Waarom we foto’s plaatsen van graatmagere modellen. En: de lezer legt andere accenten

Akelig dunne modellen

‘De modewereld wordt nog steeds beheerst door (veel te) dunne modellen. En de Volkskrant draagt een steentje bij door in haar magazine afbeeldingen van te dunne modellen te tonen. Het lijkt me tijd dat u uw verantwoordelijkheid neemt en te dunne modellen uit de krant weert’, schreef lezer Lisa van Hijum. ‘Show de mode met dames en heren met een normaal gewicht of die een afspiegeling zijn van de bevolking. Zo kunt u bijdragen aan een gezonde ontwikkeling van onze jeugd’, mailde ook psychiater verslavingszorg Kees Locht.

Stijl- en moderedacteur van de Volkskrant Cécile Narinx licht toe: ‘Dat ontwerpers lange, slanke, dunne en zelfs magere modellen kiezen omdat hun kleding dan eleganter oogt, is al decennialang een feit. Ergens is het ook wel een beetje begrijpelijk: een gazelle beweegt sierlijker dan een cavia. Maar helaas zijn de ontwerpers nogal doorgeslagen in het kiezen voor extreem dunne en langbenige modellen. Vaak ook zonder rondingen op de heupen of bij de boezem, omdat die volgens sommige ontwerpers afleiden en hun creaties in de weg zitten. Het lijkt alsof ze de gezonde werkelijkheid uit het oog zijn verloren.

‘De afgelopen jaren is er veel protest ontstaan tegen het boeken van magere modellen, ook en juist vanuit de modeindustrie zelf, en tot aan de hoofdredacteuren van de internationale Vogues aan toe, die in 2012 The Health Initiative begonnen. Er is beetje bij beetje meer vraag naar plus-size modellen ontstaan, met wat in Nederland een doorsnee maat zou zijn, en in een aantal landen worden modellen voordat ze op de catwalk mogen lopen gewogen en gemeten. In een paar landen is er een minimum leeftijdsgrens van 16 jaar.

‘Al die inspanningen en een paar ‘vettere’ jaren ten spijt is het de laatste seizoenen weer mager wat de klok slaat, vooral in Milaan en Parijs. En dat is terug te zien op de foto’s die in het Volkskrant Magazine staan.

‘We hebben weleens overwogen om de modellen dikker te maken in nabewerking, maar daar zou het probleem niet mee zijn opgelost. Soms overweeg ik om een bepaalde foto niet te kiezen, omdat het model dat erop staat zo stakerig oogt, maar dan kan ik het verhaal niet vertellen dat de kleding die ze draagt illustreert. Alleen de kleding laten zien, of het beeld bijsnijden bij de romp vind ik ook geen oplossing omdat dat de oorzaak van het probleem niet wegneemt, en kleding meer tot leven komt op een model.

‘Vanuit mijn vorige functie als hoofdredacteur van een modeblad heb ik geprobeerd een bijdrage te leveren aan het debat. Nu ik voor de Volkskrant werk is mijn rol veranderd. Het punt is dat we bij de krant niet zelf fotograferen maar beeld aankopen dat fotografen maken bij modeshows. De modellen daarin worden door de ontwerpers geselecteerd.

‘Er zit, vrees ik, niets anders op dan te blijven protesteren tegen dat ongezonde vrouwbeeld en ons te blijven verenigen en roeren als kritische pers. Internationaal gebeurt dat bijvoorbeeld via het platform Vogue Values. In Nederland hebben we sinds een aantal jaar the model’s health pledge. Ik hoop dat het, langzaam maar zeker, ook bij de ontwerpers door gaat dringen dat het niet prettig is om naar ondervoed ogende lichamen te kijken.

‘Ik hoop dat het u tot die tijd lukt om toch te genieten van de kleding die we laten zien.’

De lezer kiest mee

Soms merken we dat redacteuren wat afhoudend reageren als we ze vragen om hun ideeën voor artikelen aan de lezers voor te leggen via de Open Redactie – het panel van Volkskrant-lezers dat meedenkt over invalshoeken.

Want het kan kwetsbaar voelen: stel dat de lezers je idee afbranden. Daarnaast klinkt soms het bewaar: moeten we die keuze wel aan de lezer laten, het is toch ons vak?

In de werkelijkheid gebeurt dit affakkelen bijna nooit. Want, zo leg ik altijd uit: onze lezer is genuanceerd en heeft hoge standaarden. Sterker nog: de meeste lezers willen dat de autonomie bij de journalist blijft liggen, ze willen hoogstens bijsturen.

Wat wel voorkomt, is dat lezers een bepaald aspect van het onderwerp belangrijker vinden dan de redacteur dacht. Bijvoorbeeld twee weken geleden: toen zagen we dat de deelnemers graag wilden weten weten hoe de overheid omgaat met complotdenkers, en dus benaderden we het RIVM voor een interview.

Vorige week ervoeren we die kwetsbaarheid zelf, als dataredactie. We stuurden een vragenlijst over luchtvervuiling, een thema waarnaar we onderzoek willen doen. En wij dachten: welke invalshoek we ook kiezen – van wat je binnenkrijgt als je boven een barbecue hangt tot wat je ervan merkt als je in de buurt van intensieve veehouderij woont – het moet over de gevolgen voor de gezondheid gaan. We hadden zelfs al een lijstje met ideeën klaarliggen die alleen daarover gingen. ‘Als het om je gezondheid gaat, dan wil iedereen het lezen’, zei iemand. Waarop we allen instemmend knikten. Dat wil de lezer.

Niet dus. Op de vraag ‘Welke gevolgen van luchtvervuiling interesseren u het meest?’ stemde 47 procent voor ‘menselijke gezondheid’ terwijl 50 procent ‘klimaat en natuur’ koos. De rest vinkte ‘anders’ aan.

Dit was een les in het vizier openhouden.

Gelukkig voor het lijstje willen we met de Open Redactie niet alleen naar de meerderheid luisteren. En een grote minderheid is wel geïnteresseerd in de gevolgen van luchtvervuiling voor de gezondheid. Dus hoeven we niet het hele lijstje weg te gooien. Maar aanvullen, dat moet wel.