Cultuurtipseerste kwartaal 2020
27 cultuurtips om het nieuwe jaar mee te beginnen
Oude kunst
Meesterwerken uit Wenen
Noordbrabants Museum, Den Bosch, 8/2 t/m 1/6.
Wie de Gemäldegalerie en het Kupferstichkabinett in Wenen kent, weet genoeg van de meesterwerken die er hangen. Wie daar nog nooit is geweest, kan dit voorjaar in Den Bosch terecht. Want daar is een groot aantal werken van Vlaamse en Hollandse meesters uit die uitmuntende collectie te zien, onder wie Rubens, Van Dyck, Weenix, Rembrandt en d’Hondecoeter.
Van Eyck, een optische revolutie
Museum voor Schone Kunsten, Gent, 1/2 t/m 30/4.
Er zijn maar twintig schilderijen van Jan van Eyck (1390-1441) bewaard gebleven. En verdomd, de helft daarvan komt naar Gent, voor de grootste Van Eyck-tentoonstelling tot nu toe. Het gemis aan die andere helft van zijn oeuvre wordt gecompenseerd met werken uit zijn atelier, kopieën van verdwenen schilderijen en honderd andere stukken uit de Middeleeuwen.
Caravaggio-Bernini, barok in Rome
Rijksmuseum, Amsterdam, 14/2 t/m 7/6.
Na het succes van Rembrandt-Velázquez, nu de volgende (geheide) klapper: een duopresentatie van de twee giganten uit het barokke Rome, Michelangelo Merisi da Caravaggio en Gian Lorenzo Bernini. Voor alle duidelijkheid: de één schilder, de ander beeldhouwer. Maar beiden even weelderig als beweeglijk, dramatisch en gepassioneerd. Precies zoals Rome in de 17de eeuw.
Fotografie
Eddy Posthuma de Boer – De eerste foto van God
Fotomuseum Den Haag, 18/1 t/m 26/4.
Eddy Posthuma de Boer, ook bekend van de rubriek die hij samen met dochter Eva in de Volkskrant heeft, is van 1931. Dat maakt hem een generatiegenoot van Ed van der Elsken en Johan van der Keuken. Fotomuseum Den Haag komt met een groot retrospectief van een fotograaf die zich een vertegenwoordiger van de ‘humanistische fotografie’ mag noemen. ‘Ik ben op zoek naar de wereld zoals zij werkelijk is.’ Een wereld die vol compassie en humor wordt vastgelegd.
Wright Morris – The Home Place
De Amerikaan Wright Morris (1910-1998) is vooral bekend als schrijver. Als fotograaf probeerde hij in levenloze voorwerpen te vinden wat het betekent om Amerikaan te zijn. Hij fotografeerde het langzaam verdwijnende leven op het platteland van Nebraska, waar hij werd geboren in Central City. Het zwaartepunt van zijn fotografische oeuvre, dat voor het eerst in Foam te zien is, ligt in de periode 1938 - 1947.
Beyond the image: Bertien van Manen & Friends
Stedelijk Museum Amsterdam, 25/2 t/m 9/8.
Dit is wonderbaarlijk genoeg pas de eerste grote overzichtstentoonstelling van de documentaire fotograaf Bertien van Manen. In de bijzondere opzet van deze expositie worden bekende series van Van Manen gecombineerd met het werk van verwante en bevriende fotografen. Van Nan Goldin tot Boris Mikhailov, van Rineke Dijkstra tot Dana Lixenberg. Het Stedelijk Museum heeft tachtig van haar foto’s in collectie. Verwacht veel van haar intens persoonlijke werk uit Rusland en China .
Hedendaagse kunst
De tranen van Eros: Moesman, Surrealisme en de seksen
Centraal Museum, Utrecht. 15/2 t/m 24/5.
Op papier een mogelijk omstreden #MeToo-tentoonstelling: hoe de surrealisten tegen het vrouwelijke naakt en seks aankeken. Maarrrr, dit keer worden de macho-schilderijen van Moesman, Dalí, Magritte en Ernst aangevuld met werk van vrouwelijke surrealisten als Leonora Carrington, Leonor Fini, Dorothea Tanning en Unica Zürn, en hedendaagse kunstenaars als Sarah Lucas, Gillian Wearing en Viviane Sassen.
Tell me your story: 100 jaar Afrikaans-Amerikaanse kunst
Kade, Amersfoort. 8/2 t/m 17/5.
