Bachs boerencantate op het erf is een echt coronainitiatief

‘Wat u straks gaat horen, is net zoiets als de Matthäus-Passion’, zegt bariton Mattijs van de Woerd. ‘Maar dan korter en om te lachen.’ Hij draagt kaplaarzen, net als zijn tegenspeler, sopraan Klaartje van Veldhoven. Dat is geoorloofd, want het stuk waar Van de Woerd het over heeft, is de Boerencantate van Johann Sebastian Bach. Vandaag brengen zij het stuk terug naar het boerenland, in het Nederlands.

We zijn in Peize, Noord-Drenthe, op het erf van Ton Le Coultre. Ze is blokfluitdocent, maar in coronatijd vooral concertorganisator, en deze zaterdagmiddag chef desinfecterende spray. Le Coultre: ‘Ik organiseer normaal gesproken een serie hier in het kerkje. Maar toen ineens allemaal musici hun werk verloren, vonden we dat we iets extra’s moesten doen. Hier op het erf kunnen we iedereen veilig ontvangen. En je ziet het: het publiek is heel gretig.’

Het Boerencantate-project is een echt coronainitiatief, bedacht door Van Veldhoven. ‘Toen mijn concerten werden afgezegd, dacht ik: wat kan er wel? Ik wilde goede muziek uitvoeren, waar ook humor in zat.’ Bach schreef geen opera, maar zijn Boerencantate, vol schunnigheden en oorspronkelijk in Saksisch dialect, komt nog het meest in de buurt.

Van Veldhoven: ‘Normaal zou je dit met een klein barokensemble uitvoeren, maar we moeten zo wendbaar mogelijk zijn, en met meer mensen houd je minder over. Toen kreeg ik het idee om het met accordeon te doen.’ Ze benaderde Renée Bekkers van accordeonduo Toeac, die het arrangement maakte. Ook cellist Benjamin Glorieux kwam erbij. ‘In zekere zin is dit ook authentiek. Bach deed het ook maar met wat hij op dat moment tot zijn beschikking had.’

Impresariaten, managements in de klassieke muziek, zijn in Nederland inmiddels op één hand te tellen, en zeker in het kleinschalige segment komt de organisatie vrijwel altijd aan op de musici zelf. ‘Ik heb gewoon iedereen gebeld bij wie ik ooit heb opgetreden’, zegt Van Veldhoven. En ze had succes. ‘We spelen het stuk deze tour toch mooi 25 keer.’

Maar het bleef voor Van Veldhoven niet bij concerten organiseren. Ze moest er ook zelf subsidie voor aanvragen. ‘Dat had ik nooit eerder gedaan.’

Die subsidie komt van het Fonds Podiumkunsten (FPK) – 5 duizend euro – en het Cultuurmakersfonds (van het Prins Bernhard Cultuurfonds), dat 10 duizend euro bijdroeg. Het FPK begon met de regeling-Balkonscènes om artiesten toch aan het werk te kunnen houden. Het Cultuurmakersfonds werd ook na corona in het leven geroepen. De pot werd gevuld door burgers die AOW krijgen en een deel daarvan afdroegen. Op vrijdag 12 juni om 11 uur zaten de werkloze artiesten klaar om hun aanvraag in te dienen. Al binnen een halfuur was het budget van 2,5 miljoen euro ruimschoots overschreden. Net als bij het FPK, dat zijn loket op de eerste dag sloot, konden de servers het niet aan.

Van Veldhoven: ‘Ik zat echt achter die computer van: huhuhu, klik klik klik, de hele tijd die pagina proberen te verversen. Met het Cultuurmakersfonds zijn we twee dagen bezig geweest. Maar ik heb geen kritiek! Toen de subsidie van het FPK binnen kwam, voelde het alsof er een sluis werd opengezet: mijn leven gaat weer beginnen. Toen we ook het geld kregen van het Cultuurmakersfonds, kon ik er een regisseur bij vragen. Toen konden we dit pas echt goed uitwerken.’

Ze spelen het stuk twee keer. In deze eerste shift zijn er dertig mensen. De cellist en accordeonist spelen onder een afdak waar het stookhout ligt. Het onweer is Peize net bespaard gebleven, maar het waait hard: de onversterkte musici moeten opboksen tegen de ritselende blaadjes van perenboom en eik. Als de muziek even stilvalt, kraait op het belendende erf een haan. Gelach.

Na het slotapplaus komt Van de Woerd met een melkkan aanzetten. ‘We hebben een mededeling namens het RIVM’, zegt hij. ‘We hebben gehoord dat briefgeld een echte superspreader is. Dus dat kunt u hierin achterlaten, dan zorgen wij dat het goed wordt verwerkt.’

Als Van de Woerd zich heeft omgekleed, sluit hij aan bij de nazit. Met de kan. Hij geneert zich een beetje, zegt hij. De pot zit propvol.