Alles moest altijd wijkenvoor de foto's van Life

HET is 30 januari 1965 - Winston Churchill is overleden. Vierendertig journalisten van Life vliegen in een voor de gelegenheid gehuurde DC 8 naar Londen. Het binnenste van het vliegtuig wordt veranderd in een donkere kamer. Mannen slepen met potten chemicaliën, typemachines ratelen.

Bij de begrafenis zijn zeventien fotografen en veertig verslaggevers van 's werelds beroemdste fotoblad aanwezig. De fotorolletjes gaan per helikopter naar de DC 8. Op de terugweg wordt Life in elkaar gezet. En ze halen het. Eenentwintig pagina's full color over Churchills begrafenis. Kosten: 250 duizend dollar.

Het is typerend voor de extravagante, bijna megalomane houding van Life, dat dan al voorbij zijn hoogtepunt is. Het Amerikaanse blad gedroeg zich steeds alsof het niet op kon. Maar stond daardoor wel altijd vooraan bij de grote drama's in de geschiedenis.

Niettemin stopt uitgever Time in mei met Life vanwege negatieve toekomstverwachtingen. Het blad (1,6 miljoen lezers) is te generalistisch, vindt Time. Life stopte al eens eerder, in 1972. Toen was het een weekblad. In 1978 kwam het terug als maandblad. Na mei komt het blad alleen nog bij speciale gelegenheden uit.

Het eerste nummer van Life, opgericht door Henry Luce (ook van Time en Fortune), verscheen in 1936. Luce, die weliswaar niet veel verstand had van fotografie, richtte zich vanaf het begin op de fotografen. Zij moesten het blad groot maken. Het eerste, uitverkochte, nummer veroorzaakte een schok in puriteins Amerika. Er stond een foto in van een pasgeboren kindje, omhoog gehouden door een arts.

De fotoreportages van Life zouden legendarisch worden. Het magazine bracht beroemde fotografen voort als Alfred Eisenstaedt, Margaret Bourke-White, Larry Burrows, Robert Capa en Henri Cartier-Bresson. Eisenstaedt maakte de foto die het einde van de Tweede Wereldoorlog zou symboliseren: de uitgelaten matroos, innig kussend met een verpleegster op Times Square, New York. Later kwamen er geruchten dat de foto in scène zou zijn gezet.

In een tijd zonder CNN, waarbij informatie nog voornamelijk van de kranten kwam, vormde Life voor de Amerikanen het venster op de wereld. Het was méér dan een blad: het toonde hoe Amerikanen naar de wereld en zichzelf keken. Naast zware onderwerpen als oorlogen kwamen ook frivole reportages aan bod, over mode en haardrachten. Het blad was voor de middle class.

In de jaren veertig en vijftig beleefde het blad zijn hoogtijdagen. Beelden van de Tweede Wereldoorlog kwamen vooral naar de Verenigde Staten door Life. Zes Life-fotografen zaten de Amerikaanse legerkorpsen op de hielen. Capa fotografeerde op D-Day zelfs vanuit een van de landingsvaartuigen voor de kust van Normandië.

Tijdens de Vietnam-oorlog publiceerde Life in 1969 in één aflevering de portretten van alle 242 doden die in een week gevallen waren. Het werd een keerpunt. Het blad en het publiek veranderden van houding ten opzichte van de oorlog.

Foto's waren voor het blad tot op het laatst belangrijker dan tekst. De fotografen voelden en gedroegen zich dan ook als helden. De Life-fotograaf werd een begrip: het waren elegante mannen die alles van de wereld wisten. Verslaggevers droegen hun tassen en gaven hun absurde verzoeken door.

Bomen werden gekapt voor foto's, mensen poseerden naast happende krokodillen, Salvador Dali sprong in 1948 voor een foto voordurend omhoog terwijl zwarte katten en emmers water door het beeld werden gegooid. 'Zou u uw leger alstublieft twee stappen terug willen laten zetten voor een betere compositie?', vroeg Gordon Parks ooit aan een Deense commandant. Bijna iedereen deed wat Life vroeg; het was een eer in het blad te staan.

De fotografen zelf deden alles voor hun blad. Veel van hen stierven in het harnas. Capa stapte in 1954 op een landmijn in Vietnam, Larry Burrows werd neergeschoten in Laos, Paul Schutzer werd vermoord in de Zesdaagse Oorlog.

Gaandeweg werd de betekenis van het blad geringer. De tv drong de fotoreportage naar de achtergrond en er kwamen pools van fotografen die niet meer exclusief voor Life werkten. Dat luidde het einde in van het blad dat door z'n prachtige fotografie groot was geworden.