Zet acteurs zonder podia in voor covid-leesoffensief

Soms vertelt de symboliek al het halve verhaal. Op 22 april, de dag waarop De Volkskrant op de voorpagina de voorzichtige heropening van de basisscholen in het vooruitzicht stelde, werd het rapport De staat van het onderwijs 2020 gepresenteerd. Daarin meldde de Onderwijsinspectie dat een kwart van de 15-jarigen onvoldoende geletterd is om een bijsluiter, een brief van de overheid of een geschreven bericht van school te begrijpen. Groot nieuws zou je denken. Alarmerend zelfs. De krant heeft dat feit echter niet gehaald. Wel schreef Aleid Truijens er enkele dagen later een goede column over.

Moeite met lezen

Dat zoveel Nederlandse kinderen moeite hebben met lezen heeft verschillende oorzaken; de belangrijkste is dat ze te weinig lezen. En dat komt niet doordat ze veel op hun telefoon zitten, want Nederlandse leerlingen blijken in vergelijking met Europese leeftijdgenoten relatief minder intensief sociale media te gebruiken. De leestijd is er, maar wordt niet gebruikt. Lezers van deze krant weten: oefening baart kunst. Maar dan moet er dus wel worden geoefend. En niet alleen met teksten uit de krant, maar vanwege de lengte ervan juist ook met spannende verhalen. Zoals Stichting Lezen onderzocht: lezen doe je het best samen, met iemand die je op sleeptouw neemt door alle teksten die er te ontdekken zijn en die daar met jou over praat.

Aan de enorme inzet van docenten heeft het niet gelegen, maar het afstandsonderwijs heeft niet kunnen voorkomen dat de leesproblemen van jongeren dit voorjaar alleen maar zijn toegenomen. Misschien is dit een goed moment om even een experiment te wagen en de docenten bij te laten staan door hulptroepen met bijzondere talenten.

Talige kunstenaars

Overal in het land zitten immers acteurs, regisseurs, kinderboekenschrijvers, podiumdichters, spoken word-artiesten en andere uitzonderlijk talige kunstenaars (vaak met ruime doceerervaring) af te tellen tot ze opnieuw een publiek kunnen betoveren met het woord. Dat publiek is er echter volop. Wat als al die taal- en voordrachtskunstenaars zolang de coronacrisis duurt gaan lezen met en voorlezen aan jongeren met leesachterstand? Vooral die ouder dan 12 jaar, bij wie de achterstand ten opzichte van Europese leeftijdgenoten het grootst is. In gym- en eetzalen waar afstand gehouden kan worden, in digitale leesclubjes waar de afstand er niet toe doet, in challenges op sociale media om te tonen wat je met woorden allemaal kunt, op plekken als sportclubs, speelpleinen en supermarkten die niet met lezen worden geassocieerd of, desnoods, via de telefoon. Samen verhalen lezen en oefenen, alsof hun leven ervan afhangt. Wat het in heel veel opzichten ook doet: wie niet goed kan lezen heeft in onze samenleving immers een onaanvaardbare achterstand.

Zo kunnen we de creatieve kracht van de universitaire wereld en organisaties als de Leescoalitie, de Schoolschrijver, de Akademie van Kunsten, de Schrijverscentrale en de Auteursbond benutten om lezers en nog-niet-lezers samen te brengen. Als startschot voor een groot leesoffensief, dat al volop wordt ontwikkeld.

Hekel

In geen enkel OESO-land hebben zo veel middelbare-schoolleerlingen een hekel aan lezen als in Nederland. 60 procent leest alleen als het moet, 40 procent vindt lezen tijdverspilling. Ontstellende cijfers die ons echter niet mogen doen vergeten dat er nog altijd vele duizenden middelbare schoolleerlingen zijn die lezen wel leuk vinden.

En waarom zouden we die groep niet ook vragen deel te nemen aan het leesoffensief? Uit onderzoek weten we dat enthousiaste leeftijdsgenoten motivatieverhogend kunnen werken. Uit die grote groep jongeren die geen eindexamen hebben, wier bijbaantjes gesneuveld zijn en die helaas ook niet wekenlang door Europa kunnen reizen zijn er vast een heel stel die hun zomer betekenis willen geven door andere kinderen bij te scholen. Niks geen huiswerkinstituten. Niet de vrije markt moet dit probleem oplossen, maar wij allemaal, als gemeenschap. Dit betekent natuurlijk ook dat de overheid dit mede mogelijk moet maken.