Eerst de cijfers: 50 kunstenaars, 140 bruiklenen, 100 jaar Afrikaans-Amerikaanse kunst, en dat allemaal in één tentoonstelling. Voor het eerst in Europa. Beginnend met kunst uit de Harlem Renaissance, de Post Harlem Renaissance, de Civil Rights-beweging, Black Renaissance en Bloom Generation. Kortom een alomvattend beeld, van Afrikaanse verhalen in Amerika.
In the picture
Van Gogh Museum, Amsterdam. 21/2 t/m 24/5.
Een even filosofisch als eigentijds gegeven: hoe verbeelden we onszelf? Nu met een selfie, vroeger als zelfportret. In het Van Gogh Museum worden 75 kunstenaarsportretten getoond, in een tentoonstelling over identiteit en imago. Met o.a. Munch, Charley Toorop, Courbet, Cézanne en Schjerfbeck. En de manier waarop schilders als Francis Bacon en Julian Schnabel reageerden op de zelfportretten van Van Gogh.
Toneel
Weg met Eddy Bellegueule, Toneelschuur Producties
De debuutroman van Édouard Louis werd in 2014 in één klap dé literaire sensatie van Frankrijk. Over de gevoelige Eddy, die opgroeit in een hard arbeidersmilieu, en geen andere mogelijkheid ziet dan zijn familie te verlaten. Regietalent Eline Arbo maakt bij Toneelschuur Producties een eigen theatrale en muzikale bewerking van deze schokkende succesroman.
Wolven huilen niet alleen, Frascati Producties
De piepjonge regisseur Charli Chung, die vorig seizoen met het buitenissige Don Caravaggio alle favorietenlijstjes in schoot, laat zich voor zijn nieuwe productie inspireren door de documentaire The Wolfpack. Zes jonge, talentvolle acteurs, onder wie Chris Peters, spelen de broers Angulo, die door hun vader vijftien jaar lang binnenshuis worden gehouden.
Jihad van liefde, George en Eran Producties
Mohamed El Bachiri raakte miljoenen mensen met zijn oproep tot liefde, nadat hij zijn vrouw verloor bij de aanslagen in Brussel van 22 maart 2016. Jihad van Liefde wordt een rauwe, muzikale en inspirerende voorstelling over een gewone man, getroffen door het noodlot, die zichzelf tot een haast bovenmenselijke daad van vergeving dwingt.
Jeugdtheater
Mijn moeder is een diva (8+) van De Toneelmakerij
Als twee van ’s lands leukste theatermakers een jeugdvoorstelling maken, dan kan het haast niet anders of deze absurdistische komedie is een feestje voor jong én oud. Wart Kamps en Ellen Parren maken bij De Toneelmakerij Mijn moeder is een diva. Over een tweeling, die ontdekt dat hun moeder een diva is en altijd liegt.
Trojan wars (14+) van Het Nationale Theater en HNTjong
Hét (jeugd)theaterspektakel van dit seizoen komt van HNTjong. Trojan Wars is een theatrale oorlog met eten en dansen tussendoor. Regisseur Noël Fischer en schrijver Peer Wittenbols lieten zich inspireren door Lord of the Rings en Game of Thrones en maakten van de Ilias van Homerus en al even epische theaterervaring van marathonproporties.
Een lied voor de maan (6+) van Opera Zuid, De Nationale Opera
De wondere, beetje sombere wereld van Toon Tellegen wordt een jeugdopera. De jonge componist Mathilde Wantenaar (26) geldt alom als een supertalent. Eerder zette ze een gedicht van Herman Gorter op muziek, nu maakt ze bij De Nationale Opera en Opera Zuid Een lied voor de maan, over een mol die de maan wil opvrolijken met een lied.
Cabaret
Stefano Keizers – Sorry baby
Sorry baby heet het nieuwste hoofdstuk in de wonderlijke wording van theateraanwinst Stefano Keizers, inmiddels ook nogal een tv-persoonlijkheid. Zijn intrigerende debuut Erg heel, een spannende parodie op zo’n beetje elke cabaretconventie, maakte al meteen benieuwd naar het vervolg: zou hij zijn publiek nog eens zo kunnen verwarren, of gooit hij het over een heel andere boeg? Dat willen we meemaken. GH
Plien & Bianca – En nu dan?
Première nog niet bekend, tournee t/m 28/5.
