Zet achtjarigen niet in voor wat ouders vinden

Het grootste deel van mijn tijd breng ik door in de Verenigde ­Staten. Daar ontwikkel ik nanomaterialen die het immuun­systeem in staat stellen ernstige ziekten, zoals kanker en hart- en vaatziekten, te bestrijden. Na jaren ploeteren kunnen we nu misschien eindelijk de vertaalslag naar de patiënt maken.

Terugkijkend op de afgelopen twintig jaar kan ik alleen maar concluderen dat echte innovatie moeizaam verloopt. Mijn studie scheikunde heb ik in 2001 afgerond met onderzoek naar een nieuw nanomedicijn. Ik hield me voornamelijk bezig met het prepareren van stabielere formuleringen. Dat was vaak klungelig priegelwerk, maar ik fietste elke dag fluitend naar het lab.

Het kost tijd, nieuwsgierigheid, zelfkennis, discipline en heel veel energie om de vaardigheden te ontwikkelen die mogelijk resulteren in maatschappelijk betekenisvolle technologieën.

Aangeboren nieuwsgierigheid

Kinderen wordt een soort aangeboren wijsheid toegedicht. Dat is niet correct, ze zijn aangeboren nieuwsgierig. Mijn tienjarige dochter gaat naar een school in Eindhoven. Haar voornaamste hobby’s zijn dansen, knutselen en het bakken van taartjes en cakejes. De koelkast staat altijd vol met bakjes die glibberige, vaak fel­gekleurde, substanties bevatten.

In het Jeugdjournaal heeft ze weinig interesse, maar programma’s als Het Klokhuis vinden gretig aftrek. Wellicht dat ze haar nieuwsgierigheid met hard werken en toewijding kan ontwikkelen tot een talent waarmee ze later maatschappelijke impact kan hebben.

Afgelopen week kreeg ik een ­bericht van school over een initiatief dat werd toegeschreven aan een ­leerling uit groep 5. In het kort kwam het erop neer dat zij naar aanleiding van een Jeugdjournaal-item haar school­genootjes oproept tot het ­dragen van groene kleren op 7 februari. Dat is de dag waarop er een landelijk scholierenprotest over ­klimaatbeleid zal plaatsvinden.

Kliekvorming en uitsluitgedrag

Buiten het feit dat de leerling deze actie hoogstwaarschijnlijk niet zelf heeft verzonnen, heeft een achtjarige nog niet het vermogen om complexe problemen te analyseren en te overzien hoe een protestactie gaat bijdragen aan oplossingen.

Ik denk niet dat dit soort initiatieven een positieve bijdrage leveren aan de ontwikkeling van jonge kinderen. Als scholen, leraren en ouders het naïeve activisme van kinderen steunen, voedt dat kliekvorming en uitsluitgedrag. Het schept de voedingsbodem voor groepsdruk, die zeker in het socialemediatijdperk gevaarlijk is.

Zonder enige kennis van de achterliggende problematiek zal mijn dochter zich op 7 februari gedwongen voelen, net als andere kinderen, groene kleren te dragen.

Mediahype is geen oplossing

In de toekomst staan ons mogelijk grote ecologische en maatschappelijke problemen te wachten. Deze ­problemen worden niet opgelost door mediahypes, door spijbelacties, of door met zijn allen in het groen ­gekleed naar school te gaan. Ze worden zeker niet opgelost door achtjarigen in te zetten voor de politieke overtuigingen van hun ouders.

We moeten onze kinderen leren zelf verantwoordelijkheid te nemen en kritisch na te denken over hun ­eigen gedrag. De belangrijkste competenties die we ze kunnen mee­geven, zijn het vermogen tot analytisch en abstract denken en de kunst van het accuraat en overtuigend communiceren.

Hopelijk genereert een onderwijssysteem dat die competenties hoog in het vaandel draagt de verantwoordelijke individuen die een duurzame, gezonde en veilige toekomst voor ons allemaal kunnen waarborgen.

_{Willem Mulder is hoogleraar aan de Icahn School of Medicine in New York en aan de Eindhoven University of Technology.}