_{Geert Buelens, Yra van Dijk, Els Stronks (Universiteit Utrecht en Leiden), Gerlien van Dalen (Leescoalitie), Annemiek Neefjes (De Schoolschrijver), Anne Vegter (Akademie van Kunsten), Anne Zeegers (De Schrijvercentrale) en circa 250 anderen, onder wie Adriaan van Dis, A.F.Th. van der Heijden, Marlene van Niekerk, Frits van Oostrom, Manon Sikkel, Micha Wertheim.}

_{Volledige lijst:}

_{Thomas van Aalten}

_{prof. dr. Wiljan van de Akker}

_{Karin Anema}

_{Simone Arts}

_{Arita Baaijens}

_{drs. Christine van Baalen}

_{Cobi van Baars}

_{Reggie Baay}

_{Vera de Backker}

_{Damy Baumhöer}

_{dr. Pieta van Beek}

_{prof. dr. Jacqueline Bel}

_{Abdelkader Benali}

_{prof. dr. Hans Bennis}

_{Jette van den Berg}

_{H.C ten Berge}

_{Marjan Berk}

_{prof. dr. Bart Besamusca}

_{Charlotte de Beus}

_{Gillis Biesheuvel}

_{Leon Biezeman}

_{Fleur van der Bij}

_{Michael Bijnens}

_{Liesbeth van Binsbergen}

_{Anet Bleich}

_{Maarten Blom}

_{Bianca Boer}

_{Irene den Boer}

_{Gie Bogaert}

_{Pauline de Bok}

_{Arienne Bolt}

_{Annemarie Bon}

_{Alex Boogers}

_{Christien Boomsma}

_{Daan Borrel}

_{Hugo Borst}

_{Lotte van den Bosch}

_{Matthijs van Boxsel}

_{Anneke Brassinga}

_{Hans Maarten van den Brink}

_{Miriam Bruijstens}

_{prof. dr. Erica van Boven}

_{Conny Braam}

_{Stella Braam}

_{prof. dr. Helleke van den Braber}

_{prof. dr. G. Buelens}

_{Caja Cazemier}

_{dr. Marja Clement}

_{prof. dr. Paul Cliteur}

_{Tanya Commandeur}

_{prof. dr. Norbert Corver}

_{prof. dr. Karina van Dalen}

_{A.H. J Dautzenberg}

_{Trudy Dehue}

_{dr. Jeroen Dera}

_{Thea Derks}

_{dr. Feike Dietz}

_{prof. dr. Yra van Dijk}

_{Lida Dijkstra}

_{Adriaan van Dis (Akademie van Kunsten)}

_{Charlotte Doornhein}

_{Marcel van Driel}

_{Philip Dröge}

_{Nico Dros}

_{prof. dr. Gillis Dorleijn}

_{Jozua Douglas}

_{Frans van Duijn}

_{dr. Max van Duijn}

_{dr. Lizet Duyvendak}

_{Anne Eekhout}

_{drs. Iris van Erve}

_{Femke Essink. MA}

_{Tiny Fisscher}

_{dr. Gaston Franssen}

_{Anne Folkertsma}

_{dr. Nina Geerdink}

_{Koos Geerds}

_{Simon van der Geest}

_{dr. Arie Jan Gelderblom}

_{Pauline Genee}

_{Maria Genova}

_{Mireille Geus}

_{Flo de Goede}

_{prof. dr. Jaap Goedegebuure}

_{dr. Myrte Gosen}

_{Hester van de Grift}

_{Els de Groen}

_{Leny van Grootel}

_{Henna Goudzand}

_{Hester van de Grift}

_{Frank Gunning}

_{Martin de Haan}

_{Teuntje de Haan}

_{Linda de Haan}

_{prof. dr. Ton van Haaften}

_{Louwrens Hacquebord}

_{Hans Hagen}

_{dr. Laurens Ham}

_{Micha Hamel (Akademie van Kunsten)}

_{Sanneke van Hassel}

_{Mariette Haveman}

_{Brenda Heijnis}

_{Tania Heimans}

_{A.F.Th. van der Heijden}

_{Judith van Helden}

_{Daniëlle Hermans}

_{dr. Marjolein van Herten}

_{dr. Marjolein Hogenbirk}

_{Ineke Holzhaus}

_{Tialda Hoogeveen}

_{dr. Isabel Hovink}

_{Philip Huff}

_{Jelmar Hugen, MA}

_{dr. Bram Ieven}

_{Ivonne Jagtenberg}

_{Rihana Jamaludin}

_{prof. dr. Carel Jansen}

_{Christel Jansen}

_{Suzanna Jansen}

_{Roel Janssen}

_{Jelmer Jepsen}

_{Claudia Jong}

_{Raoul de Jong}

_{prof. dr. Jaap de Jong}

_{Hanneke de Jong}

_{Joke de Jonge}

_{Tanja de Jonge}

_{Roberto de Jonge}

_{Atte Jongstra}

_{Lieve Joris}

_{Hélène Jorna}

_{dr. Ton van Kalmthout}

_{dr. Folgert Karsdorp}

_{Otto de Kat (ps van Geurt Gaarlandt)}

_{Bart Kazemier}

_{Eva Kelder}

_{prof. dr. Michiel van Kempen}

