Als literaire muze is de Sint een ­randfiguur geworden, maar in de boek­handel leeft hij nog volop

Ed Hoornik, Paul van Ostaijen, Martinus Nijhoff, A. Roland Holst, Willem Wilmink, Bernlef, Annie M.G. Schmidt, Ivo de Wijs, Alexis de Roode: talloze Nederlandse dichters hebben zich in de loop der jaren aan het Sinterklaasgedicht gewijd. Dikwijls vrolijk en frivool, af en toe ook in volle ernst. Het beroemdste voorbeeld van dat laatste is waarschijnlijk ‘Sint Nicolaas 1938’ van A. Marja, waarin de dichter het knusse en kneuterige Nederland anno 1938 hekelt, dat zich verlustigt aan koek en snoep terwijl buiten de wereld in brand staat: ‘Verstop de krant, die riekt naar rook en bloed:/ nóg walmt de puinhoop, nóg zwiept ginds de roede/ en striemt den Jood, wij kunnen ’t niet verhoeden…/ o, speculaas, o, marsepein, zo zoet!’

Ook in de vaderlandse literaire prozatraditie duikt de Sint soms op. Er komen sinterklaasscènes voor in Camera Obscura en Eline Vere, Godfried Bomans raakte niet uitgeschreven over de goedheiligman en Gerard Reve voerde een reviaanse Sint op in ‘Een goede les’. In dit verhaal wordt een mooie maar stoute jongen (‘Jullie willen allemaal graag wat van Sint Nicolaas, maar nu wilde Sint Nicolaas iets van die jongen’) op eigenzinnige wijze door de kindervriend gestraft.

Nee, het zijn niet de minsten die zich in de loop der jaren door de sinterklaastraditie hebben laten inspireren, maar van de genoemde namen zijn alleen Ivo de Wijs en Alexis de Roode nog onder ons. Is de Sint als literaire muze een randfiguur geworden?

Ook uit het straatbeeld zijn hij en zijn veelbesproken kompaan zo goed als verdwenen en verdrongen door Kerst. Natuurlijk heeft de Zwarte Piet-discussie daar een rol in gespeeld, maar de marginalisering van Sinterklaas is al veel eerder begonnen. Lang geleden was er al eens een journaal-item over, dat eindigde met het beeld van een verbodsbord met daarop de kerstman en als onderschrift: ‘tot 6 december’.

Toch is er nog hoop, want de echte doelgroep van Sinterklaas wil nog altijd graag over de vrijgevige heilige lezen of over hem worden voorgelezen. In de boekhandel leeft de Sint nog volop, zoals de CPNB Bestseller 60 van deze week bevestigt. Op 5 treffen we daar De Zoete Zusjes vieren Sinterklaas en op 12 Jip en Janneke – Sinterklaas komt! Verder op de lijst: Boer Boris – Een paard voor Sinterklaas (23), Nijntje – Sinterklaas omdraaiboek (27), Woezel & Pip – SinterWoezel en Pietje Pip (29), Dikkie Dik wacht op Sinterklaas (32), Sinterklaasliedjes (43), Bobbi viert Sinterklaas (47) en Bobbi zet zijn schoen (48).

De Sint heeft deze week niet minder dan 15 procent van de bestsellers in handen! De oude baas mag dan terrein hebben verloren, op de afdeling jeugdboeken staat hij nog altijd zijn mannetje.