'Afrikaanse mode is de laatste jaren geëxplodeerd'

'Elke donderdag staat mijn moeder in de winkel. Zij deelt haar verhalen met iedereen, er zijn klanten die speciaal voor haar komen. En ik bespreek veel met haar; bijvoorbeeld over de symbolen die op sommige stoffen staan. Dan zegt ze: 'Van die print kun je beter een jas maken dan een rok, want dat symbool betekent: 'Ik omarm je.' Inmiddels noem ik haar Senior African Fashion Advisor, dat heeft ze dik verdiend.

'Nederland is een van de laatste landen waar het doordringt, maar de Afrikaanse mode is de laatste jaren echt geëxplodeerd. Internationale beroemdheden als Michelle Obama en Beyoncé dragen het - die invloed is heel groot. En grote Afrikaanse Fashion Weeks in Lagos, Accra en Kaapstad hebben dankzij platforms als Instagram hun bereik enorm vergroot. Natuurlijk heeft de aandacht voor zwarte identiteit en een beweging als Black Life Matters er ook mee te maken. Want hoe kun je je erfenis en je wortels duidelijker uitdragen dan door je kleding?

'Maar vooral is de Afrikaanse diaspora groter en gemengder geworden en juist daar doet die 'Afropolitan-stijl' het goed, van 'African' en 'metropolitan'. Daarin fuseren Afrikaanse elementen met Europese en andere stijlen. Dat is iets heel anders dan hoe Afrikaanse mode tot voor kort werd gezien - als iets wat je misschien op reis mooi vond en had gekocht, maar waarvan je op Schiphol al dacht: zal ik dat hier nog aantrekken?

Beetje durf

'Deze nieuwe Afrikaanse kleding past bij wat er al in je kast hangt. Een beetje durf is nodig voor deze prints, maar je moet je er wel comfortabel in voelen.

'De oorsprong van ons bedrijf ligt in een reis naar Ghana, waar ik vandaan kom. In 2008 was ik voor het Liliane Fonds (een fonds voor kinderen met een handicap, red.) in Accra. Ik werkte mee aan een fotoproductie; dagen waarop veel gewacht en gepraat werd.

Elke keer zag ik die moeders binnenkomen met hun kinderen en was ik onder de indruk. Moet je je voorstellen: die vrouwen zijn regelmatig de outcasts in hun gemeenschap vanwege hun gehandicapte kind, vaders zijn vaak niet aanwezig. Ik sprak een moeder die zes kinderen had van wie er drie spastisch waren en 's nachts veel schreeuwden. Zij stond om 4 uur 's ochtends op de markt pap te verkopen voor haar gezin.

'Maar zó trots, zó krachtig. Práchtig aangekleed. Ik had altijd dit beeld van Afrikaanse kleding: grote kaftans, Miriam Makeba-achtig... maar dit waren volle vrouwen in peplum tops (een strak lijfje met een wijd schootje, red.), strakke fishtail-rokken, uitlopend vanaf de knie. Ze hielden hun gehandicapte kind in een mooie doek gewikkeld en dan kwam er uit zo'n indrukwekkende borstpartij een zakdoekje tevoorschijn waarmee dat kind werd schoongeveegd... Het was moederschap, kracht én fashion.

'Ik kreeg daar echt een schop onder mijn achterste. Want ik zat zelf een beetje vast: ik was genezen van borstkanker, maar ik had ook een jong kind en ik was net gescheiden. Ik dacht dat ík het zwaar had - nou, count your blessings zag ik daar.

'Ik ben twee maanden later op eigen gelegenheid teruggegaan en heb gevraagd of ik de zuster die het Liliane Fonds daar runde, Margaret Mary, mocht helpen. Door haar werd ik consequent bij mijn Ghanese dagnaam genoemd, Efua: geboren op vrijdag. En ik heb van mijn ouders nog een naam gekregen: Agyeman. Mijn vader ontving die naam voor mij van de koningin-moeder van de Antoua-stam. Het betekent: zij die haar land herclaimt.

Wortels herclaimen

'Ik had me daarmee nooit zo beziggehouden. Als kind in Leiden wilde ik liever Irene Sophia Maria heten, zoals andere kinderen. Maar toen, zo'n dertig jaar later, in Ghana, ontstond er chemie. En ik begreep: als ik een kind van Afrika ben, dan moet ik hier wat mee doen. Ik moet mijn land, mijn wortels herclaimen.

'Mijn ouders hebben zich altijd veel met de Ghanese gemeenschap in Nederland beziggehouden. Zo reden ze op de avond van de Bijlmerramp naar de rampplek en hebben een groot aantal mensen in huis genomen. Hun families opgespoord, om ze te laten weten dat ze veilig waren. Ons hele huis rook naar kerosine, ik weet het nog.

'Mijn manier om iets te betekenen was niet die ontwikkelingswijze. Ik had affiniteit met mode; ik werd de mode-missionaris, zeg ik altijd.

'Kort na mijn reizen ontmoette ik mijn partner Gumi - hij geloofde er in. Wij doen dit nu echt samen. Maar er is één vrouw die me naar professsionaliteit heeft geduwd. En dat zit zo.

'Kort nadat we Lady Africa hadden opgezet, belandde ik weer in het ziekenhuis, nu met hartfalen. Het was kantje boord. Toen ik één dag thuis was, zat ik echt in de put; het leek of ik kon gaan inpakken voor we begonnen waren. Op dat moment belde Dorothé Schiks, een ondernemer die ik kort daarvoor had leren kennen. En zij zei: 'Irene, Ik heb misschien iets leuks voor je. We hebben een jaarlijkse personeelsdag met zestig vrouwen; zou je een modeshow voor ze willen organiserenen en een pop-upwinkel willen inrichten?

'Dat was het beste wat me op dat moment had kunnen gebeuren. Ze ging niet met me zitten klagen, van o, o, wat ben je zielig. Nee: ze sprak me aan op iets wat ik kon. Ze gaf mij betekenis. Als ik erover praat raakt het me weer... zonder die opdracht had ik het waarschijnlijk opgegeven. Maar nu kreeg ik, door haar vraag, iets over me van oké (kreunt)... let's get moving!

'Zij is een vriendin geworden, meer dan dat. We sparren, ze daagt me uit, geeft advies. Ze is ook niet te beroerd, zoals een keer is voorgekomen, om met mij samen tijdens een productie de hele dag glitterstenen op sandalen te lijmen. Buiten ouders die in je geloven heb je zulke mensen nodig. Iemand die je iets gunt en die in je gelooft; dat is zo bijzonder. Ik verwonder me daarover elke keer weer.'

undefined