_{Mensje van Keulen}

_{Yvonne Keuls}

_{Marian Kleverkamp}

_{Hans Kloos}

_{Natalie Koch}

_{Emily Kocken}

_{prof. dr. Tom Koole}

_{Pieter Koolwijk}

_{Heidi Koren}

_{Ariejan Korteweg}

_{Suzanne Koster}

_{Onno Kosters}

_{Rashid Kraan}

_{dr. Femke Kramer}

_{Marc Kregting}

_{Howard Krol}

_{Rindert Kromhout}

_{Camille Krone, MA}

_{Hans Kuyper}

_{Pim Lammers}

_{Li Lefébure}

_{Martine Letterie}

_{Jane Leusink}

_{Tessa Leuwsha}

_{Ted van Lieshout}

_{drs. Céline Linssen}

_{Inez van Loon}

_{Jannah Loontjes}

_{Alexandra Penrhyn Lowe}

_{dr. Erwin Mantingh}

_{prof. dr. Marita Mathijsen}

_{Nicolaas Matsier}

_{Mariët Meester}

_{dr. Marijke Meijer Drees}

_{Cis Meijer}

_{Tosca Menten}

_{Dido Michielsen}

_{Bertien Minco}

_{Thomas Möhlmann}

_{Rom Molemaker}

_{Ash Moyen}

_{Elisabeth Mollema}

_{Marloes Morshuis}

_{Alan Moss, MA}

_{Annemiek Neefjes (directeur De Schoolschrijver)}

_{Marlene van Niekerk}

_{dr. Ivo Nieuwenhuis}

_{Nelleke Noordervliet}

_{Selma Noort}

_{André Nuyens}

_{Ronald Ohlsen}

_{Joost Oomen}

_{Saskia Oomkes}

_{Steffie van den Oord}

_{Wieke van Oordt}

_{prof. dr. Frits van Oostrom}

_{prof. dr. Marc van Oostendorp}

_{Bram Oostveen, MA}

_{Marjoleine Oppenheim}

_{Christine Otten}

_{Diana Ozon}

_{dr. Marrigje Paijmans}

_{Gustaaf Peek}

_{Hagar Peeters}

_{Monika Peetz}

_{Ditte Pelgrom}

_{Anne Pek}

_{dr. Saskia Pieterse}

_{dr. Dieuwke van der Poel}

_{Annette Portegies}

_{Ingrid Prins}

_{Petra Quaedvlieg}

_{Wendela de Raat, MA}

_{Amber-Helena Reisig}

_{prof. dr. Jan Renkema}

_{Marc Reugebrink}

_{Alex Reuneker, MA}

_{drs. Everdien Rietstap}

_{Joke Reijnders}

_{dr. Jan Rock}

_{Vibeke Roeper (schrijver en directeur Genootschap Onze Taal)}

_{Mirjam Rotenstreich}

_{Sanne Rooseboom}

_{prof. dr. Ted Sanders}

_{dr. Ariane van Santen}

_{Froukje Santing}

_{Anton Scheepstra}

_{prof. dr. Riet Schenkeveld}

_{Marga Schiet}

_{Mineke Schipper}

_{Anneke Scholtens}

_{Anja Schoots}

_{prof. dr. Dick Schram}

_{Jan Paul Schutten}

_{Jan Siebelink}

_{Manon Sikkel}

_{dr. Tanja Simons}

_{Karin Sitalsing}

_{Margriet Sitskoorn}

_{Marlies Slegers}

_{Bart van Slooten}

_{Roel Smeets, MA}

_{Maartje Smits}

_{Theo Soontiëns}

_{dr. Rik Spanjers}

_{Kila van der Starre, MA}

_{Steven Stavast}

_{Judith van der Stelt}

_{Maren Stoffels}

_{Karlijn Stoffels}

_{dr. Fabian Stolk}

_{dr. Wyke Stommel}

_{prof. dr. Wilbert Spooren}

_{Mustafa Stitou}

_{dr. Toos Streng}

_{prof. dr. Els Stronks}

_{Peter Swanborn}

_{Buddy Tegenbosch}

_{Charles den Tex}

_{Chinouk Thijssen}

_{Carly van Tilborg}

_{Diana Tjin}

_{dr. Marjolein van Tooren}

_{Manon Uphoff}

_{Evert Pieter van der Veen}

_{prof. dr. Arie Verhagen}

_{Anne Vegter (dichter en voorzitter Akademie van Kunsten)}

_{Peter Verhelst}

_{Esther Verhoef}

_{Dolf Verroen}

_{prof. dr. Arjen Versloot}

_{Jeska Verstegen}

_{Nelleke Verweij}

_{prof. dr. Arnoud Visser}

_{dr. S. Vitse}

_{Maria Vlaar (voorzitter Auteursbond)}

_{dr. Sandra van Voorst}

_{Nyk de Vries}

_{Robert Vuijsje}

_{Marja Vuijsje}

_{prof. dr. Marijke van de Wal}

_{Helka Walop}

_{Natascha van Weezel}

_{Martien Weide}

_{Micha Wertheim}

_{dr. Janneke Weijermars}

_{Tommy Wieringa}

_{Jeroen Windmeijer}

_{Leon van Wissen}

_{Anne Zeegers (directeur De Schrijverscentrale)}

_{Josha Zwaan}

_{Corien van Zweden}