Amusante Quichot mist diepgang
Bierkaai naar Don Quichot door Toneelgroep Amsterdam en Tevengebroed. Regie: Bart Klever. Westergasfabriek Amsterdam, 5 februari. Herhaling tot en met 21 februari....
Een meisje uit een naburig dorp wordt gebombardeerd tot zijn onbereikbare geliefde. En zo gaan ze op weg. De acteur heeft een stok in zijn hand bij wijze van ridderzwaard, met zijn andere hand houdt hij zogenaamd de teugels vast en ritmisch zakt hij door zijn knieën. Meteen dient de eerste goede daad zich aan: een boer slaat zijn knecht en Quichot verbiedt hem met die geseling door te gaan.
Vier acteurs spelen en vertellen Cervantes' beroemde verhaal Don Quichot. Ze noemen hun versie Bierkaai, 'een middeleeuwse roadmovie'. En in hun identieke outfit - T-shirt, leren broek en cowboylaarzen met onmogelijke punten - zouden ze niet misstaan in een moderne Easy Rider. Don Quichot als hedendaagse ridder die koste wat kost de held wil uithangen.
We kennen het viertal uit Tevengebroed, hun indrukwekkende productie van drie jaar geleden die ook de naam aan hun formatie gaf. Net als toen schakelen ze ook ditmaal razendsnel tussen vertellen en acteren, een stijl die momenteel steeds populairder wordt op de podia.
Deze acteurs beheersen die techniek subliem, vooral in de rappe overgangen van vertelling naar dialoog.
Ze wisselen bovendien voortdurend van rol. Het ene moment speelt een acteur een hertogin die afscheid neemt van de ridder en tijdens dat afscheid trekt hij de lange jas aan van zijn tegenspeler en wordt zelf die ridder. Dat zijn schitterende momenten, die nog versterkt worden door het overrompelende spelplezier dat deze spelers laten zien.
Om beurten zijn ze Quichot, de held die zich vastklampt aan zijn fantasieën en daar heilig in gelooft. Als hij vecht tegen windmolens - die hier groot op het achterdoek worden geprojecteerd - slaat hij de nuchtere observaties van zijn knecht in de wind en blijft geloven dat het reuzen zijn. Met zijn gevechten moet hij immers de mensheid een dienst bewijzen en als er geen vijanden zijn, vindt hij ze wel uit.
In hoog tempo tuimelen ze van het ene in het andere avontuur, effectief begeleid door geluidseffecten en perfect in scène gezet door regisseur Bart Klever. Quichot en zijn knecht ontmoeten monniken, blaaskaken en veedrijvers en telkens weer gaat de nobele dwaas ze met overmoed en passie te lijf.
Tot hij uiteindelijk sterft zonder zijn geliefde Dulcinea te hebben gezien.
Gek genoeg wordt deze overdaad aan korte, vluchtige fragmenten op den duur wat veel van hetzelfde. Wat je mist is diepgang. Hun belevenissen zijn amusant genoeg, maar deze 'ridder met het droeve gelaat' zou ook tragisch kunnen zijn. Tenslotte verbeeldt hij ons aller gestuntel met idealen en onze onmacht om zonder dwaze dromen in de realiteit overeind te blijven.
Marian Buijs