Je doet het zelf!, riep de fysio ineens uit. En al snel drong de vraag zich op: maar hoezo. Wattan

Pijn, dokter, zei ik tegen de fysio. Alsof zich ergens diep in mijn rug een punt als een zwart gat bevond, dat alle spieren en botten in zijn nabijheid als een magneet aantrekt en wil opslokken, wat niet goed was voor het gestel – de tempel van mijn ziel stond helemaal scheef.

Ik kwam op de rare beeldspraak door De diepst verborgen herinnering van de mens van Mohamed Mbougar Sarr, volgens velen de beste roman van vorig jaar. Op de eerste bladzijde wordt daarin iemand geïntroduceerd met ‘een ziel als een zwart gat, dat alles wat erbij in de buurt komt als een magneet aantrekt en opslokt’. Wat gek is – zoiets als zeggen dat de orkaan de huizen optilde als een lentebries. En magneten slokken niet op. Maar goed.

De medische molen werd aangezwengeld – er volgden lange maanden van onderzoekingen, wekelijkse behandelingen en dagelijkse grondoefeningen. Totdat de fysio op een goeie dag, vermoeid, door zijn mogelijkheden heen, zijn handdoek lag al bijna in de ring, tijdens het duwen en trekken ineens uitriep: Je doet het zelf! Ja, je doet het zelf, ik zie het gewoon gebeuren. Als ik hier druk, zei hij, trekt het daar krom.

Ik kreeg er een dubbel gevoel bij. Eerst een beetje opluchting – o, gelukkig, niks aan de hand, ik doe het zelf. Daarna een klein, superklein beetje verongelijktheid. Niet noemenswaardig. Ik heb het heus wel even gedacht, maar niet daadwerkelijk ach man, kijk naar je eigen, tegen hem gezegd, je doet het zelf zelf.

En al snel drong de vraag zich op: maar hoezo. Wattan. Hoezo doe ik dat zelf? Waarom, zei ik, zou iemand nou bewust een zwart gat in zijn rug eh, dingesen, vrijwillig dus, dat als een magneet aan zijn spieren trekt tot-ie er helemaal krom van trekt? Waar sloeg dat op? Zei de fysio dat tegen iedereen? Wáren er nog anderen die het ook zelf deden?

En hóé deed ik het dan, vroeg ik – had hij daar misschien ook een antwoord op? Als iemand je een probleem aanpraat, ben je ook verantwoordelijk voor een oplossing, vind ik – zo voelt het wel, tenminste: dus jij zegt dat ik het zelf doe, mijnheertje, die alles weet, met je studie? Heb je dan ook op school geleerd waarom ik het doe? En hoe? Of is dat een ander domein, een andere school, moet ik daarvoor weer naar een heel andere therapeut?

Tja, zei hij, en hij haalde schuldbewust zijn schouders op. Als hij had geleerd waar de ziel zich bevond, had hij zijn manuele duimen daar meteen in gezet, de verstoppingen verholpen, de knopen eruit geduwd. Maar nu wist hij even niet meer wat hij moest doen.

Ach, zei ik. Trek het je niet aan. Het lek is boven. Ik hoef alleen nog maar uit te vogelen hoe ik het doe, en daarna, dat is het goede nieuws, hou ik er meteen mee op.