kantelmoment 2020Agnes Cremers
Willem-Alexander bewees dit jaar dat een ‘sorry’ van historische betekenis kan zijn
Maandelijks geeft de opinieredactie een gastcolumnist een podium op volkskrant.nl. We vroegen enkelen van hen naar het moment van 2020 dat hun de ogen opende. Agnes Cremers over excuses bij Dodenherdenking.
Dit was het jaar van sorry zeggen, was te lezen in deze krant. Zelf heb ik mij in het voorjaar, toen iedereen na de eerste lockdown weer naar buiten mocht, vaak voor 60-plussers moeten excuseren op smalle Amsterdamse paden. Deze groep had lang binnen gezeten, terwijl ik met mijn kinderen vaste rondes maakte door de lege stad. De straten waren van ons. Totdat het weer mooier werd, het R-getal lager, en wij voorrang moesten verlenen.
Met een ‘sorry’ maak je je daden niet ongedaan, maar toon je zelfreflecterend vermogen. Het woord kan van historische betekenis zijn. Willem-Alexander bewees dat dit jaar.
Tijdens de Dodenherdenking excuseerde hij zich voor zijn overgrootmoeder. De toespraken van Wilhelmina via Radio Oranje, (‘landgenoten’) zijn fameus. Dat de koning voor een miljoenenpubliek erkende dat zij te weinig oog heeft gehad voor de massale uitroeiing van haar Joodse landgenoten, was gedurfd.
En de koning bood al eerder dit jaar excuses aan. 75 jaar geleden verklaarde Indonesië zich onafhankelijk en ondernam Nederland met veel geweld een poging het koloniale gezag te herstellen. Een sorry voor deze misplaatste en mislukte oorlog kon er eerder niet af, omdat het nationale debat werd gegijzeld door een conservatieve veteranenlobby, weifelende politici en wegdraaiende historici. Dan is het wachten op de generatie die er ver genoeg vanaf staat. Willem-Alexander deed wat zijn voormoeders hadden nagelaten: hij bood zijn excuses aan voor het geweld in de periode 1945-1949.
Voor een republikein voelt deze lofzang aan de koning wat ongemakkelijk. Maar in een land waar politici pas sorry zeggen na ontelbare onderzoeken, commissies en parlementaire enquêtes, had de monarch daadwerkelijk een functie.
Zijn toespraken resulteerden in een kleine verschuiving in onze nationale geschiedenis. Misschien had hij wel een zonvakantie in Griekenland verdiend. Ach nee – sorry.
Agnes Cremers is historica, mede-eigenaar van bureau Van Gisteren en platform F-site.
Kantelmomenten 2020
Lily Monori van Dijken over het applaus voor de zorg: We moeten dat applaus juist weer aanzwengelen
Donatello Piras over de laatste zomerse persconferentie van Rutte: Achteraf was het niet verstandig om ons Nederlanders deze zomer zoveel vrijheid te geven
Anouk Boone over de uitspraken van Eric Wiebes over zzp’ers en freelancen: Die gekozen vrijheid waar Wiebes het over had bleek een valkuil
Pete Wu over het Black Lives Matter-protest: ‘Waarom ga jij naar zo’n protest? Je bent toch niet zwart?’
Lammert Waslander over het zomerse huwelijk van Grapperhaus: Hoe zullen we terugkijken op ons gebrek aan eenheid bij het bestrijden van corona?
