging ook niet elke feminist voortdurend de straat op.

'Het gaat ook om het vergroten van bewustzijn. Ik vond het leuk dat lezers van mijn rubriek op VICE er vaak terechtkwamen door op een tieten- of billenplaatje te klikken. Van best veel mensen hoorde ik: 'Ik zag het eerst gewoon niet, en nu zie ik opeens overal seksisme.'

'Hetzelfde gebeurt met het racismedebat. Als witte man of vrouw heb je misschien niet in de gaten hoeveel niet-witte mannen of vrouwen er voortdurend op hun kleur worden aangesproken. Ik moet nu denken aan het stuk dat een tijd geleden in NRC Handelsblad stond, met als kop 'Witte mensen moeten eens luisteren'. Bas Blokker liet vier jonge zwarte vrouwen aan het woord over de witte dominantie in de media. NRC drukte vervolgens vier pagina's met reacties af.

'Ik denk dat veel witte mensen die over het stuk zijn gevallen de kop hebben geïnterpreteerd als 'Witte mensen moeten hun bek houden'. Mensen voelen zich persoonlijk aangevallen, terwijl het niet zozeer om hun persoonlijke motivaties gaat. Het gaat erom hoe de maatschappij met vrouwen en niet-witte mensen omgaat. Je hoeft je bek niet te houden, maar je moet wél luisteren.'

Daar moet een piemel in/Ze heeft een beurt nodig.

'Ik vind het interessant en angstaanjagend dat 'daar moet een piemel in' het motto is geworden van een deel van vluchtelingenhatend Nederland, bedoeld om vrouwen de mond te snoeren. Mensen roepen met droge ogen dat vluchtelingen 'onze vrouwen' allemaal komen verkrachten. Maar wanneer een vrouw het niet zo'n vreselijk idee vindt als er asielzoekers om de hoek komen wonen, heeft ze een man nodig om haar even flink te neuken. Bijzonder dat die mannen het zelfreflecterend vermogen missen om te denken: wat zeg ik nou eigenlijk?

'Je kunt zeggen dat de piemel als bestrijdingsmiddel voor 'gezeur' van vrouwen een nauwelijks serieus te nemen provocatie is. Het is inderdaad geen grove schending van het vrouwenrecht, het getuigt vooral van een enorme domheid. Ik denk alleen wel dat aan die domheid het idee ten grondslag ligt dat vrouwen er zijn om te worden geneukt en verder niet al te serieus genomen hoeven te worden.'

Maak je toch gewoon niet zo druk over het feit dat er nu eenmaal man-vrouw-verschillen zijn/Vrouwen schrijven wél met hun tieten.

'Fysiek gezien onwaar. Het is wel zo dat vrouwen, bewust en onbewust, vanuit een ander, vrouwelijk perspectief schrijven. Dat betekent niet dat er zoiets als vrouwenschrijfwerk en mannenschrijfwerk is.

'De Lezeres des Vaderlands turft elke week de recensies in boekenbijlages en houdt die statistieken bij op een website: hoeveel recensies gaan over boeken van vrouwelijke auteurs? En zijn die recensies geschreven door een man of een vrouw? Ik weet niet wie de Lezeres des Vaderlands is, maar wát een heldin. Je kunt namelijk wel dénken dat vrouwen in boekenbijlages veel minder vaak worden besproken dan mannen, maar zij laat zwart op wit zien dat het daadwerkelijk zo is. Het is niet zo dat mannen en vrouwen exact evenveel boeken publiceren, maar de verhouding klopt niet.

'Het is een seksistische neigingom als witte man elke week een witte man te bespreken. Dat gaat niet bewust, dus het wil niet zeggen dat je al die jaren een dikke seksist bent geweest. Maar zodra je deze patronen als beroeps--lezer herkent, kun je wel even beter je best gaan doen.'

_{Vrouwen schrijven niet met hun tieten verschijnt dinsdag bij Atlas Contact, 19,99 euro.}