Wiebes, blijf af van ons prachtige werelderfgoed

Op 26 juni viert ­werelderfgoed Waddenzee haar tiende verjaardag. Terecht, dit is een uniek – en Nederlands mooiste – natuurgebied. In 2009 werd de Waddenzee na een stevige lobby door het rijk, provincies, gemeenten en natuurbeschermers erkend als Unesco Werelderfgoed. Maar tien jaar later is dit ook een deel van Nederland waar mijnbouwbedrijven likkebaardend naar kijken, want er zit aardgas en zout onder de zeebodem.

In de afgelopen tien jaar werd steeds duidelijker dat bij het winnen van aardgas of zout er altijd één ding is dat zeker is: het gaat altijd anders dan van tevoren voorspeld. Aardbevingen zouden uitblijven en kwamen er toch. Zoutcavernes die niet konden instorten, deden dat toch. Mijnbouwbedrijven als NAM en de minister van Economische ­Zaken zaten er vaak flink naast met hun voorspellingen over de toekomstige effecten van mijnbouw.

Onvoldoende

De zorg voorde veiligheid van mens en omgeving bij mijnbouwprojecten was onvoldoende. Het was erg: minister Wiebes moest bij zijn eerste bezoek aan Groningen erkennen dat gaswinning in en onder Groningen gepaard was gegaan met ‘een overheidsfalen van grote proporties’.

Toch mogen internationale mijnbouwbedrijven nog steeds meer aardgas of zout winnen onder ­werelderfgoed Waddenzee. De ­minister van Economische Zaken en Klimaat staat het toe. Maar waarom? Niemand in Noord-Nederland wil er nog aardgaswinning bij. Waddeneilanden niet, kustgemeentes niet, de provincies niet, de bisschop niet, de waterschappen niet en zeker de lokale bevolking niet.

Internationale organisaties als Greenpeace en het Wereld Natuur Fonds maakten hun zorgen al kenbaar. Net als Grootouders voor het Klimaat, Urgenda en diverse politieke partijen in de Tweede Kamer. Eigenlijk staan alle stoplichten op oranje of misschien wel op rood. Maar de minister lijkt die mensen niet te horen en negeert de stoplichten.

In debatten met de Tweede Kamer schermt de minister met een regeerakkoord dat zou stellen dat nieuwe aardgaswinningen onder werelderfgoed Waddenzee nodig zijn. Dat staat er niet eens in. Voor minister Wiebes is aardgaswinning onder dit Unesco werelderfgoed ‘gewoon’ een energieproject van nationaal belang liet hij de Tweede Kamer weten. Niets meer en niets minder.

Daarmee gaat minister Wiebes voorbij aan de speciale status van de Waddenzee als Unesco werelderfgoed. En de minister lijkt voor het gemak een paar zéér duidelijke regels uit de Mijnbouwwet te vergeten. Wetteksten die door de Tweede Kamer aan de Mijnbouwwet werden toegevoegd om dit kwetsbare en unieke werelderfgoed te behouden en te beschermen.

Nog steeds bagatelliseren mijnbouwbedrijven en minister Wiebes de effecten van mijnbouw. Waarschuwingen van betrokkenen, deskundigen of onafhankelijke toezichthouder, zoals het Staatstoezicht op de Mijnen, worden het liefst genegeerd.

Speed

De minister lijkt met deze manier van optreden een beetje op de actrice Sandra Bullock in de thriller Speed. Zij speelde een dame die per toeval achter het stuur belandt van een op hol geslagen schoolbus. Ze kon wel sturen, maar mocht niet remmen en moest noodgedwongen alle stoplichten negeren. Na een gevaarlijke rit komt een heldhaftige agent aan boord die uiteindelijk net op tijd de bus kan stoppen.

Vandaag en morgen debatteert de Tweede Kamer met diverse ministers over het Waddengebied. Ook aardgaswinning onder de Waddenzee komt aan bod. Zo’n debat lijkt op het eerste oog minder spannend dan de thriller Speed. Maar voor alle natuurliefhebbers in Nederland en ver daarbuiten wordt het een spannend debat.

Dendert de bus door? Krijgt de minister de bus zelf onder controle om op tijd te stoppen? Houdt hij het stuur in handen? Of wordt ingrijpen van de Tweede Kamer nodig?

Wij voelen ons soms als de schoolkinderen in de bus uit die film. Overgeleverd aan een minister die wel aan het stuur zit, maar niet kan remmen. Anderen lijken te beslissen over de route en snelheid van de bus. Gelukkig is er de Tweede Kamer die kan ingrijpen en zowel de chauffeur, de bus als de inzittenden kan redden.

Wij doen een dringend beroep op alle leden van de Tweede Kamer om nog meer gaswinning onder de Waddenzee te voorkomen.

Dit werelderfgoed is niet alleen maar een ‘energieproject van nationaal belang’. Het gaat ook om het behoud van Nederlands mooiste ­natuurgebied. Voorkom meer mijnbouw onder werelderfgoed Waddenzee: uit liefde voor het Wad en ook om nog meer klimaatverandering in de toekomst te voorkomen.

_{Lutz Jacobi is directeur van de Waddenvereniging.}