Afzonderlijk van elkaar zijn ze succesvol in films en tv-series, maar gelukkig zoeken Plien van Bennekom en Bianca Krijgsman elkaar ook steeds weer op in het theater. Een avond Plien & Bianca betekent de meest excentrieke types, bizarre kostuums en maffe liedjes. In En nu dan? zal er weer een nieuwe stoet lachwekkende figuren aan ons voorbij trekken. JH
Rundfunk – Todesangstschrei
Met hun debuutshow Wachstumsschmerzen wonnen cabaretiers Yannick van de Velde en Tom van Kalmthout, oftewel het duo Rundfunk, in 2018 de talentenprijs Neerland Hoop. Er wordt dus het nodige verwacht van hun tweede voorstelling, die opnieuw een Duitse titel kreeg: Todesangstschrei. Van ‘groeipijnen’ naar ‘doodsangst’, wat voor grensverleggende sketches gaat dat opleveren? JH
Musical
Hello, Dolly!
Nederland heeft er een musicalproducent bij: MediaLane. De eerste grote productie wordt Hello, Dolly! – de succesmusical uit 1964 over de lotgevallen van een huwelijkskoppelaarster, die in 2017 in New York nieuw leven werd ingeblazen door Bette Middler. In deze nieuwe productie speelt Simone Kleinsma de hoofdrol. Ook met Paul de Leeuw en Jörgen Raymann. HJ
Tina – De Tina Turner musical
Met medewerking van Tina Turner zelf, ging vorig jaar in Londen de musical Tina in première. Stage Entertainment brengt de musical nu ook in Nederland uit. Volgens het principe van de jukebox-musical worden bestaande bekende songs gebruikt om het dramatische levensverhaal van La Turner te vertellen. HJ
Haal het doek maar op!
Hoe verwerk je Nederlandse hits als Spiegelbeeld, Ritme van de regen en Brandend zand in één verhaal? Schrijver Dick van den Heuvel probeert het met een musical over het schnabbelcircuit van de jaren zestig. We volgen hitzangers Lonneke (Mariska van Kolck) en Rolf (Tony Neef), die zich helemaal suf schnabbelen in de feesttenten van Appelscha tot Zierikzee. JH
Dans
Holland Dance Festival
Het tweejaarlijkse Holland Dance Festival presenteert niet alleen werk van beroemdheden als William Forsythe, Ohad Naharin en Jirí Kylián, maar ook een debuut uit Korea (Bow van Jeon Misook) en een toverlantaarn uit Zwitserland (Mire van Jasmine Morand). Plus een nieuw werk van de in Nederland neergestreken Fransman Antonin Comestaz.
Frida, door Het Nationale Ballet
Van Wende Snijders naar Frida Kahlo: de Vlaams-Colombiaanse choreograaf Annabelle Lopez Ochoa maakt wederom een choreografie voor Het Nationale Ballet. In 2018 choreografeerde ze een tornado van 32 balletdansers rond de Nederlandse zangeres. Voor het avondvullende Frida duikt ze diep in de gevoelswereld van de beroemde (biseksuele) Mexicaanse kunstenares.
Memory Loss, Ann Van den Broek
Choreograaf Ann Van den Broek sluit met vijftien performers haar drieluik af over dementie en geheugenverlies. Waar deel 1 een blauwdruk van het brein was en deel twee ging over de kooi van het gehavende geheugen, belooft ze in Memory Loss een liefdevolle acceptatie van het wrede verlies van het ik. Van den Broek maakte het mee als mantelzorger van haar moeder.
Klassieke muziek
Yannick is terug
Mahler 5: 16/2, De Doelen, Rotterdam. Strauss: 23/2, De Doelen, Rotterdam.
In de zomer van 2018 nam Yannick Nézet-Séguin afscheid van het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Tien jaar was hij er chef-dirigent en stuwde hij het orkest naar grote hoogten. We missen de Canadees, en gelukkig keert hij als gastdirigent terug in Rotterdam met de Vijfde symfonie van Mahler en de opera Die Frau ohne Schatten van Richard Strauss.
Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny
16/3 t/m 5/4, De Nationale Opera, Amsterdam.
Een sarcastische parabel over doorgeslagen kapitalisme: zo zou je Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny kunnen samenvatten. De Nationale Opera brengt dit werk van Kurt Weill en Bertolt Brecht uit 1930 in een regie van Ivo van Hove. Kent u de vaak gecoverde Alabama Song (onder meer door The Doors)? Die komt uit dit stuk.
Strijkkwartet Biënnale
25/1 t/m 1/2, Muziekgebouw aan ’t IJ, Amsterdam.
Voor de tweede keer wordt in Amsterdam de Strijkkwartet Biënnale georganiseerd. Het festival belooft ‘een ontdekkingstocht langs traditie én experiment’, met veel internationale topkwartetten en veel Beethoven. Nieuw werk van onder anderen Joey Roukens en Lera Auerbach.
